π. Πέτρος Χιρς – Η διαδικασία της κατήχησης στην αρχαία Εκκλησία· καιρός εξαγνισμού.

Η ερώτηση αφορά στο πόσο χρονικό διάστημα χρειάζεται ο κατηχούμενος για να μυηθεί στην Ορθοδοξία πριν το Μυστήριο της Βαπτίσεως.

…Θα σου δώσω μία γενική απάντηση και μετά μία συγκεκριμένη, όχι για σένα προσωπικά διότι δεν σε γνωρίζω αλλά για την εποχή μας.

Υπάρχει ιστορικά στην αρχαία Εκκλησία η χρονική περίοδος των τριών ετών, και αυτό δεν είναι τυχαίο διότι βασίζεται στα τρία χρόνια που οι Απόστολοι ήταν μαζί με τον Κύριό μας πριν την Πεντηκοστή. Και με τον ίδιο τρόπο οι Πατέρες της Εκκλησίας ορίζουν γενικά τρία χρόνια για την μύηση. Και σε αυτά τα τρία χρόνια ένα πολύ μικρό κομμάτι είχε να κάνει με το «σχετικά με» την Εκκλησία. Κυρίως ήταν μία διαδικασία εξαγνισμού από τους παλιούς τρόπους.

Οι ειδωλολάτρες λοιπόν έπρεπε να παραιτηθούν από τους παλιούς τρόπους και να απαγκιστρωθούν από όλες τις ειδωλολατρικές πρακτικές και ιδέες, και από την πορνεία και την ειδωλολατρία, και όλα όσα συνιστούσαν έναν «κανονικό», σε εισαγωγικά, ειδωλολατρικό τρόπο ζωής. Και αυτό ήταν μία διαδικασία. Και φυσικά δεν γινόταν μέσα σε μία ή δύο ημέρες αλλά έπρεπε να δείξουν ότι αρνούνται σταθερά τον παλαιό άνθρωπο και τους παλιούς τρόπους. Γι’ αυτό και χρειάζονταν πολύ καιρό. Παραμένει αυτό το πρόσωπο πιστό και μακριά από τους πειρασμούς αυτού του κόσμου μετά από τρία χρόνια;

Αυτό αποτελούσε μέρος της διαδικασίας και υπήρχαν και πολλά άλλα. Υπήρχε φυσικά πολλή διδασκαλία, υπήρχαν και εξορκισμοί, όχι μόνο στο Μυστήριο [σ.σ. της Βαπτίσεως] αλλά και πριν.

Τα τρία χρόνια λοιπόν θα ήταν ιδανικός χρόνος και νομίζω ότι βρισκόμαστε σε έναν αυξανόμενα ειδωλολατρικό μετα-χριστιανικό κόσμο και υπάρχουν πολλοί λόγοι να θεωρήσει κανείς ότι πολλοί άνθρωποι στον δρόμο τους προς τον Χριστό έπεσαν σε ειδωλολατρικές πρακτικές, στην πορνεία, έμπλεξαν ίσως με παραθρησκείες, με τη νέα εποχή. Και όλα αυτά τα πράγματα δεν απέχουν και πολύ από αυτά που αντιμετώπιζε η πρώτη Εκκλησία, και στον τέταρτο αιώνα όταν ο Άγιος Κύριλλος δίδασκε το ποίμνιό του στα Ιεροσόλυμα απ΄ όπου μας δίνει την υπέροχη κατήχησή του.

Έχοντας πει όλα αυτά, «η πραγματικότητα» σήμερα διαφέρει από τόπο σε τόπο. Εμείς δεν θα δούμε τίποτε που να το πλησιάζει. Και αυτό είναι η τραγωδία, το ότι δεν το έχουμε σαν πρότυπο το οποίο να επιβάλλεται ή να απαιτείται ή ακόμη να προσκαλεί όλους να το τηρήσουν σε αυτό το επίπεδο. Αντιθέτως, το καλύτερο που μπορούν να δουν πολλοί άνθρωποι σήμερα είναι ένα έτος έντονης κατήχησης. Η δική μου προσωπική εμπειρία -αν και ο άνθρωπος ήταν καλός [σ.σ. υποθέτω εννοεί αυτόν που τον κατήχησε] αλλά δεν νομίζω ότι γνωρίζουν οι άνθρωποι ούτε εγώ γνώριζα φυσικά που ήμουν κατηχούμενος- εγώ λοιπόν πήρα μερικά βιβλία να διαβάσω και μετά «ήμουν έτοιμος» να βαπτισθώ, και αυτό ήταν μία τραγωδία και για μένα και για εκείνον και για όλους μας διότι αυτό δεν είναι κατήχηση.

Θα έλεγα λοιπόν τουλάχιστον ένας χρόνος, αν όχι περισσότερο. Και φυσικά δεν είναι μόνο ο χρόνος, είναι τί συμβαίνει σε αυτόν τον χρόνο. Και πάλι, ο κύριος σκοπός της κατήχησης είναι να περάσει (ο κατηχούμενος) από μία διαδικασία εξαγνισμού από τον παλαιό άνθρωπο, τους παλιούς τρόπους, από τον τρόπο σκέψης, τον τρόπο ζωής, και να ξεκινήσει με ζήλο την ζωή της προσευχής, την Ευχή, τη νηστεία, και να φτάσει σε έναν καθαρό τρόπο ζωής που είναι τελείως Χριστιανικός, έτσι ώστε όταν βαπτισθεί να μην υπάρχει κανένα εμπόδιο για την πλήρη ενεργοποίηση και απόλαυση της χάρης του Θεού, και την μεταμόρφωση που έρχεται με την παρουσία Του μέσα μας. 

Μετάφραση ΤΑΣ ΘΥΡΑΣ