Αγία Φωτού στο χωριό Άγιος Ανδρόνικος Καρπασίας

Απολυτίκιο Αγίας Φωτούς της θαυματουργού.

Καρηασέων το κλέος και Κυπρίων αγλάισμα και των ασθενούντων η ρώσις, των πεπηρωμένων ανάβλεψις, των προς σε πιστώς προστρεχόντων εν τω θείω ναώ σου, πανένδοξε, τας ιάσεις παράσχου τοις δούλοις σου πάντοτε, ίνα ευχαρίστως κράζωμεν, Φωτεινή Οσία νύμφη Χριστού καλλιπάρθενε. Δόξα τω σε δοξάσαντι, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω ενεργούντι δια σου πάσιν Ιάματα.

Στο χωριό Άγιος Ανδρόνικος Γιαλούσας στη χερσόνησο της Καρπασίας (εδώ), βρίσκεται το σπήλαιο στο οποίο ασκήτεψε η Αγία Φωτεινή η Κυπρία που στην Κύπρο είναι γνωστή ως Αγία Φωτού και είναι μια από τις πιο αγαπημένες αγίες της περιοχής. Όταν ανακάλυψαν το σπήλαιο οι κάτοικοι του χωριού ανακήρυξαν την Αγία Φωτού ως πολιούχο του χωριού τους και της έκτισαν ναό επί Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου, κατά τον 18 ο ειώνα.

Κάθε χρόνο τη παραμονή της γιορτής της αγίας που είναι στις 2 Αυγούστου, χιλιάδες πιστοί απ' όλη την Καρπασία αλλά και από άλλα μέρη της Κύπρου κατέκλυζαν τον Άγιο Ανδρόνικο όπου έστηναν καλύβες και άρχιζαν ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια του νησιού, με χορούς τραγούδια και μπόλικο φαγοπότι. Ο Άγιος Ανδρόνικος μέχρι το 1964 ήταν μικτό χωριό και έτσι συμμετείχαν και οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι στο πανηγύρι οι οποίοι γιόρταζαν μαζί με τους Ελληνοκύπριους.
Παρόλη την αγάπη που τρέφουν οι κάτοικοι της Καρπασίας για την Αγία Φωτού, δεν υπάρχουν πληροφορίες για την ζωή της , την καταγωγή της, και τον χρόνο που έζησε. Τα όσα είναι γνωστά αναφέρονται από την παράδοση και τον χρονογράφο Λεόντιο Μαχαιρά.

Η τοπική παράδοση στη Καρπασία, λέγει ότι η Αγία Φωτού καταγόταν από το Ριζοκάρπασο, από απλοϊκούς γονείς. Από νεανική ηλικία απέρριψε την κοσμική ζωή και τον γάμο και απεσύρθηκε σε ασκητήριο που δημιούργισε, μέσα σε μια σπηλιά. Εκεί έζησε μία άγια ζωή , με προσευχή, νηστεία εγκράτεια, και παρθενία, αφιερωμένη στον Θεό.

Η παράδοση λέγει επίσης 'οτι η Αγία έκανε θαύματα ενώ ακόμη βρισκόταν στην ζωή. Όταν απεβίωσε ετάφη από πιστούς και ευλαβείς Χριστιανούς. Στον Τάφο της ο οποίος ανεκαλύθηκε μετά από θεία αποκάλυψη, έγραφε τα εξής λόγια: Φωτεινή Παρθένος Νύμφη Χριστού.
Η θεία αυτή αποκάλυψη έγινε κατά τον 15 ο αιώνα καθώς μαρτυρεί ο χρονογράφος Λεόντιος Μαχαιράς. Γράφει στο " Χρονικόν " του: " Ακόμη ευρίσκεται εις την Ακροτικήν ( Καρπασίαν ) εις την Κώμην του Αγίου Ανδρονίκου της Κανακαριάς, έχει ολίγον καιρόν και ευρέθη δι αποκαλύψεως Θεού, την λέγουν Αγίαν Φωτεινήν, και ο τάφος της έχει κάτω της γης. Έχει βήμαν και λειτουργούν και έχει νερόν αγίασμαν και έχει πολλύν βάθος νερόν και εις το γύρισμαν του φενκαριού ( στην αλλαγή του φεγγαριού), πήσση απάνω το νερόν, καθώς πήσσει το πάγος εις μίαν τζίππαν και σηκώνουν το ως γοιόν μίαν τάβλαν ως πάγος, και το ν' αργήση λεί ( όταν αρχίσει να λιώνει ) και γίνεται ψιλόν ως σγιόν τον κορνιακτόν ( λεπτόν σαν σκόνη ) και χολλιάζονται τυφλοί και θεραπεύονται ( και αλοίφονται οι τυφλοί και βλέπουν ) ".

Ο ναός και το ασκητήριο (σπηλαιο) της αγίας Φωτεινής στον Άγιο Ανδρόνικο Καρπασίας(εδώ)

Η Αγία Φωτού πιστεύεται ότι θεραπεύει ιδίως τις παθήσεις των ματιών. Ο τάφος της είναι υπόγειος και λαξευτός με 23 σκαλοπάτια και το αγίασμα βρίσκεται στο βάθος της σπηλιάς.
Μετά την προσφυγοποίηση τους, οι κάτοικοι του Αγίου Ανδρονίκου μετέφεραν τα οστά της Αγίας Φωτούς τις ελεύθερες περιοχές και τα τοποθέτησαν στον νεόκτιστο ναό του Αποστόλου Ανδρέα στον Συνοικισμό Κολοσσίου στη Λεμεσό.
Από το 1974 μέχρι το 2003, ο Ναός της Αγίας Φωτούς που βλέπετε στις φωτογραφίες, εχρησιμοποιείτο από του Τούρκους σαν στάβλος για πρόβατα, αφού συλήθηκε και λεηλατήθηκε πρώτα.

πηγή