Η κρίση που πέρασε η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία
τον 3ο αιώνα είχε αναδείξει δύο σημαντικά προβλήματα. Πρώτον, το
imperium ήταν πολύ μεγάλο για να διοικηθεί συγκεντρωτικά από έναν μόνο
αυτοκράτορα και μία πρωτεύουσα, και δεύτερον η Ρώμη βρισκόταν πολύ
μακριά από τα σύνορα, τα οποία απειλούντο ολοένα και περισσότερο. Ο
αυτοκράτορας Διοκλητιανός, που βασίλευσε μεταξύ 284 και 305, επέλεξε μία
ριζική λύση, χωρίζοντας την αυτοκρατορία στα δύο και μετά στα τέσσερα.
Το σύστημα αυτό ονομάστηκε Τετραρχία. Σε αυτή το καθεστώς η Ρώμη δεν
ήταν η έδρα κανενός τμήματος. Οι δύο αύγουστοι και οι δύο καίσαρες
κυβερνούσαν από τους Τρεβήρους, στα σύνορα της Γαλατίας με το Ρήνο, τα
Μεδιόλανα κοντά στις Άλπεις, το Σίρμιο στο Δούναβη και τη Νικομήδεια στη
βορειοδυτική Μικρά Ασία, πολύ κοντά στην Χαλκηδόνα, το Βυζάντιο και την
Προποντίδα. Εκεί εγκαταστάθηκε ο ίδιος ο Διοκλητιανός, δείχνοντας πόσο
εκτιμούσε τη σημασία της περιοχής. Το κέντρο βάρους της αυτοκρατορίας
ξεκίνησε να μετακινείται προς την ανατολή. Οι επαρχίες της, η χερσόνησος
του Αίμου, η Μικρά Ασία, η Συρία και η Αίγυπτος, ήταν οι πιο
ανεπτυγμένες οικονομικά, με μεγάλες πόλεις και υπό τη διαρκή απειλή
επικίνδυνων εχθρών, όπως οι Πέρσες και οι Γότθοι.
Την απόσυρση του Διοκλητιανού από το
θρόνο ακολούθησαν εμφύλιοι πόλεμοι μεταξύ των τετραρχών. Νικητής
αναδείχθηκε το 324 ο Κωνσταντίνος, καίσαρας-διοικητής της Γαλατίας και
της Βρετανίας. Αμέσως μετά την επικράτηση του ο αυτοκράτορας άρχισε να
αναζητά τοποθεσίες για να κτίσει τη νέα του πρωτεύουσα. Στράφηκε
απευθείας στην ανατολή: οι πρώτες υποψήφιες ήταν η Ναϊσσός, σημερινή Νις
της Σερβίας όπου και είχε γεννηθεί, η Σερδική, σημερινή Σόφια, και η
Θεσσαλονίκη. Σε πρώτη φάση επέλεξε την αρχαία Τροία. Εκτός από τη
σημαντική της θέση κοντά στην είσοδο του Ελλησπόντου, η πόλη ήταν η
πατρίδα του Αινεία, αρχαίου προγόνου των Ρωμαίων, συνεπώς με μεγάλη
συμβολική αξία. Ο Κωνσταντίνος πήγε στην πόλη για να επιβλέψει ο ίδιος
τις εργασίες κατασκευής, όμως διαπιστώθηκε γρήγορα πως η Τροία δεν είχε
καλό λιμάνι, πολύ σημαντικό πρόβλημα για μια μελλοντική βάση του
ρωμαϊκού στόλου. Λέγεται ότι ο Κωνσταντίνος είδε σε όνειρο πως έπρεπε να
φύγει από την Τροία και να πάει στο Βυζάντιο. Όπως και να έχει, η νέα
υποψηφιότητα ενθουσίασε τον αυτοκράτορα. Η καινούρια πόλη του θα
περιβαλλόταν από τρεις πλευρές με θάλασσα, ενώ το στενό αγκυροβόλιο του
Κερατίου κόλπου μπορούσε να αποκλειστεί με αλυσίδα σε καιρό πολιορκίας.
Τα άλλα θαλάσσια μέτωπα χαρακτηρίζονταν από πολύ ισχυρά ρεύματα, συνεπώς
η πόλη δεν μπορούσε να δεχθεί επίθεση από εκεί. Οι φυσικές άμυνες και η
ευκολία υπεράσπισης ήταν καθοριστικές για να πείσουν τον Κωνσταντίνο, ο
οποίος την είχε άλλωστε πολιορκήσει κατά τη διάρκεια των εμφυλίων
πολέμων και είχε παρατηρήσει αυτά τα πλεονεκτήματα ως επιτιθέμενος.
Έτσι δόθηκαν διαταγές να αρχίσει ο σχεδιασμός και το κτίσιμο της Νέας Ρώμης.
ΔΕΙΤΕ ΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου