Η Κύπρια που οργάνωσε την πιο αριστουργηματική εκτέλεση του Ποντιακού παραδοσιακού «Τη Τρίχας το γεφύρι»

του Χρήστου Κωνσταντινίδη

Η Βασιλική Αναστασίου εξηγεί στο e-Pontos πως δραματοποίησε το τραγούδι και εκφράζει την ευγνωμοσύνη της για τα θετικά μηνύματα που δέχτηκε από τους Πόντιους της Διασποράς.

Είχε προκαλέσει μεγάλη εντύπωση τον Μάρτιο του 2016, όταν κυκλοφόρησε και έδωσε μία πολύ δυνατή και συνάμα διαφορετική εμπειρία στους λάτρεις της ποντιακής μουσικής. Η χορωδία «The Amalgamation Choir» ερμήνευσε αριστουργηματικά το ποντιακό παραδοσιακό «Τη Τρίχας το γεφύρι», σε χώρο βιβλιοθήκης στη Φανερωμένη Λευκωσίας στο πλαίσιο του πρότζεκτ «Live at the Library» της «Louvana Records».

Το σύνολο απαρτισμένο από 14 γυναικείες φώνες και μία ανδρική εισάγει τον ακροατή στην ατμόσφαιρα του τραγικού θρύλου κατά τον οποίο ο πρωτομάστορας θυσιάζει τη γυναίκα του για να στεριώσει το γεφύρι, εκείνο που 1000 μαστόροι έχτιζαν και το βράδυ εχαλάουτον. Τα φωνητικά συνδυάζονται με κινήσεις και χτυπήματα των χεριών και των ποδιών, προκαλώντας στο υποσυνείδητο την αναπαραγωγή ήχων εργοταξίου, όπου λαξεύονται πέτρες, μεταφέρονται οικοδομικά υλικά και τοποθετούνται στα θεμέλια, στα καλούπια και στους τοξοτούς θόλους. Ο ρυθμός κλιμακώνεται και η αγωνία κορυφώνεται με την ανθρωποθυσία, δίνοντας μία πρωτόγνωρη και πρωτότυπη αίσθηση για το συγκεκριμένο παραδοσιακό τραγούδι.

Η ομάδα ερμηνεύει παραδοσιακότροπες πρωτότυπες συνθέσεις, όπως και διασκευασμένα τραγούδια από τη Μεσόγειο και τα Βαλκάνια, διευθύνεται και καθοδηγείται από τη Βασιλική Αναστασίου (με τη συνεργασία του Ανδρεά Παντελή για τις διασκευές), η οποία όπως φαίνεται και στο βίντεο, είναι ο ιθύνων νους, καθότι συντονίζει με τις μαεστρικές κινήσεις της.

Έχει κάνει σπουδές στο Λονδίνο πάνω στο μοντέρνο τραγούδι. Το βιογραφικό της είναι πλούσιο και αξίζει να του ρίξετε μία ματιά (πατώντας εδώ). Η παράδοση όμως ήταν αυτή που την τράβηξε έντονα στη μουσική της καριέρα.

«Μετά τις σπουδές στην Αγγλία είχα πιο έντονη και τακτική επαφή με την παραδοσιακή μουσική. Έψαχνα να βρω μία μουσική ταυτότητα. Ήταν διάφορες συγκυρίες που με έφεραν κοντά στο παραδοσιακό τραγούδι. Ήταν ένστικτο πιο πολυ, παρά συνειδητή απόφαση. Ίσως ήταν η ξενιτειά, καθώς ήμουν 8 χρόνια στο Λονδίνο. Ίσως το ότι μου φαινόταν πιο οικείο, χωρίς να σημαίνει, ότι μεγάλωσα με ποντιακή μουσική ή με οποιαδήποτε άλλη παραδοσιακή μουσική. Ο πατέρας μου όντας μουσικός, μπουζουκτσής και λαϊκός ρεμπέτης με έφερε σε επαφή από πολύ μικρή με διάφορα ακούσματα της ελληνικής μουσικής», αναφέρει στο Epontos η Βασιλική Αναστασίου, της οποίας τα χαρακτηριστικά του προσώπου θυμίζουν αυτά της κλασσικής Ποντίας γυναίκας. «Δεν είμαι Πόντια δυστυχώς. Είμαι Κυπραία από τον πατέρα μου και Εδεσσαία από τη μητέρα μου», σημειώνει.

 

 

«Είμαστε ευγνώμονες για την ανταπόκριση»

Η ίδια και τα μέλη της χορωδίας, η οποία ερμηνεύει κυρίως κυπριακά παραδοσιακά, δεν περίμενε αυτή η προσπάθεια να έχει τόσο θετική απήχηση. «Έχουμε πάρει άπειρα μηνύματα από Ποντίους της διασποράς. Εξέφρασαν με έναν πολύ ειλικρινή και ζεστό τρόπο το πόσο τους άρεσε και τους άγγιξε. Μου έκανε εντύπωση. Δεν μπορώ να το εξηγήσω. Ίσως επειδή απαρτιζόταν από γυναίκες και ο ήχος με την κίνηση έδινε στον θεατή μία πιο αρχέγονη αίσθηση στην παρακολούθηση του τραγουδιού. Είμαστε ευγνώμονες για αυτήν την ανταπόκριση του κόσμου. Ήταν κάτι που δεν το περίμενα. Το χάρηκα πάρα πολύ, γιατί στην αρχή φοβήθηκα. Όταν διασκευάζουμε παραδοσιακά κομμάτια και τραγούδια που έχουν τόσο μεγάλη σημασία για την ταυτότητα κάποιοι μπορεί να μην το δούνε θετικά. Είμαι μουσικός και γνωρίζω, ότι θα υπάρχουν διαφορετικές απόψεις», αναφέρει και υπογραμμίζει:

«Δεν προσπαθούμε να κάνουμε κάτι καινούριο. Απλά παίρνουμε αυτά τα ακούσματα και τα μεταφέρουμε μέσα από το δικό μας πρίσμα. Η μουσική μας εκφράζει. Το αγαπήσαμε αυτό το τραγούδι. Δεν το κάναμε για την προσοχή».

Οι συμβολισμοί στην ερμηνεία

Ο συνδυασμός των φωνητικών με την κρούση των χεριών και των ποδιών είναι το στοιχείο που κυριαρχεί και κάνει την εκτέλεση ομολογουμένως τόσο πρωτότυπη. «Το κάνω συχνά αυτό. Δραματοποιώ το τραγούδι. Ουσιαστικά αυτό που κάναμε είναι να αναπαραστήσουμε μέσα από τα λόγια όλη τη διαδικασία, ότι χτίζουν οι μάστορες και πέφτει το γεφύρι. Συμβολίζει αυτό το χτίσιμο και την επανάληψη χωρίς αποτέλεσμα. Και γι'αυτό επιστρέφει αυτός ο ήχος συνεχώς. Το πρώτο μέρος συμβολίζει το χτίσιμο του πρωτομάστορα και του συνεργείου του και το δεύτρο, όταν το τραγούδι γίνεται πιο επιτακτικό, συμβολίζει την απαίτηση του ποταμού, να πάρει αυτό που θέλει», επισημαίνει.

Η ποντιακή διάλεκτος έχει πολλά κοινά στοιχεία με την κυπριακή, ιδιαίτερα το ηχόχρωμά της. Πως αισθάνθηκε μέσω της ερμηνείας ενός τραγουδιού που μεταφέρει γνώριμα ακούσματα; «Έχει ήχους που είναι πολύ οικείοι στα αφτιά μου. Η ποντιακή έχει κάτι που μοιάζει ηχητικά με την κυπριακή. Για μένα αυτό το άκουσμα ήταν μία στροφή στο οικείο. Αγαπώ τη μοντέρνα μουσική και τραγουδώ. Μέσα από την παράδοση όμως προκαλείται μία νοσταλγία. Εδώ θα ταίριαζε μία πιο δυνατή η λέξη. Θα το πω αροθυμία που είναι πιο κοντά στο ποντιακό και στο κυπριακό στοιχείο», απαντά.

Η παράδοση κρύβει μέσα της την ταυτότητα

Τι είναι η παράδοση για την Βασιλική Αναστασίου; «Η παράδοση κατά τη γνώμη μου κρύβει μέσα την ταυτότητα. Είναι πολύ σημαντικό να διατηρείς ζωντανή την ταυτότητά σου. Σε διαφοροποιεί και σε κάνει να νιώθεις μέλος ενός κοινωνικού συνόλου. Η παράδοση όμως πρέπει να χρησιμοποιείται για να ενώνει τους ανθρώπους και όχι για να τους διχάζει», απαντά.

Η Βασιλική Αναστασίου ερμήνευσε στις 19 Ιουλίου 2020 στο Cyprus Rialto World Music Festival ενα ακόμα παραδοσιακό ποντιακό τραγούδι. Ο λόγος για το «Σουμέλα λεν την Παναγιά». «Ήταν μία διασκευή λίγο πιο ηλεκτρική. Ας με συγχωρήσουν οι πιο συντηρητικοί λάτρεις της μουσικής», σημειώνει.

Το φθινόπωρο θα κυκλοφορήσει ντοκιμαντέρ για το «The Amalgamation Choir». Οπότε το φιλόμουσο κοινό θα έχει την ευκαιρία να μάθει ακόμα πιο πολλά στοιχεία για την ιστορία της χορωδίας και να γνωρίσει τα μέλη της μέσα από συνεντεύξεις.

πηγή