Πάλη θανάτου: Η συμπλοκή του Αλέξιου Κομνηνού με τρείς Νορμανδούς ιππότες

 

Του Γεώργιου Ε. Γεωργά, προπονητή Ξιφασκίας, εκπαιδευτή Παμμάχου και Ιστορικής Οπλομαχίας

Στη μάχη του Δυρραχίου που έγινε το στη σημερινή Αλβανία το 1081 μ. Χ ανάμεσα στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και των Νορμανδών της Σικελίας, έγινε ένα περιστατικό που μόνο στην Ιλιάδα θα μπορούσαμε να το συναντήσουμε.

Ο Ρωμαϊκός στρατός ηγούνταν από τον ίδιο τον αυτοκράτορα Αλέξιο Κομνηνό τον πρώτο, ενώ οι Νορμανδοί της Σικελίας υπό τον Ροβέρτο Γισκάρδο δούκα της Απουλίας και της Καλαβρίας.

Ο Ρωμαϊκός στρατός στελεχώνονταν από:
-5000 Θεσσαλούς, Θράκες και Μακεδόνες από το θεματικό στρατό και ιππικό.
-2000 πολεμιστές των Παλατινών Σχολών δηλαδή Εξκουβήτορες και Βεστιάριτους καθώς και τη Βαράγγια φρουρά που αποτελούνταν από Άγγλο-Σάξονες.
-4000 Αρμένιους πεζούς
-3000 Βαλκάνιους ως ελαφρύ πεζικό
-Μερικούς Σέρβους υπό τον μονάρχη τους Κωνσταντίν Μποδίν και μια μονάδα ελαφριού ιππικού των Πετσενέγων.
-2000 Τούρκους ιπποτοξότες το λεγόμενο Σκυθικό.
-1000 Φράγκους ιππείς το λεγόμενο Λατινικόν.
-7000 Τούρκοι που τους έστειλε ο Σουλτάνος του Rûm.

Οι Νορμανδοί είχαν έναν στρατό 30000 ανδρών όπου οι 1200 ήταν Νορμανδοί ιππείς, ενώ οι υπόλοιποι ήταν Ιταλοί πολεμιστές και Μουσουλμάνοι τοξότες.

Η μάχη εξελίχθηκε δραματικά για την αυτοκρατορία, αφού στο κρίσιμο σημείο της ο Σέρβος μονάρχης πρόδωσε τον αυτοκράτορα και έφυγε από το πεδίο της μάχης και μαζί του αποχώρησαν και οι Τούρκοι του Rûm.
Αντίθετά οι Άγγλο-Σάξονες Βαράγγοι έπεσαν μέχρι τον τελευταίο δίπλα στην εκκλησία του Αρχάγγελου Μιχαήλ.
Όταν ο αυτοκράτορας είδε ότι η μάχη ήταν χαμένη, κάλεσε το στρατό προς υποχώρηση και τότε συνέβη το ακόλουθο περιστατικό που σας το μεταφέρω δια χειρός της πριγκίπισσας Άννας Κομνηνής (σημ. όπου Κέλτες είναι Νορμανδοί) .

‘Τῆς δὲ μάχης μὴ διαλυομένης, ἐπεὶ τὸν βασιλέα ἑώρων ἔτι ἀνθιστάμενον, ἀποκριθέντες τινὲς τῶν Λατίνων τρεῖς, ἀφ’ ὧν εἷς ὁ ἤδη ῥηθεὶς Ἀμικέτης ἦν, ὁ δὲ Πέτρος τοῦ Ἀλίφα, ὡς αὐτὸς ἐκεῖνος ἔλεγεν, ὁ δὲ τρίτος κατ’ οὐδὲν τούτων ἐλάττων, ὅλους ῥυτῆρας ἐνδόντες τοῖς ἵπποις δόρατα μακρὰ ἐναγκαλισάμενοι κατ’ αὐτοῦ ἵενται. Καὶ ὁ μὲν Ἀμικέτης διημαρτήκει τοῦ βασιλέως μικρὸν παρεκκλίναντος τοῦ ἵππου· τοῦ δ’ ἄλλου τὸ δόρυ διὰ τοῦ ξίφους ὁ βασιλεὺς ἀπωσάμενος καὶ τονώσας τὴν χεῖρα παίει τοῦτον κατὰ τὴν κλεῖδα καὶ τὴν χεῖρα τοῦ λοιποῦ ἀποτέμνει σώματος. Ὁ δέ γε τρίτος πλήττει τοῦτον εὐθὺς κατὰ τὸ μέτωπον, ὁ δὲ φρενήρης τε ὢν καὶ ἑδραῖος τὸν νοῦν μηδὲν ὅλως συγχυθείς, γοργότητι γνώμης ἐν ἀσκέπτῳ χρόνῳ τὸ δέον συνείς, ὕπτιον ἅμα τῇ πληγῇ ἑαυτὸν ὡς ἐπ’ οὐρὰν τοῦ ἵππου ἔθετο. Καὶ εὐθὺς τὸν χρῶτα τοῦ σώματος μικρὸν παραξέσασα ἡ τοῦ ξίφους ἀκμὴ περὶ τὴν ἀκωκὴν παρα ποδισθεῖσα τῆς κόρυθος καὶ τὸν συνέχοντα ταύτην ὑπὸ τὴν γένυν ἱμάντα διασπάσασα ὦσε ταύτην εἰς γῆν. Τηνικαῦτα δὲ ὁ μὲν Κελτὸς ἐκεῖνος παραθέει, ὃν ᾤετο κατακρημνίσαι τοῦ ἵππου, ὁ δ’ εὐθὺς ὀρθωθεὶς ἐπὶ τῆς ἐφεστρίδος ἑδραῖος ἐκάθητο μηδὲν τῶν ὅπλων ἀποβαλών. Ἀλλὰ καὶ γυμνὸν τὸ ξίφος κατέχων τῇ δεξιᾷ, τῷ δὲ λύθρῳ τοῦ ἰδίου πεφοινιγμένος αἵματος καὶ τὴν κεφαλὴν ἀπερικάλυπτον ἔχων καὶ τὴν πυρσὴν καὶ ἡλιῶσαν κόμην περιπλανωμένην ταῖς ὄψεσι καὶ διοχλοῦσαν αὐτόν (ὁ γὰρ ἵππος ταραττόμενος καὶ ἀποπτύων τοὺς χαλινοὺς καὶ φριμάσσων ἀτακτότερον ἐμπίπτειν τῷ προσώπῳ τοὺς βοστρύχους παρεσκεύαζεν), ἀλλὰ καὶ ὣς ἑαυτὸν ἀνακαλεσάμενος, ὡς ἐνῆν, τοῖς ἐναντίοις ἀντικαθίστατο.’

Η συγγραφέας περιγράφει με μεγάλη λεπτομέρεια τη σκηνή τις συγκεκριμένης συμπλοκής. Απ αυτό μπορούμε να καταλάβουμε πόσο καλά εκπαιδευμένος ήταν στη ξιφομαχία και στην ιππική τέχνη ο αυτοκράτορας. Φυσικά τον προστάτευε η Θεία Πρόνοια, άλλα και η δυνατή πανοπλία του, όπως αναφέρουν οι πηγές.

Το αποτέλεσμα της μάχης ήταν μεν η συντριπτική ήτα των Ρωμαίων.
Οι Νορμανδοί συνήχησαν να κατακτούν τα εδάφη της αυτοκρατορίας, μέχρι που άρχισε να φέρνει καρπούς η υψηλή Βυζαντινή Στρατηγική.

Τρεις πόλης Σικελίας επαναστάτησαν ενάντια των Νορμανδών θέλοντας να ενωθούν πάλι με την αυτοκρατορία. Ο Ερρίκος ο πέμπτος της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας πολιόρκησε την Ρώμη (ο Πάπας είχε ως προστάτες και ως προμάχους τους Νορμανδούς της Σικελίας) μετά από έκκληση του Αλέξιου, παράλληλα συμμάχησε με τη Γαληνότατη Δημοκρατία της Βενετίας δίνοντας προνόμια με σκοπό να πολεμήσουν τους Νορμανδούς και τέλος συνέτριψε τους Νορμανδούς στη Λάρισα με την συνδρομή των Σελτζούκων Τούρκων, ανακατέλαβε τη Καστοριά, το Δυρράχιο και τη Κέρκυρα.

Η ήττα στο Δυρράχιο μπορεί να ήταν συντριπτική, ωστόσο συντέλεσε για να αναδιοργανώσει ο Αλέξιος όλο τον Ρωμαϊκό στρατό και να ελαττώσει τους μισθοφόρους.

Πηγή : Αλεξιάδα της Άννας Κομνηνής