ΤΡΕΛΟ-ΓΙΑΝΝΗΣ

Προπονητής μπάσκετ Τζον Γούντεν,  ηγέτης και σύμβολο του κολεγιακού πρωταθλήματος της Αμερικής  μιλάει απλά και να επαναπροσδιορίζει την επιτυχία προτρέποντας όλους μας να επιδιώξουμε το καλύτερο για τον εαυτό μας. Πέθανε τον Οκτώβριο του 2010 σε ηλικία 99 ετών. Αγαπούσε την ποίηση και πάντα σε κάθε προπόνηση, σε κάθε αγώνα ή μάθημα είχε μαζί του ένα βιβλίο με ποιήματα. Ήταν το γούρι του όπως έλεγε αλλά και η έμπνευσή του. Δίδασκε με έναν πολύ απλό τρόπο. Χρησιμοποιούσε τα σπορ ως μέσο για να διδάξει το πώς οι μαθητές του έπρεπε να αντιμετωπίζουν κάθε κατάσταση στη ζωή τους. Σε αυτήν την εμπνευσμένη ομιλία μοιράζεται μαζί μας τις συμβουλές που έδωσε στους παίκτες της ομάδας του. Όπως λέει "Πρέπει να σε απασχολεί ο χαρακτήρας σου περισσότερο από τη φήμη σου, επειδή ο χαρακτήρας σου είναι αυτό που πραγματικά είσαι ενώ η φήμη σου είναι απλώς αυτό που νομίζουν οι άλλοι ότι είσαι..."

Έπλασα τον δικό μου ορισμό για την επιτυχία το 1934, όταν δίδασκα σε ένα Γυμνάσιο του Σάουθ Μπεντ, στην Ιντιάνα. Κάπως απογοητευμένος, και με την αυταπάτη που ίσως μου είχαν "μεταδώσει" οι γονείς των μαθητών μου στα μαθήματα των Αγγλικών που φαντάζονταν πως τα βλαστάρια τους θα έπαιρναν ένα Α ή ένα Β. Πίστευαν ότι ενα C ήταν εντάξει για τα παιδιά του γείτονα, επειδή τα παιδιά του γείτονα ήταν μέτρια. Όμως δεν ήταν ικανοποιημένοι όταν τα δικά τους μπορεί κάποια στιγμή να ήταν μέτρια. Και αυτό δεν είναι σωστό. Δεν έχουμε όλη την ίδια ευφυία, άλλωστε δεν είμαστε όλοι ίδιοι στο μέγεθος ή στην εμφάνιση. Δεν θα μπορούσαν όλοι να έχουν Α ή Β, και δεν μου άρεσε και ο τρόπος που αυτό κρινόταν.
Ήξερα σίγουρα το πώς οι απόφοιτοι διάφορων σχολείων την εποχή του '30 έκριναν προπονητές και αθλητικές ομάδες. Εάν τους κέρδιζες όλους, θεωρούσαν ότι είσαι εύλογα επιτυχημένος. Υποστήριζαν την άποψή τους με έναν πιο υλιστικό τρόπο. Αυτό ήταν η αλήθεια τη δεκαετία του '30, και γι΄ αυτό το κατανοούσα. Το λεξικό τότε όριζε την επιτυχία με την φράση : Συσσώρευση υλικών αγαθών ή επίτευξη μιας θέσης ισχύος ή γοήτρου, ή κάτι παρόμοιο. Αυτός ο ορισμός δεν μου άρεσε. Και δεν συμφωνούσα με αυτό. Και ήθελα να βρω κάτι που ήλπιζα πως θα μπορούσε να με κάνει καλύτερο δάσκαλο, και να δώσει στους νεαρούς που είχα υπό την εποπτεία μου- είτε αυτό θα ήταν στον αθλητικό τομέα είτε στο μάθημα των Αγγλικών κάτι που να τους εμπνεύσει για να επιτύχουν, κι όχι απλά έναν μεγαλύτερο βαθμό στην τάξη, ή περισσότερους πόντους σε μια αθλητική διοργάνωση.
Θυμήθηκα, πως μεγάλωσα σε μια μικρή φάρμα στη Νότια Ιντιάνα. Και ο πατέρας μου προσπάθησε να διδάξει σε μένα και στα αδέλφια μου πως δεν θα έπρεπε ποτέ να προσπαθούμε να γίνουμε καλύτεροι από κάποιον άλλον. Ποτέ να μην προσπαθούμε να είμαστε καλύτεροι από κάποιον άλλον, πάντα να μαθαίνουμε από τους άλλους. Τότε θυμήθηκα τυχαία μια αποτυχία μου όταν ήμουν παιδί και τον τρόπο που με παρηγόρησε η μητέρα μου. Είχα πάρει άσχημο βαθμό σε ένα διαγώνισμα και γονάτισα, και έγειρα το κεφάλι και της είπα μια μέρα κλαίγοντας "Απέτυχα". Και η μητέρα μου είπε, "Εσύ έκανες ό,τι καλύτερο μπορούσες, αυτό θα πει επιτυχία.."
Από αυτά τα πράγματα, και ίσως ένα ακόμη, έπλασα τον δικό μου ορισμό της επιτυχίας. ο οποίος είναι: πνευματική γαλήνη μόνο μέσα από την δική σου ικανοποίηση όταν ξέρεις πως έβαλες τα δυνατά σου γι αυτό που ήσουν ικανός να κάνεις. Πιστεύω πως αυτό είναι αλήθεια. Εάν κάνεις την προσπάθεια να πιάσεις το μάξιμουμ της απόδοσής σου, να προσπαθείς και να βελτιώνεις την όποια κατάσταση σου τυχαίνει, πιστεύω πως αυτό είναι επιτυχία. Και δεν νομίζω πως οι άλλοι μπορούν να το κρίνουν αυτό. Πιστεύω πως είναι σαν τον χαρακτήρα και την υπόληψη. Η υπόληψή σου είναι αυτό που οι άλλοι νομίζουν πως είσαι, ο χαρακτήρας είναι αυτό που πραγματικά είσαι. Και πιστεύω πως ο χαρακτήρας είναι πολύ περισσότερο σημαντικός από αυτό που οι άλλοι θεωρούν πως είσαι. Θα ελπίζετε και τα δυο να είναι καλά.Αλλά δεν θα είναι απαραίτητα ίδια. Λοιπόν, αυτή ήταν η δική μου ιδέα που θα προσπαθούσα να μεταδώσω στα παιδιά.
Αγαπώ την ποίηση και πάντοτε ενδιαφερόμουν γι' αυτήν κατά κάποιον τρόπο. Ίσως γιατί ο πατέρας μου συνήθιζε να μας διαβάζει ποίηση το βράδυ. Με λυχνάρι λαδιού - δεν είχαμε ηλεκτρισμό στο αγροτόσπιτό μας. Και ο πατέρας μας διάβαζε ποίηση. Έτσι πάντα μου άρεσε. Και έτσι άρχισα πάλι να αναζητώ συμβουλές και απαντήσεις μέσα σ' αυτήν. Έπεσα πάνω σε ένα ποίημα. Κάποιος ρώτησε μια δασκάλα γιατί διδάσκει. Και αυτή - μετά από λίγο, είπε πως ήθελε να το σκεφτεί. Κατόπιν επανήλθε και είπε:
"Με ρωτούν γιατί διδάσκω και απαντώ, 'Πού θα μπορούσα να βρώ μια τόσο υπέροχη παρέα;' Εκεί κάθεται ένας πολιτικός , ισχυρός, αμερόληπτος, σοφός. Ένας γιατρός δίπλα του, που το γρήγορο και σταθερό του χέρι μπορεί να "κολλήσει" ένα κόκκαλο ή να σταματήσει τη ροή του αίματος. Και εκεί ένας κτίστης. Και μια ολόκληρη συντροφιά από δασκάλους, αγρότες, εμπόρους και εργάτες. Όλοι αυτοί που εργάζονται και ονειρεύονται και σχεδιάζουν και προσεύχονται για ένα καταπληκτικό αύριο. Και θα μπορούσα να πω, μπορεί και να μη δω τα επιτεύγματά τους ή να ακούσω τη λέξη ή να γευτώ τους καρπούς που τα χέρια τους καλλιέργησαν. Αλλά και πάλι ίσως και μπορέσω. Και αργότερα ίσως πω, τον ήξερα κάποτε, και ήταν αδύναμος, ή δυνατός, ή τολμηρός ή περήφανος ή χαρούμενος. Τον γνώριζα κάποτε, αλλά τότε ήταν ένα αγόρι. Με ρωτούν γιατί διδάσκω και απαντώ, 'Πού θα μπορούσα να βρω μια τόσο υπέροχη παρέα;'
Και αργότερα ως δάσκαλος σκέφτηκα τα δικά μου παιδιά. 30 τόσοι δικηγόροι, 11 οδοντίατροι και γιατροί, πολλοί, πολλοί δάσκαλοι και άλλα επαγγέλματα. Και αυτό σου δίνει μια τεράστια ευχαρίστηση, να τους βλέπεις να προχωρούν, να συνεχίζουν. Και στην ομάδα μπάσκετ αργότερα πάντοτε προσπαθούσα να κάνω τα παιδιά να αισθανθούν πως είναι εκεί για να πάρουν μια μόρφωση, πρωτίστως. Το μπάσκετ ήταν δευτερεύον, επειδή με αυτό ξεδίνανε και επειδή χρειάζονται λίγο χρόνο για κοινωνικές δρατηριότητες, όμως πολλές φορές αφήνεις τις κοινωνικές δραστηριότητες να έχουν ένα μικρό προβάδισμα έναντι των άλλων δύο και δεν πρόκειται να έχεις κάποιο από αυτά για πολύ καιρό. ¨Έτσι λοιπόν αυτές ήταν οι ιδέες που προσπάθησα να μεταλαμπαδεύσω στα παιδιά που είχα υπό την επίβλεψή μου.

Ξέρετε, πριν αρκετά χρόνια, ήταν ένας διαιτητής Α' Εθνικής του μπέιζμπολ που έγραψε το εξής: "Ο Δρόμος Μπροστά, ή Ο Δρόμος Πίσω. Κάποιες φορές σκέφτομαι πως οι Μοίρες θα πρέπει να μας κοιτούν μορφάζοντας καθώς εμείς τις καθιστούμε υπεύθυνες και επιμένουμε πως η μόνη αιτία που δεν κερδίζουμε, είναι ότι οι ίδιες οι Μοίρες δεν τα καταφέρνουν.. Ακόμη εξακολουθεί να είναι ζωντανό το αρχαίο ρητό : κερδίζουμε ή χάνουμε μέσα μας. Τα αστραφτερά τρόπαια στα ράφια μας ποτέ δεν μπορούν να κερδίσουν τον αυριανό αγώνα. Τόσο εσείς όσο και εγώ ξέρουμε κατά βάθος, ότι πάντα υπάρχει η πιθανότητα να κερδίσεις το στέμμα. Αλλά όταν αποτυγχάνουμε να δώσουμε τον καλύτερό μας εαυτό, απλά δεν αντιμετωπίσαμε την δοκιμασία, του να τα δίνεις όλα και να μην κρατάς τίποτα πίσω μέχρι το παιχνίδι να έχει πραγματικά κερδηθεί. Να συνεχίζεις όταν οι άλλοι τα παρατούν. Να συνεχίζεις, να μην εγκαταλείπεις. Να τα δίνεις όλα είναι αυτό που κερδίζει το κύπελλο. Να ονειρεύεσαι πως υπάρχει ένας στόχος μπροστά σου. Να ελπίζεις όταν τα όνειρά σου είναι νεκρά. Να προσεύχεσαι όταν οι ελπίδες έχουν εξατμιστεί. Ακόμη και χάνοντας, να μην φοβηθείς το πέσιμο, αν τα έχεις δώσει όλα. Ποιος μπορεί να ζητήσει περισσότερα από έναν άνθρωπο από το να τα δώσει όλα μέχρι τέλους. Το να τα δίνεις όλα, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι τόσο μακριά από την νίκη. Έτσι λοιπόν οι μοίρες είναι σπάνια λανθασμένες, όσο και να κλώθουν και να γνέθουν. Είστε εσείς και εγώ αυτοί που φτιάχνουμε τις μοίρες μας ανοίγουμε ή κλείνουμε τις πύλες στον δρόμο μπροστά ή πίσω μας. Επιλέξτε λοιπόν το δρόμο σας.
Μερικές φορές με ρωτούν ποιος ήταν ο καλύτερος παίκτης που είχα, ή οι καλύτερες ομάδες. Ποτέ δεν μπορώ να δώσω απάντηση σ' αυτό, όσον αφορά τα άτομα. Κάποτε ρωτήθηκα:" Υποθέστε πως με κάποιον τρόπο μπορούσατε.... μπορούσατε να δημιουργήσετε τον τέλειο παίκτη. Τι θα θέλατε;" και είπα, "Λοιπόν, θα ήθελα κάποιον που θα ήξερε γιατί ήταν στην ομάδα για να πάρει εκπαίδευση, να ήταν καλός μαθητής, να ήξερε πραγματικά γιατί θα βρισκόταν εκεί από την πρώτη στιγμή. Αλλά θα ήθελα και κάποιον που θα μπορούσε να παίζει, επίσης. Θα ήθελα κάποιον να συνειδητοποιήσει πως η άμυνα κερδίζει συνήθως τα πρωταθλήματα, και θα εργαζόταν σκληρά στην άμυνα. Αλλά θα ήθελα κάποιον που θα έπαιζε και επίθεση επίσης. Θα ήθελα να είναι ανιδιοτελής, και να κοιτά για την πάσα πρώτα και όχι να σουτάρει συνεχώς. Και θα ήθελα κάποιον που θα μπορούσε να δίνει πάσες και θα έκανε πάσες.

Αναφέρω στο βιβλίο μου, "Με αποκαλούν Προπονητή." δύο παίκτες που μου έδωσαν τεράστια ικανοποίηση που πλησίασαν τόσο κοντά όσο νομίζω κανείς άλλος που είχα το πλήρες δυναμικό τους: Ούτε ένας απ' αυτούς τους νεαρούς δεν μπορούσε να σουτάρει πολύ καλά, αλλά είχαν εκπληκτικά ποσοστά επιτυχίας, επειδή δεν το πίεζαν. Και ούτε ένας μπορούσε να πηδά καλά, αλλά κρατούσαν σωστή θέση, κι έτσι είχαν καλό ριμπάουντ. Ήξεραν πως κάθε βολή που γίνεται, θα έπρεπε να την θεωρούν χαμένη. Είχα πάρα πολλούς που κάθονταν και περίμεναν να δουν εάν είναι χαμένη, και μετά έφευγαν και ήταν πολύ αργά γιατί κάποιος άλλος είναι εκεί και προηγείται. Δεν ήταν πολύ γρήγοροι, αλλά έπαιρναν σωστές θέσεις, κρατούσαν καλή ισορροπία κι έτσι έπαιζαν αρκετά καλή άμυνα. Ήρθαν τόσο κοντά στο να πλησιάσουν πιθανώς το πλήρες δυναμικό τους όσο κανείς άλλος παίχτης που είχα ποτέ. Αυτοί οι παίκτες είχαν συντονιστεί με την ψυχή τους. Τα έδιναν όλα και ήταν ικανοποιημένοι με αυτό ακόμα κι αν το αποτέλεσμα δεν ήταν αυτό που θα ήθελαν. Αυτό είναι επιτυχία. Εάν κάνεις την προσπάθεια να πιάσεις το μάξιμουμ της απόδοσής σου, να προσπαθείς και να βελτιώνεις την όποια κατάσταση σου τυχαίνει, πιστεύω πως αυτό είναι επιτυχία.

Η συμβουλή μου είναι απλή: Μην επιτρέπεις αυτό που δεν μπορείς να κάνεις να επηρεάζει αυτό που μπορείς να κάνεις. Και να θυμάσαι πάντα ότι η αποτυχία σε έναν αγώνα δεν είναι θανάσιμη, αλλά η αποτυχία να βρεις τον εαυτό σου, η αποτυχία να είσαι ο εαυτός σου μπορεί να είναι..."


ΚΟΙΤΑ ΚΟΙΤΑ
Μουσική: Δημήτρης Παπαδημητρίου
Στίχοι: Λίνα Νικολακοπούλου
Τραγούδι: Αλκίνοος Ιωαννίδης