Δευτέρα 14 Μαΐου 2018

Αγαπημένη μου, μην κλαις πάμε μαζί ψηλά, αν θες να δεις τη γη απ’ τη σελήνη ένα φεγγάρι είναι και κείνη..

Σώτια Τσώτου, η μοναδική ελληνίδα στιχουργός, γεννήθηκε σαν σήμερα το 1942 στην Λιβαδειά και έφυγε το 2011. Σε μια συνέντευξη στην κόρη της και δημοσιογράφο Δέσποινα Τσώτου στο περιοδικό Δίφωνο είχε πει:
 

"Γεννήθηκα στην Κατοχή, στη Λιβαδειά. Ο πατέρας μου αγωνιστής του ΕΛΑΣ εκτελέστηκε από τους Γερμανούς και έτσι έφτασα στην Αθήνα. Στιχουργό μ’ έκαναν δύο Παπαδόπουλοι: ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος κι ο ποιητής και στιχουργός Λευτέρης Παπαδόπουλος.
Στις 21 Απρίλη 1967, ο Γ. Παπαδόπουλος επιβάλλει τη δικτατορία στην Ελλάδα. Πολλές εφημερίδες, διαμαρτυρόμενες γι’ αυτή την κατάσταση, διακόπτουν αυθημερόν την έκδοσή τους. Ανάμεσά τους και η Ελευθερία, στην οποία εργαζόμουν. Ακόμη με πονάνε οι αναμνήσεις εκείνου του καιρού. Ανεργία, ανασφάλεια, ένα μέλλον αβέβαιο και σκοτεινό για δεκάδες δημοσιογράφους κι εργαζόμενους στον τύπο· και όχι μόνο. Και αιφνιδιαστικά ένα πρωί δέχομαι ένα τηλεφώνημα από τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, που δούλευε στα Νέα. Δεν γνωριζόμασταν προσωπικά, εκτιμούσα τα τραγούδια του και τον διάβαζα στο Σώμα των εφημερίδων. Κι όπως φαίνεται με διάβαζε κι εκείνος και με θεωρούσε αξιόλογη, όπως απεδείχθη από το τηλεφώνημα. Πήγα και τον βρήκα. Με περίμενε με μια κούτα τσιγάρα, ένα σεβαστό χαρτζιλίκι –γιατί, συν τοις άλλοις, ήμουν κι απένταρη– και μια πρόταση: να ασχοληθώ με το στίχο, έστω προσωρινά, για επιβίωση. Αλλά ουδέν μονιμότερον του προσωρινού. Σαράντα δύο χρόνια μετά, Μάιος του 2009, και σου δίνω συνέντευξη ως στιχουργός που κατά πώς φαίνεται τα κατάφερε.
-Η φράση «τα κατάφερες» είναι ένδειξη αυτής της υπερβολικής σεμνότητας που εκνεύριζε εμένα και την αδελφή μου από παιδιά;
-Δεσποινάκι, όταν έχεις διαβάσει πολύ, κι εγώ έχω διαβάσει πολύ και ξέρεις τι έχει γραφτεί παγκοσμίως, το να είσαι μετριοπαθής είναι φυσικό επακόλουθο. Η έπαρση πολλών δημιουργών είναι αδελφή τής άγνοιάς τους.
-Ποια είναι η γνώμη σου για το τραγούδι σήμερα;
-Ό,τι συμβαίνει και στον περίγυρο όπου παράγεται. Μια παγκόσμια κρίση, που δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά κυρίως πολιτιστική, ανθρωπιστική και ηθική. Έκπτωση σε όλα και παρακμή, μ’ όλα τα γράμματα κεφαλαία και διαστήματα ανάμεσα στα γράμματα. Το τραγούδι, κορίτσι μου, είναι χρονογράφημα και ηθογραφία. Συμπαρακολουθεί και καταγράφει με κωδικό τρόπο την εποχή όπου παρήχθη.
-Ξέρω ότι όλα αυτά τα χρόνια είχες κατά καιρούς πολύχρονη αποχή από το τραγούδι. Για ποιο λόγο;
-Υπήρξαν πολλοί λόγοι: δυσάρεστοι κι ευχάριστοι. Οι δυσάρεστοι ήταν οικογενειακά προβλήματα που δεν αφορούν κανέναν. Οι ευχάριστοι ήταν ότι διάβασα πολύ και ότι ταξίδεψα. Προτού φύγω θα ήθελα να περιηγηθώ όσα περισσότερα μέρη γίνεται του πλανήτη που με φιλοξένησε.
Η Σώτια Τσώτου μισούσε το εγώ, αγαπούσε το εμείς. Οι στίχοι της βαθιά κοινωνικοί μιλούν για μια κοινωνία γεμάτη συμπόνοια και αγάπη.
Μας θυμίζει αυτα τα υπέροχα λόγια του Λέο Μπουσκάλια για τα ταξίδια και τα λουλούδια. Όπως λέει o Μπουσκάλια:
"Ήμουν στο αεροπλάνο πρόσφατα. Ταξιδεύω πολύ και μ’ αρέσουν τα αεροδρόμια. Μερικοί δεν τα αντέχουν καθόλου. Εγώ δεν αντέχω τη διαδρομή ως το αεροδρόμιο, αλλά το αεροδρόμιο μου αρέσει, γιατί μαθαίνω απίστευτα πράγματα για τους ανθρώπους. Μάθε να κοιτάς τον κόσμο! Δε θα βαρεθείς ποτέ! Μην παρακολουθείς συνέχεια τον πίνακα των αναχωρήσεων. Κοίτα τι γίνεται μέσα στο χώρο, τη δυναμική της ζωής σε δράση… Όταν μπήκα στο αεροπλάνο κάθησα δίπλα σ’ ένα νεαρό παιδί που έμοιαζε να έχει τα πάντα. Πήγαινε σ’ ένα Πανεπιστήμιο στο Κολοράντο.
Αρχίσαμε να μιλάμε. Στις δύο λέξεις του, η μία ήταν «εγώ». «Δεν τα γουστάρω αυτά» και «τα σχολεία είναι για τους ανόητους» και «Οι καθηγητές είναι πουλημένοι» και «Ο κόσμος είναι φριχτός» και «Η Αμερική…». Τελικά, σαν τέλειος μη παρεμβατικός συμβουλευτής που είμαι, του είπα: «Σκάσε επιτέλους! Έχεις πάρει είδηση πόσες φορές στα τελευταία 500 μίλια έχεις πει «εγώ»; Το «εμείς» δεν το έχεις ακούσει ποτέ;». Ακολούθησε μια μακρά σιωπή και μετά ρώτησε: «Ποιος είσαι»;..
Είναι εντυπωσιακό – μπορεί να μην το συνειδητοποιείς, αλλά ένας από τους λόγους που δεν είσαι πολλά πράγματα είναι γιατί εσύ ο ίδιος εμποδίζεις την ανάπτυξή σου. Κι αυτό που κάθομαι και σε προτρέπω να κάνεις είναι να φύγεις από τη μέση! Μην εμποδίζεις, πέταξε, η ζωή και η αγάπη σε περιμένει! Το μόνο που χρειάζεται να κάνεις είναι να αρπάξεις την ευκαιρία…
Και μην ξεχνάς να μιλάς και να γνωρίζεις νέους ανθρώπους. Να ρωτάς και να μαθαίνεις ιστορίες της ζωής τους. Ο Αμερικανός φιλόσοφος Ραλφ Έμερσον έλεγε "Κάθε άνθρωπος που συναντώ είναι σε κάτι ανώτερος από μένα. Έτσι, μαθαίνω από αυτόν. Ο φόβος για τους άλλους ανθρώπους πάντα ξεκινάει από την άγνοια..." 


Μιλώντας για ένα απλό αγριόχορτο, είπε ότι πρόκειται για “ένα φυτό του οποίου οι αρετές δεν έχουν ακόμα ανακαλυφθεί”. Αναρωτιέμαι πόσους ανθρώπους έχουμε περιφρονήσει σαν αγριόχορτα, επειδή, για τον ένα ή τον άλλο λόγο, μας φάνηκε ότι δεν άξιζαν την αγάπη και την προσοχή μας.
Οι άνθρωποι με τους οποίους επιλέγουμε να συνδεθούμε είναι προφανώς προσωπικές επιλογές, και έτσι πρέπει να είναι. Έχω την αίσθηση ωστόσο, ότι ο κόσμος θα ήταν πολύ πιο ενδιαφέρων και πολύ λιγότερο περιορισμένος αν εξετάζαμε πιο προσεκτικά τις ταμπέλες και τις δικαιολογίες που χρησιμοποιούμε για να κρατήσουμε αποστάσεις από τους άλλους. Αν το κάναμε, μάλλον θ΄ανακαλύπταμε ότι αυτές οι βολικές κατηγοριοποιήσεις βασίζονται σε απαρχαιωμένες κασέτες που συνεχίζουν να παίζουν μέσα στο κεφάλι μας.
  Χρειαζετε  κόπος να αναπτύσσουμε ανεξάρτητη, αυτόνομη σκέψη και να αξιολογούμε κάθε άτομο ως ξεχωριστή και άξια σεβασμού προσωπικότητα. Είναι πολύ πιθανό οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που συναντάμε να αξίζουν στην πραγματικότητα μεγαλύτερη προσοχή απ΄όση τους δίνουμε.
Και ποιός ξέρει; Μπορεί να ξαφνιαστούμε ανακαλύπτοντας ότι τελικά δεν είναι αγριόχορτα, αλλά μάλλον λουλούδια, κι εμείς παραλείπαμε να σταθούμε για να τα εκτιμήσουμε…





Πολύ με πίκρανες ζωή
μακριά θα φύγω ένα πρωί
θ’ ανέβω σ’ ένα αεροπλάνο
να δω τον κόσμο από κει πάνω

Όταν κοιτάς από ψηλά
μοιάζει η γη με ζωγραφιά
και συ την πήρες σοβαρά
και συ την πήρες σοβαρά

Μοιάζουν τα σπίτια με σπιρτόκουτα
μοιάζουν μυρμήγκια οι ανθρώποι
το μεγαλύτερο ανάκτορο
μοιάζει μ’ ένα μικρούλι τόπι

Κι όλοι αυτοί που σε πικράνανε
από ψηλά αν τους κοιτάξεις
θα σου φανούν τόσο ασήμαντοι
που στη στιγμή θα τούς ξεχάσεις

Αγαπημένη μου, μην κλαις
πάμε μαζί ψηλά, αν θες
να δεις τη γη απ’ τη σελήνη
ένα φεγγάρι είναι και κείνη

Όταν κοιτάς απο ψηλά
μοιάζει ο κόσμος ζωγραφιά
και συ τον πήρες σοβαρά
και συ τον πήρες σοβαρά

Μοιάζουν οι πύργοι με κουκλόσπιτα
και τα κανόνια με παιχνίδια
από ψηλά δεν ξεχωρίζουνε
οι ομορφιές και τα στολίδια

Κι ό,τι σε πλήγωσε ή σε θάμπωσε
από ψηλά αν το κοιτάξεις
θα σου φανεί τόσο ασήμαντο
που στη στιγμή θα το ξεχάσεις

Δεν υπάρχουν σχόλια: