Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΕΙΟΥ ΚΑΙ Η ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΣΥΝΟΔΟΣ

μέρος πρώτο 

δεύτερο

τρίτο

τέταρτο μέρος
 Γεώργιου Καραλή
Συνεχίζοντας ο μέγας αυτός Πατήρ, τονίζει, με ιδιαίτερο τρόπο, ότι κοινή και μία είναι η αγάπη του Πατρός και του Υιού. Επειδή λοιπόν είναι μία η θέληση και η αγάπη, με την ίδια θέληση και αγάπη που ο Πατέρας αγαπά και θέλει τον Υιόν με την ίδια θέληση και ο Πατήρ αγαπιέται και θέλεται από τον Υιόν. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι στην Παναγία Τριάδα δεν υπάρχει ο ερών και ο ερώμενος, δηλαδή αυτός που αγαπάει και αυτός που αγαπιέται. Αλλά, επειδή η αγάπη είναι κοινή και μοναδική, με την ίδια αγάπη που ο Πατήρ αγαπάει τον Υιόν και το Πνεύμα με την ίδια αγάπη αγαπιέται και από τους δύο. Δεν υπάρχει λοιπόν αμοιβαιότητα στην Παναγία Τριάδα γι᾽αυτό είναι ένας ο Θεός με τρία πρόσωπα που τα πάντα τα έχουν κοινά, εκτός από τα ακοινώνητα υποστατικά ιδιώματα. Δηλαδή η φύση είναι αυθόρμητη, αυτεξούσια (με ελευθέρα θέληση) και εκούσια.

Αργότερα άλλοι πατέρες της εκκλησίας θα επαναλάβουν αυτήν την απάντηση του μεγάλου Αθανασίου και θα καταλήξουν ότι: όχι μόνο η θεία και άκτιστη φύση είναι απαλλαγμένη από αναγκασμό, αλλά και η νοερά και κτιστή. Και αυτό είναι φανερό. Γιατί αφού ο Θεός είναι κατά φύση αγαθός κατά φύση δημιουργός και κατά φύση Θεός, όλα αυτά δεν υπόκεινται στην ανάγκη. Άλλωστε ποιός θα μπορούσε να εισαγάγει στον Θεό αυτή την ανάγκη;[8]και ο Μάξιμος ο ομολογητής λέει: αν το φυσικό ήταν αναγκασμένο τότε και ο Θεός που φυσικά είναι Θεός ,φυσικά αγαθός και φυσικά δημιουργός, θα ήταν αναγκασμένος να είναι Θεός και αγαθός και δημιουργός. Επομένως αν κάποιος απλώς διανοηθεί να πει ποτέ κάτι τέτοιο αυτό συνιστά εσχάτη βλασθημία, γιατί ποιός θα μπορούσε να εισαγάγει στον Θεό αυτήν την ανάγκη;… βέβαια ο μακάριος Κύριλλος, στο τρίτο κεφάλαιο προς τις μέμψεις του Θεοδωρήτου, μας απάλλαξε από περιττά πράγματα διασαφηνίζοντας με μεγάλη ακρίβεια ότι κανένα φυσικό δεν είναι ακούσιο στην νοερή φύση. Και όποιος θέλει να μάθει περί τούτου ας πάρει να διαβάσει αυτό το κεφάλαιο.

Δηλαδή όχι μόνο η θεία φύση δεν έχει τίποτε το αναγκαστικό, μα ούτε και η δική μας που είναι κτιστή, γιατί κατά πρώτον η ανθρωπίνη φύση είναι αυθόρμητη. Επομένως δεν χρειάζεται προγενέστερη σκέψη και απόφαση για να είναι αυτό που ο Θεός την έκανε. Με άλλα λόγια δεν χρειάζεται μια προγενέστερη θέληση, για να είναι κανείς άνθρωπος, απλώς η φύση τον κάνει να είναι έτσι. Κατά Δεύτερον η φύση είναι μια δωρεά του Θεού στον άνθρωπο, μια δωρεά που πηγάζει από την αμέτρητη αγάπη του Θεού και μια δωρεά αγάπης ποτέ δεν μπορεί να υπόκειται σε καμμία αναγκαιότητα, άρα είναι αυθόρμητη, αυτεξούσια και εκούσια. Αυτή η δωρεά αγάπης χαρίζει στον άνθρωπο την ύπαρξη και τον κάνει να είναι αυτό που είναι, δηλαδή ένα ελεύθερο προϊόν αγάπης, χωρίς εξαναγκασμούς και αναγκαιότητες.

Αυτά μας λέει ο Περγάμου, αλλά βέβαια πώς συνδυάζονται όλα αυτά με την εκκλησιολογία και ιδιαίτερα την εκκλησιολογία του πρωτείου; Αν υποθέσουμε για μια στιγμή ότι ο Θεός ελευθερώνεται από την αναγκαιότητα της φύσεως τότε έχουμε τρία πρόσωπα στην Αγία Τριάδα που κοινωνούν μεταξύ τους. Τώρα πως κοινωνούν τα πρόσωπα χωρίς να γίνοσται ένα, αυτό είναι μια άλλη υπόθεση που πιστεύουμε ότι ο άγιος Περγάμου θα μπορούσε να εξηγήσει!!! Αυτά τα τρία πρόσωπα με διαφορετικές ελευθερίες, αυτές οι τρεις διακρίσεις που προηγούνται των ενώσεων, θα πρέπει να έχουν και έναν πρώτο. Και ο Πρώτος είναι ο Πατήρ. Έτσι ο άγιος Περγάμου εξηγεί την μοναρχία του Πατρός!!! Με το να υπάρχει μόνο ο πρώτος. Άνευ πρώτου δεν δεν μπορέσει να επιτευχθεί η ενότης επειδή δεν υπάρχει το ομοούσιον της κοινής φύσεως για να διαφυλάξει την ενότητα. Τώρα και μεταξύ διαφόρων επισκόπων για να επιτευχθεί η κοινωνία θα πρέπει αναγκαστικά να υπάρξει ο πρώτος και η κοινωνία μαζί του σε οδηγεί σε προσωπική κοινωνία προσώπων και όχι ατόμων με ατομικά συμφέροντα. Ο Πρώτος γίνεται σημαντικός γιατί και στην Αγία Τριάδα το ίδιο ισχύει. Με άλλα λόγια δεν αρκεί η κοινή πίστη η εν Χριστώ ζωή δηλαδή η κατά φύσιν ζωή για να ενώσει, μα χρειάζεται ο πρώτος. Κατ᾽ακολουθία ομολογεί ότι η ορθόδοξος εκκλησία έχει ανάγκη του πρωτείου αν θέλει να είναι καθολική εκκλησία. Και είναι αυτή η θεωρεία του πρωτείου που εφαρμόζεται από το Πατριαρχείο της Κωσταντινουπόλεως πρώτα στην Πανορθόδοξη σύνοδο και δεύτερο στην οικουμενιστική θεολογία των κλαδων:

Οργανώνεται μία Πανορθόδοξος σύνοδος, χωρίς να υπάρχει ένα δογματικό θέμα. Το δόγμα παραμερίζεται γιατί όπως είπαμε είναι μια αναγκαιότητα που θα πρέπει να αντικατασταθεί από τις προσωπικές σχέσεις. Θα μπορούσε κάποιος να παρατηρήσει αφού δεν έχει προκυψει δογματικό θέμα δεν θα έπρεπε να γίνει η πανορθόδοξη για να δώσει η εκκλησία μία απάντηση στον μοντέρνο άνθρωπο; Ναι θα μπορούσε και θα έπρεπε να γίνει αλλά θα έπρεπε να επικυρώσει τις προηγούμενες συνόδους, όπως τις πανορθόδοξες συνόδους της εποχής του Παλαμά για παράδειγμα που προσδιορίζουν το ορθόδοξο δόγμα και βέβαια μπορούν να δώσουν απάντηση στον σύγχρονο άνθρωπο. Η διάκριση μεταξύ αμέθεκτης ουσίας και μεθεκτών θείων Ακτίστων ενεργειών δίνει στον μοντέρνο άνθρωπο μια απάντηση για το πώς μπορούμε να δούμε και να μετέχουμε του Θεού. Κατά συνέπεια είναι δυνατόν ο άνθρωπος όχι να δει απλώς τον Θεό αλλά και να ενωθεί ολοκληρωτικά μαζί Του. Ακριβώς επειδή το σώμα δεν είναι κακό, ούτε δεσμωτήριον της ψυχής, ο άνθρωμος μπορεί να δει την Άκτιστο δόξα και Βασιλεία του Θεού, με μάτια που ανοίγονται από το Άγιο Πνεύμα. Δεν υπάρχει, στον χριστιανισμό, κανένας δυαλισμός μεταξύ πνεύματος και ύλης, που θα μας επιτρέψει να πούμε ότι το αόρατο πνεύμα είναι, καλό και συγγενικό με τον Θεό, επομένως όταν θα απελευθερωθεί από το ορατό, κακό και μη συγγενικό σώμα θα μπορέσει να δει τον Θεό. Ο ορατός και αόρατος κόσμος αποτελούν το κτιστό σύμπαν, που διαφέρει απόλυτα από την άκτιστη πραγματικότητα. Δηλαδή ο κτιστός κόσμος μολονότι βρίσκεται σε κοινωνία με τον άκτιστο παραμένει κτιστός και ο άκτιστος κόσμος μολονότι βρίσκεται σε κοινωνία με τον κτιστό παραμένει άκτιστος. Η Παλαιά και η Καινή διαθήκη είναι γεμάτη από τέτοιες μετοχές του κτιστού κόσμου στον άκτιστο κόσμο κι᾽αυτό είναι που διαφοροποιεί τον χριστιανισμό από όλες τις θρησκείες και τον κάνει πραγματικά ζωή, την όντως ζωή, που είναι η κοινωνία του κτιστού με το άκτιστο , δηλαδή μετοχή του κτιστού στο Άκτιστο. Ο χριστιανισμός δεν υπάρχει για να ικανοποιεί τις μεταφυσικές αγωνίες του ανθρώπου. Δεν είναι μόνο για το μέλλον, αλλά και για το παρόν. Για την όντως ζωή που αρχίζει από αυτήν εδώ τη ζωή. Και σ᾽ αυτή τη ζωή ο κτιστός άνθρωπος μπορεί να κοινωνεί και να βλέπει τον άκτιστο Θεό. [9]

Είναι λοιπόν αλήθεια, ότι ο Θεός δεν είναι για τον χριστιανισμό μια απρόσωπη ουσία, μα ο Θεός είναι ο Πατήρ, που γεννά τον Υιόν και εκπορεύει το Άγιο Πνεύμα, είναι δηλαδή Θεός με τρία πρόσωπα. Κατά συνέπεια μπορούμε να δούμε εν Αγίω Πνεύματι τον Υιόν και όποιος βλέπει τον Υιόν βλέπει και τον Πατέρα. Αυτό όμως σημαίνει δύο πράγματα:

Πρώτον: δεν είναι ιδιότητα της ανθρωπίνης φύσεως να βλέπει τον Θεόν, είναι δωρεά του Θεού. Εν τω φωτί Σου οψόμεθα φώς, λέει ο ψαλμός Επειδή ακριβώς δεν είναι ιδιότητα της κτιστής ανθρωπίνης φύσεως να βλέπει τον Θεόν, μόνον όταν τα μάτια του νού ανοιχτούν από το Άγιο Πνεύμα μπορούμε να έχουμε θεοπτία. Τα μάτια του νου όμως δεν ανοίγονται σε όλους, μα μόνο στους αξίους. Δηλαδή στους θεουμένους. Είναι αλήθεια ότι η εμπειρία της Εκκλησίας αντιλαμβάνεται το Άγιο Πνεύμα ως φώς. Όπως μας πληροφορεί ο μεγάλος φωστήρ και Πατήρ της εκκλησίας μας ο Θείος Γρηγόριος Παλαμάς στην ομιλία του δια την μεταμόρφωση, οι μαθητές είδαν την Άκτιστον Δόξα του Θεού, γιατί τους ετύλιξε το νέφος, που ήταν το Άγιο Πνεύμα, και τους έδωσε την δυνατότητα να δουν το Άκτιστο φώς, που ανάβλυζε από τον Χριστό. Χωρίς αυτό το νέφος, ή για να το πούμε καλύτερα αν δεν ήταν εν Αγίω Πνεύματι, δεν θα ήταν δυνατόν να δουν το Άκτιστο φώς, που είχε σαν πηγἠ τον Χριστό.

Δεὐτερον: Ο Θεός της χριστιανικής παράδοσης, είναι Τριαδικός, δηλαδή Πατήρ, Υιός και Άγιον Πνεύμα. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι ο άνθρωπος μπορεί να δει ξεχωριστά τον Πατέρα, από τον Υιόν και το Πνεύμα. Ο Πατήρ δεν ενεργεί ξεχωριστά από τον Υιόν και το Πνεύμα. Αυτό σημαίνει ότι ο Πατήρ ενεργεί δια Υιού εν Αγίω Πνεύματι. Επομένως δεν μπορούμε να δούμε τον Υιόν, αν δεν υπάρχει το φως που μας φωτίζει και που σημαίνει βλέπω τον Υιόν εν Αγίω Πνεύματι. Και βέβαια όποιος βλέπει τον Υιόν βλέπει και τον Πατέρα. Ο Υιός λοιπόν είναι το απαύγασμα της δόξης του Πατρός και χαρακτήρ της υπόστασεὠς Του, είναι δηλαδή η πραγματικότητα του Πατρός, γι᾽αυτό και στο ευαγγέλιο ακούμε από τον ίδιον Χριστό να λέει: ο ἐωρακώς ἐμέ ἐώρακε τόν Πατέρα. Δεν υπάρχει καμμία δυνατότητα να δούμε τον Πατέρα χωρισμένο από τον Υιόν και το Πνεύμα, όπως δηλαδή βλέπουμε τον Γιώργο, τον Γιάννη και τον Αντρέα, ξεχωριστά, δημιουργώντας προσωπικές σχέσεις, ανευ των Ακτίστων θείων Ενεργειών. Εν Αγίω Πνεύματι, βλεπουμε τον Υιόν και όποιος βλέπει τον Υιό βλέπει και τον Πατέρα.

Όλα αυτά τα εξήγησαν οι σύνοδοι της εποχής του Παλαμά και μας προσδιόρισαν το ορθόδοξο δόγμα διαφοροποιώντας το από τους καθολικούς και προτεστάντες. Αν δεν έχουμε αυτοσυνειδησία ορθόδοξη αν δηλαδή δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε ποιο είναι το δογματικό περιεχόμενο της ορθοδόξου εκκλησίας, τότε πώς θα τολμήσουμε να μιλήσουμε για τους καθολικούς και τους διαμαρτυρόμενους. Τι θα τους πούμε; που απόκλιναν, που βρίσκονται μακριά από την ορθόδοξο πίστη, τι πρέπει να κάνουν για να έρθουν σε ένωση μαζί μας; Δεν προσδιορίζουμε όμως το δογματικό περιεχόμενο διότι το θεωρούμε προιόν εξαναγκασμού από το οποίο πρέπει να απελευθερωθούμε με τις προσωπικές σχέσεις. Και επειδή πιστεύουμε ότι το μόνο αληθινό είναι το πρόσωπο και όχι η φύση, όπως πιστεύουμε και ότι η εικόνα του θεού στον άνθρωπο είναι το πρόσωπο και όχι η φύση, το δόγμα γίνεται τυραννικό και αναγκαίο όπως νομίζει ο Ζηζιούλας ότι είναι η φύση για το πρόσωπο. Θα ήθελα να κάνω μια ερώτηση. Αν το πρόσωπο είναι η εικόνα του Θεού στον άνθρωπο, τότε γιατί ο Χριστός δεν το προσέλαβε; Ο Χριστός προσέλαβε την εικόνα; Οι Πατέρες μας λένε ναι. Ο Χριστός έγινε άνθρωπος «ίνα και την εικόνα σώση και την σάρκα αθανατίση» Αν η εικόνα είναι το πρόσωπο τότε ο Χριστός θα έπρεπε να το είχε προσλάβει και βέβαια τότε ο Νεστόριος θα είχε δίκιο. Αλλά δεν είχε δίκιο ο Νεστόριος. Κατά συνέπεια η εικόνα δεν είναι το πρόσωπο και οι προσωπικές σχέσεις δεν μπορούν να δώσουν την λύση, μα μόνο η θεολογία των Πατέρων από την οποία αποκλίνουμε, για να μπορέσουμε να έχουμε προσωπικές σχέσεις με καθολικούς και διαμαρτυρόμενους και να φέρουμε την ένωση μέσω του πρωτείου. Να γιατί η επικύρωση των ησυχαστικών συνόδων είναι σημαντική γιατί μας προφυλάσσει από τέτοιες αποκλίσεις.

Στην Πανορθόδοξη σύνοδο αποκλείονται οι λαικοί και οι μοναχοί και συμμετέχουν μόνον επίσκοποι, όπως ακριβώς γίνεται στις συνόδους της παπικής εκκλησίας. Αλλά και οι επίσκοποι που συμμετέχουν δεν μπορούν όλοι να ψηφίσουν αλλά το δικαίωμα της ψήφου το έχουν μόνο οι πρώτοι. Δηλαδή μόνο ο πρώτος έχει την απόλυτη ιεροσύνη και όχι όλοι οι επίσκοποι, οι οποίοι υποβιβάζονται σε διακοσμητικά όργανα. Η θεολογία του πρώτου. Όπως ακριβώς πιστεύει και γράφει ο άγιος Περγάμου, αντιγράφοντας κατά γράμμα τον Ντελιμπάκ. Η πλήρης δικαίωση του πρωτείου που αύριο μπορεί να γίνει δόγμα.

Τώρα ας δούμε πως εφαρμόζεται το πρωτείο στην οικουμενική θεολογία των κλάδων Τρία πρόσωπα στην Αγία Τριάδα, ένας ο πρώτος ο Πατήρ, χωρίς ομοουσιότητα μεταξύ των Τριών αφού η φύση συνιστά αναγκαιότητα. Τρεις εκκλησίες, καθολική, ορθόδοξη, προτεσταντική, αν θέλουν να κοινωνήσουν μεταξύ τους χρειάζονται έναν πρώτο που είναι ο πάπας της Ρώμης, ανευ κοινής πίστεως ή κατά χριστόν ζωή αφού και αυτά είναι “αναγκαιότητες» που θα πρέπει να ξεπεραστούν. Η πολυπόθητη ένωση επιτυγχάνεται επιτέλους μέσω του πρωτείου του επισκόπου Ρώμης ο οποίος βέβαια κατέχει και το αλάθητο.

Τίποτε από όλα αυτά δεν θα μπορούσε να γίνει αν δεν υπήρχε η θεολογία των προσωπικών σχέσεων του Αγίου Περγάμου. Να γιατί για τους καθολικούς είναι ο πιο μεγάλος θεολόγος της ορθοδοξίας αυτός που μπορεί να επισκιάσει και τον Μάξιμο τον ομολογητή και τον Γρηγόριο Παλαμά

Θα ήθελα να κλείσω το άρθρο μου με τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά από τον αγειοριτικό τόμο η θεολογία του οποίου δεν κρίνεται άξια να δώσει μία απάντηση στον σύγχρονο άνθρωπο και καταργείται απο τις προσωπικές σχέσεις: “όποιος πιστεύει ότι η τέλεια ένωση με τον Θεό συντελείται μόνο δια της μιμήσεως και προσωπικής σχέσεως χωρίς την Θεοποιόν χάρη του Πνεύματος, όπως συμβαίνει σ᾽αυτούς που τρέφουν φιλικά αισθήματα και αγαπιώνται μεταξύ τους και ότι η Θεοποιός χάρη του Θεού είναι συνήθεια που την αποκτάει κανείς δια της μιμήσεως και όχι υπερφυσική και απόρρητος έλαμψη και θεία ενέργεια που βλέπεται αοράτως και νοείται απερινοήτως από τους άξιους, αυτός ας γνωρίζει ότι έπεσε χωρίς να το αντιληφθεί στην αίρεση των Μασσαλιανών”

[1] Οι χριστιανοί δεν θα είχαν ποτέ την ανάγκη να διατηρούν γραφτές πηγές. Αυτό έγινε βέβαια   μόνο μετέπειτα, γιατί δεν μπόρεσαν να φτάσουν την αληθινή κλήση τους. Μα και έτσι ακόμα, η Αποκάλυψη θα έπρεπε να γραφόταν στις καρδιές μας, εκεί δηλαδή που θα την εχάραζε το Άγιο Πνεύμα. Δεν θα έπρεπε να χρειαζόμαστε την Βίβλο, αλλά έγινε αναγκαστική η υπενθύμηση των Γραφών, γι᾽αυτούς που πέφτουν διαρκώς σε δογματικές ή ηθικές αιρέσεις. Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος. Υπόμνημα στο κατά Ματθαίο 1, 1

[2] Ζηζιούλας από το προσωπείο στο πρόσωπο

[3] Ζηζιούλας από το προσωπείο στο πρόσωπο

[4] (Γιανναράς αλφαβητάρι της πίστεως

[5] Ζηζιούλας από το προσωπείο στο πρόσωπο

[6] “Τῶν τριῶν τοιγαροῦν ἐστί καί ἐκ τῶν τριῶν Πατρός Ὑιοῦ καί Πνεύματος αὓτη ἡ λαμπρότης ἡ δε φύσις τῶν τριῶν ἐστί αλλ’ οὒκ ἐκ τῶν τριῶν ἃπαγε τῆς δυσσεβείας».

[7] Χρήστος Γιανναράς: Το αλφαβητάρι της πίστης σείδα 52, 53

[8] Δαμασκηνός ¨Εκδοσις ακριβής ορθοδόξου πίστεως. Εκδόσεις Πουρνάρα Θεσσαλονίκη σελιδα 269

[9] Τώρα λοιπόν που έχει τελειώσει η θεία Ευχαριστία και δέχθηκες την κοινωνία, πήγαινε αμέσως στο δωμάτιό σου, κλείσε καλά τα παράθυρα και τις πόρτες, όπως έκαναν οι απόστολοι πριν από την πρώτη εμφάνιση του Χριστού και μπορώ να σου εγγυηθώ ότι, Εκείνος θα έρθει με τον ίδιο τρόπο που εμφανίστηκε σε αυτούς. Αν μείνεις πρώτα εσύ με κλειστές τις πόρτες, θα δώσεις στ᾽αλήθεια την ίδια ευλογία, που Εκείνος έδωσε στους αποστόλους και θα δεις ένα αληθινό θαύμα (το οποίο κανείς δεν θα μπορέσει να αναπαράγει και ούτε να περιγράψει, μόνο αυτοί που το γνώρισαν). Συμβαίνει δηλαδή το αντίθετο απ᾽αυτό που αισθανόμαστε όταν βρισκόμαστε σ᾽ένα σπίτι φωτισμένο από τον έξω χώρο, όταν τα παράθυρα είναι ανοιχτά. Η θέα από τις πληγές των χεριών και των ποδιών του Χριστού, είναι όπως τα παράθυρα που αναδίδουν ένα Φως που προέρχεται από το εσωτερικό του σωματικού Του ναού. Αυτό το φώς φωτίζει με άκτιστη λαμπρότητα όλους αυτούς που βρίσκονται σ᾽ εκείνο το μέρος, πριν από την έλευσή Του και οι οποίοι χαίρονται από την φανέρωσή Του. Όλοι βυθίζονται στο φώς που αναβλύζουν οι πληγές Του. Γρηγοριος Παλαμάς, ομιλία στην πρώτη Κυριακή μετά την ανάσταση.

 *ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΡΑΛΗ

Ο Γεώργιος Ιωάννου Καραλής, γεννήθηκε στον Βόλο το 1960. Προέρχεται από μία οικογένεια με πλούσια ορθόδοξη παράδοση. 
Ο πατέρας του είναι ιερέας στον Άγιο Παντελεήμονα Ιλισσού στην Αθήνα. Αν και ελκύστηκε από την θεολογία παιδιόθεν και υπήρξε μαθητής του αείμνηστου καθηγητού Ιωάννου Ρωμανίδου και του μοναχού Μάξιμου Λαυριώτου, εν τούτοις σπούδασε Ιατρική και Χειρουργική στο Πανεπιστήμιο της Γένοβας της Ιταλίας και εξειδικεύθηκε στην πυρηνική ιατρική. Εργάζεται σαν πυρηνικός γιατρός στην Γένοβα, όπου είναι υπεύθυνος του τμήματος της πυρηνικής ιατρικής καθώς και στην Πανεπιστημιακή πολυκλινική  του Πανεπιστημίου της Ρώμης Tor Vergata.
Διετέλεσε επί πολλά χρόνια διευθυντής του ορθόδοξου περιοδικού Italia Ortodossa, εκδίδοντας πλήθος θεολογικών άθρων και μεταφράζοντας Πατέρες της Εκκλησίας στα Ιταλικά.  Τώρα είναι πρόεδρος του ανοιχτού Πανεπιστημίου του Rapallo του πρώτου ανοιχτού Πανεπιστημίου που ιδρύθηκε στην Ιταλία και επιμελείται την οργάνωσή του και τον τεχνικό του εξοπλισμό.
Πλήθος συνδιαλέξεων σε όλη την Ιταλία, (Ρώμη, Γένοβα, Μιλάνο, Τορίνο, Νεάπολη, Καζέρτα και αλλού) στα Πανεπιστήμια,  διεθνή φέστιβαλ φιλοσοφίας, θεολογικές σχολές,  μοναστήρια, Ιδρύματα, Εκκλησίες, κρατικούς οργανισμούς, για την ορθόδοξη θεολογία και συγγραφικό έργο σε συνεργασία με εξειδικευμένα επιστημονικά περιοδικά.
Εξέδωσε πολλά βιβλία στα Ιταλικά όπως: “Εκκλησία η θεραπεία της ανθρωπίνης ασθένειας” από τον ίδιο (2002),  με την εισαγωγή του πατρός Μαξίμου Λαυριώτου, μοναχού του Aγίου Oρους που διαμένει στην Αγγλία. Το παρόν Βιβλίο εκδόθηκε και στα ελληνικά από τον ιερό Ναό του Αγίου Παντελεήμονος Αθηνών με το πρόλογο του πρωτοπρεσβυτέρου πατρός Ιωάννου Καραλή, θεολόγου και προϊσταμένου του ιερού Ναού. Η ελληνική έκδοση φέρνει τον τίτλο “Από τους πολλούς ανθρώπους στον ένα:η θεραπεία της εκκλησίας για την ανθρώπινη ασθένεια».

“Η φωνή των Πατέρων. Θεματικό ανθολόγιον των Πατέρων της Εκκλησίας” (2005) από τον ίδιον, με την εισαγωγή και παρατηρήσεις του Πανεπιστημίου της Γένοβας. Σχολή κλασσικών σπουδών. Τμήμα Βυζαντινής φιλολογίας από την καθηγήτρια και πρόεδρο του τμήματος  Lia Raffaela Cresci.