«Του Ντούλα η μάνα θλίβεται»

Του Γιώργου Ι. Μητλιάγκα

Ακούγοντας πριν λίγες μέρες τον Χαλκιδικιώτη Μανώλη Μητσιά να το τραγουδά, θυμήθηκα πρώτα τον άφθαστο, στα «Μακεδονίτικα» δημοτικά, μεγάλο τραγουδιστή και ψάλτη Βαγγέλη Αρώνη, αδερφό του Κώστα Αρώνη με καταγωγή από το Ζαγκλιβέρι που και οι δυο παντρεύτηκαν Λευκοπηγιώτισσες. Ο πρώτος την πρωτοξαδέρφη του πατέρα μου Ζήσω Νενου του Αθ. και ο Κώστας την καλή γειτόνισσα μου Γιάννω Φλώρου του Ευ.

Ποιος μπορούσε να φτάσει το Βαγγέλη Αρώνη όταν τραγουδούσε το «Όσα βουνά κι αν πέρασα» και «Του Ντούλα η μάνα» στην ταβέρνα του κάτω από τον πλάτανο ή στο ψαλτήρι στον ΑϊΠροδρομο !!!

Αμέσως θυμήθηκα και το μπατζιανάκη του, τον μπάρμπα-Βαγγέλη τον Καραγιάννη, τον επονομαζόμενο Ντούλα που τραγουδούσε πολύ όμορφα με την κρυστάλλινη φωνή του τα μερακλίδικα δημοτικά τραγούδια της περιοχής μας και το Μακεδονίτικο «Του Ντουλα η μάνα» κι ίσως από κει να πήρε και το προσωνύμιο «Ντούλας».

Ο μπάρμπα-Βαγγελης ο Ντουλας μαζί με τον «Καραούλη»-Ρούση Αποστόλη, τον «Τσιατσιά»-Γιάννη Φλώρο και το «Γκέφτη»-Γιάννη Βακρατσά, μάλλον ήταν η τελευταία γενιά των γνήσιων παραδοσιακών τραγουδιστών της Λευκοπηγής στο δημοτικό τραγούδι.

Θυμήθηκα όμως και το μπάρμπα μου το Γκουντή τον αδερφό του πατέρα μου Κωσταντίνο Μητλιάγκα, που δυστυχώς πέθανε το 1963 πολύ νέος στα 55 του χρόνια, τον επονομαζόμενο «Λιάλια», που ανήκε στην προηγούμενη γενιά και που ήξερε και τραγουδούσε όλα τα τραγούδια της περιοχής μας μ' εκείνη τη μερακλίδικη- κελαϊδιστηλή λαλιά κι ίσως από κει να πήρε και το σχετικό παρατσούκλι «Λιάλιας»...

Με την παρέα του Νιανιάτσιο, Μανιάκα και άλλους, τραγουδούσαν στα γιορτάσια, στα πανηγύρια και τους γάμους και στις καθημερινές τους ασχολίες και δραστηριότητες, τα τραγούδια που ταίριαζαν σ' όλες τις περιστάσεις ...

Στο τραγούδι τον αναγνώριζαν, τον σέβονταν και τον ακολουθούσαν όλοι!

Αφού έτρωγαν και έπιναν, ο Λιάλιας έπιανε και τραγουδούσε με κλειστά μάτια σαν να διηγούνταν μελωδικά και με τον πιο φυσικό τρόπο, όλα τα πράγματα που αφορούν τη ζωή. Τις χαρές και τους έρωτες, τις καθημερινές δυσκολίες και τις λύπες, την ιστορία του τόπου και των ανθρώπων.

Τον καλούσαν μαζί με την παρέα του όχι μόνο στους γάμους της Λευκοπηγής αλλά και στα διπλανά χωριά γιατί «έβγαζε γάμο» όπως λέμε, προσαρμόζοντας τα τραγούδια στα ήθη και έθιμα της περιοχής, αλλά και τα ιδιαίτερα στοιχεία της οικογένειας του γαμπρού και της νύφης.

Ένα περιστατικό που συζητιούνταν παλιότερα ήταν, όταν ο μπάρμπας ο Γκουντής γύρισε απ το βουνό και ξεφόρτωνε τα Ξύλα στην αυλή, τον πήραν σηκωτό που λέμε και μαζί με την παρέα του, (το μπάρμπα-Βασίλη τον Πάσχο, το μπάρμπα-Θανάση Καστάμη μεγάλοι τραγουδιστές κι αυτοί κ.α.) στην Αγία Παρασκευή όπως ήταν ντυμένος με τα παλιά και ξεσχισμένα ρούχα για να τραγουδήσει στο σπίτι του γαμπρού το βράδυ του Σαββάτου στα «πεσκέσια» πριν από το γάμο.

Όταν είδαν οι καλεσμένοι ότι έφεραν ένα «ζητιάνο» με την παρέα του και μάλιστα τον έστρωσαν τραπέζι στην πιο τιμητική θέση στον οντά, στην «κόχη» όλοι απόρησαν..!

Μόλις όμως έφαγαν και χόρτασαν την πείνα τους, ήπιαν το καλό κρασί και άρχισαν να τραγουδούν τα επιτραπέζια-«ζουμπιτιάτκα» τραγούδια του γάμου, του γαμπρού και της νύφης, τους λύθηκε η απορία!...

«Του Ντούλα η μάνα θλιβεται» (Εράτυρα Κοζάνης)

Του Ντούλα η μάνα θλίβεται του Ντούλα η μάνα κλαίει

Σήμερα Ντούλα μ’ Πασχαλιά σήμερα Πανηγύρι

Σήμερα αλλάζουν οι γαμπροί κι οι πεθερές τις νύφες

Κι εσύ Ντούλα μ’ στη φυλακή στα τέσσερα ντουβάρια...

Έβγα Ντούλα μ' π’ τη φυλακή έβγα έξω στ αλώνια

Να βγουν οι νύφες κι οι γαμπροί να καμαρώσουν μάνες!

Να ιδώ το Ντούλα μ’ στην κορφή μαζί με την καλή του

Για να χαρούν οι φίλοι σου να σκάσουν οι οχθροί σου

Σε ζήλεψαν τη λεβεντιά θέλουν να σε χαλάσουν

Τραγούδησες για λευτεριά και για την περηφάνια

Τσακώθηκες με τον Αγά και με τους αφεντάδες

Που προσκυνήσαν την Τουρκιά μαζί με τους ρουφιάνους.

Γλυκό ψωμί δεν χόρτασες και με τη συντροφιά σου

Πήρες τα λιανοντουφεκα ζώστηκες τα σπαθιά σου

Και χτύπησες την αδικιά, τη μισητή τη φάρα

Μια μέρα νάρθει η Λευτεριά για να χαρούμε όλοι!...

ΛΕΥΚΟΠΗΓΗ 11/10/2021. (Προς τιμή της απελευθέρωσης της Κοζαμάνης)

Γιώργος Μητλιάγκας του Ιωάννη.