Ερείκουσα: Το άγνωστο, μικρό νησάκι με την παραδεισένια ομορφιά χρειάζεται την βοήθεια σου.

«Είναι το ακριτικό νησάκι με τους 2 μαθητές»

Η Ερείκουσα είναι το μικρό «στρογγυλό» νησάκι που βρίσκεται βόρεια της Κέρκυρας, εκεί που το Ιόνιο Πέλαγος συναντά την Αδριατική θάλασσα. Ανήκει στα Διαπόντια Νησιά ή ( Νήσοι Οθωνοί ) ένα νησιωτικό σύμπλεγμα 11 νησιών, που αποτελείται από δύο μεγαλύτερα νησιά και μερικές άλλες νησίδες βόρεια – βορειοδυτικά της Κέρκυρας. 

Οι Οθωνοί είναι το μεγαλύτερο από τα ΔιαπόντιαΝησιά και το δυτικότερο σημείο της ελληνικής επικράτειας. Σύμφωνα με έναν μύθο ο θεός έφτιαξε την Ιταλία και μετά τίναξε τα χέρια του. Η λάσπη που είχε απομείνει στις παλάμες του, έπεσε στη θάλασσα και  δημιουργήθηκαν τα τρία αυτά νησιά. Έπειτα πήρε άλλη λάσπη και έφτιαξε την Ελλάδα.

Η Ερείκουσα είναι το βορειότερο σημείο των Επτανήσων και τέλος το Μαθράκι. Στα Διαπόντια Νησιά υπάρχουν ακατοίκητες νησίδες και το νησί Σάσων, δυτικά της Κέρκυρας, το οποίο θεωρούνταν μέρος των Διαποντίων  Νήσων (el.mWikipedia.org.). Η Ερείκουσα  από τις κερκυραϊκές βόρειες ακτές απέχει μόλις 7 ναυτικά μίλια.

 

Το όνομά της αναφέρεται , αρχικά από τον Γάιο Πλινίο Σεκούνδιο (Gaius Plinius Secundus) τον 1^οαιώνα μ.χ. καθώς και από τον Πτολεμαίο τον 2^ομ.χ. αιώνα,¹ως Ericusa και Ερίκουσα. Ονομασία που οφείλεται στο φυτό ρείκι που φύεται άφθονο στο νησί. Κατά τον 16^ο αιώνα το όνομα αυτό μετατράπηκε σε Εριχούσα ή Ριχούσα ή Ερίχουσα και Μαρλέρα ή Μασρλέρες , στα λατινικά. Το σύγχρονο όμως λαϊκό όνομα του νησιού είναι « Ερείκουσα» ή «Ρούξα» και οι κάτοικοι αποκαλούνται «Ερεικουσιώτες» ή «Ρουξιώτες» και «Ρουκουσιώτες».

Το σχήμα του νησιού είναι σχεδόν στρογγυλό με 4,5 χλμ έκταση και μήκος ακτογραμμής που φτάνει τα 9,5 χλμ . Η δυτική και βόρεια πλευρά του νησιού είναι απόκρημνη και αυτό την καθιστά δυσπρόσιτη.

Στα νότια του νησιού και ανάμεσα στα ακρωτήρια Κάτεργο και Σταμολέκα συναντάμε την παραλία « Πόρτο», τη μεγαλύτερη σε έκταση του νησιού, στην άκρη της οποίας βρίσκεται το νεότερο λιμάνι και η ολοκλήρωση των έργων του έγινε το 2017, αν και ξεκίνησαν από τη δεκαετία του ΄70. Μέχρι τότε οι ανάγκες του νησιού εξυπηρετούνταν από το παλιό λιμάνι, το  «Φίκι», που βρίσκεται στη δυτική πλευρά του νησιού. Στο νότιο μέρος της ανατολικής πλευράς του νησιού συναντάμε μια ακόμη παραλία, το πανέμορφο «Μπαργκίνι», πιο εύκολα προσβάσιμη από τη θάλασσα.

Οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήρθαν από το γειτονικό νησί των Οθωνών. Όταν στους Οθωνούς ήταν δύο αδέρφια, ο ένας ερχόταν στην Ερείκουσακι έπαιρνε τα κτήματα. Στους Οθωνούς πάλι είχαν πάει Παξινοί ή και Ηπειρώτες².

Οι Ερεικουσιώτες ήταν ναυτικοί. Το νησί άλλοτε διέθετε ολόκληρο στόλο από καΐκια. Στο νησί έμεναν οι γυναίκες οι οποίες ασχολούνταν με τη συγκομιδή του ελαιόκαρπου, του αμπελιού, την παραγωγή πατάτας και τα οπωροκηπευτικά. Είχαν, επίσης, οικόσιτη κτηνοτροφία. Τα τελευταία 100 χρόνια πολλοί κάτοικοι μετανάστευσαν στην Αμερική. Στη Ν. Υόρκη υπάρχει από το 1949 η «Αδελφότης Ερεικουσίων». Οι περισσότεροι έχουν εστιατόρια. Τα τελευταία χρόνια πολλοί έχουν επαναπατριστεί και διατηρούν σπίτια στο νησί , δίνοντας ξανά ζωή στο νησί.

Κατά το διάστημα της γερμανικής κατοχής οι Ερεικουσιώτες φιλοξένησαν πολλούς Εβραίους, στους οποίους πρόσφεραν προστασία από τη δίωξη των Γερμανών. Ως ένδειξη ευχαρίστησης ,  το 2016 , μία αντιπροσωπία Εβραίων απ’ όλη την υφήλιο ήρθε στην Ερείκουσα και ευχαρίστησε τους κατοίκους. Εις ανάμνηση του γεγονότος το ελληνικό κράτος εξέδωσε μια σειρά γραμματοσήμων. 

Από το 1972 το νησί ηλεκτροδοτείται με ηλεκτρογεννήτριες που του παρέχουν αυτονομία ως προς τη χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος.

Στο νησί λειτουργεί δημοτικό σχολείο. Στεγάζεται σε ένα, ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής, κτίριο, δωρεά του κ. Συγγρού. Υπάρχουν όμοια σχολικά κτίρια στους Οθωνούς, στους Παξούς και το ΣκριπερόΚέρκυρας. Χρονολογείται 160 χρόνια περίπου. Είναι μικρό, διτάξιο και τα τελευταία χρόνια λειτουργεί ως μονοθέσιο. Από τη δεκαετία του ΄50 ως το ΄80 ο αριθμός των μαθητών έφτανε τους 100. Στη συνέχεια, το σχολείο κλείνει για 20 χρόνια περίπου. Το 2000 άρχισε να λειτουργεί και πάλι ως το 2017, όπου και πάλι κλείνει για 2 χρόνια, για να ανοίξει ξανά το 2020 με αριθμό μαθητών μόλις 2 (δύο).

Το σχολείο συντηρήθηκε κατά το παρελθόν με χρήματα που στάλθηκαν από τους ξενιτεμένους της Αμερικής. Επίσης, φτιάχτηκε και το Ηρώο των Πεσόντων.

Το ψηλότερο μέρος του νησιού είναι το « Μεροβίγλι» με υψόμετρο 110 περίπου. Ένας καταπράσινος λόφος κατάφυτος από πεύκα και κυπαρίσσια. Η βλάστηση του νησιού είναι πυκνή και μεσογειακή. Η Ερείκουσα είναι σημαντική και για την ορνιθοπανίδα καθώς αποτελεί σταθμό για πολλά είδη που μεταναστεύουν από και προς την Ευρώπη. Αυτό που την κάνει ξεχωριστή είναι η περιστασιακή παρουσία της σούλας (Morusbassanus), ενός πτηνού της θάλασσας που ζει κυρίως στους μεγάλους ωκεανούς. (www.naturagraeca.com). Από τα θηλαστικά ξεχωρίζει η παρουσία θαυμαστών θαλάσσιων θηλαστικών, καθώς η περιοχή είναι πέρασμα για δελφίνια και πτεροφάλαινες. Συχνά εμφανίζονται μεσογειακές φώκιες που έρχονται από τους κοντινούς Οθωνούς. 

Στο νησί φύεται το ρείκι. Είναι ένας πολύ όμορφος θάμνος που το ύψος του δεν ξεπερνά το ένα μέτρο. Έχει πυκνούς βλαστούς και τα άνθη του έχουν χρώμα ανοιχτό, ρόδινο και μοιάζουν σαν μικροσκοπικές καμπάνες. Το μέλι που φτιάχνεται από τα άνθη των ρεικιών είναι πολύ ωφέλιμο και έχει τις ίδιες θεραπευτικές ιδιότητες με αυτές του φυτού(kentromeletisarxaiasthourias.wordpreww.com). Η μελισσοκομία στο νησί είναι αναπτυγμένη σε τρία σημεία του. Το μέλι που παράγεται εδώ έχει πάρει τρία βραβεία (2015-2018) σε εκθέσεις βιολογικών προϊόντων στη γειτονική Ιταλία. Εξάγεται κυρίως στην Αυστρία.

Στην ενδοχώρα συναντάμε τρεις γειτονιές: α) το Πόρτο, β) τα Δένδρα και γ) τα Παλιοκάλυβα.

Η συγκοινωνία της Ερείκουσας με το νησί της Κέρκυρας γίνεται σχεδόν καθημερινά , καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, επηρεάζεται όμως από τις εκάστοτε καιρικές συνθήκες που επικρατούν στο νησί. Τα καράβια που εκτελούν την άγονη αυτή γραμμή είναι το Zanadu, απευθείας από την πόλη της Κέρκυρας και ο Πήγασος από το λιμάνι του Αγ. Στεφάνου Αυλιωτών.  Το ταξίδι είναι απολαυστικό και αξίζει να κοιτάτε προς το πέλαγος……

Τα τελευταία 3 χρόνια μια μη κερδοσκοπική οργάνωση, το International Hellenic Association(IHA) με έδρα την Αμερική, έβαλε ως σκοπό την ανάπτυξη των μικρών νησιών. Μεταξύ αυτών είναι η Ερείκουσα , οι Αρκιοί, η Ψέριμος και άλλα νησάκια. Όποιος θέλει να βοηθήσει την ανάπτυξη της Ερείκουσας ή τα αλλά ΑΚΡΙΤΙΚΑ νησάκια μπορεί να απευθυνθεί στο IHA μέσω e-mail: IHAHellas@gmail.com.

Ευρυδίκη Παπαγεωργίου, Δασκάλα Ερείκουσας. Μέλος του ΙΗΑ

Έρευνα: Αικατερίνη Πασχαλίδου, Φιλόλογος. Μέλος του ΙΗΑ

Παραπομπές:1. Βιβλιογραφία ( Δημ. Λουκάτος )2. Βιβλιογραφία (Δημ. Λουκάτος )

* Επισκεφτείτε τον παράδεισο (Ερείκουσα), πήγαινε να ζήσεις στο παράδεισο, στείλε ένα γράμμα στην δασκάλα με τους 2 μαθητές μέσω IHAHellas@gmail.com,  ανάρτησε αυτό το άρθρο στον ιστότοπο και ΦΒ σου, τέλος διοργάνωσε μια εκδρομή με τον σύλλογο σου ή τους φίλους σου. Τα ΑΚΡΙΤΙΚΑ νησάκια χρειάζοντε την βοήθεια όλων μας.