17 χρόνια περιμέναμε γι' αυτήν την επιτυχία!

Θέλω να μοιραστώ μαζί σας τη μεγάλη χαρά μου για μια ιστορική νίκη της φύσης, σε μια από τις πιο όμορφες γωνιές της Ελλάδας. Την προηγούμενη βδομάδα οι λίμνες των Πρεσπών, ένας από τους μεγαλύτερους φυσικούς θησαυρούς της χώρας μας, έγιναν επίσημα η πρώτη διασυνοριακή προστατευόμενη περιοχή της Ελλάδας.

Με πολύ μεγάλη συγκίνηση, είδα μετά από σχεδόν 30 χρόνια προσπάθειας και 17 χρόνια αναμονής, την επίσημη αναγνώριση να έρχεται και το νομοσχέδιο να ψηφίζεται από τη Βουλή με ευρεία πλειοψηφία. Τώρα, οι Πρέσπες μπορούν να ανοίξουν τα φτερά τους σε ολόκληρα τα Βαλκάνια και να δώσουν ένα φωτεινό παράδειγμα αληθινής αξίας και ανάπτυξης, σε μια εποχή που μας λείπουν περισσότερο από ποτέ.

Μαζί με τις παρακάτω φωτογραφίες του αρχείου μας, θέλω να σας ταξιδέψω με λίγα λόγια στους σταθμούς αυτής της πορείας.

Ένα κρυμμένο φυσικό θησαυροφυλάκιο… Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, εξερευνώντας τις μυστικές ομορφιές της Ελλάδας, οι μελλοντικοί ιδρυτές του WWF Ελλάς «σκοντάφτουν» πάνω σε έναν απίστευτο φυσικό θησαυρό. Σε μια μικρή έκταση, η φύση της Πρέσπας συγκεντρώνει πάνω από το 50% της βιοποικιλότητας όλης της Ελλάδας!

…σε εγκατάλειψη Όμως ο θησαυρός αυτός «ζητάει» απεγνωσμένα προστασία, καθώς υποβαθμίζεται οικολογικά, με τις λίμνες να χάνουν τη ζωή και το νερό τους. Η υποβάθμιση δεν προέρχεται από τον συνήθη ύποπτο -την ανθρώπινη δραστηριότητα- αλλά αντίθετα από την εγκατάλειψη. Οι παραδοσιακές δραστηριότητες, όπως η κοπή των καλαμιών της λίμνης και η κτηνοτροφία, που άλλοτε συντηρούσαν τις φυσικές ισορροπίες, τείνουν να εκλείψουν.

Ο άνθρωπος στο επίκεντρο Από την αρχή είναι ξεκάθαρο πως εδώ η φύση δεν πρέπει να μπει σε καμία «γυάλα». Το αντίθετο! Με όλες μας τις δυνάμεις προσπαθούμε να φέρουμε τον άνθρωπο στο επίκεντρο, για να αναλάβει και πάλι τον ρόλο του «φροντιστή» του οικοσυστήματος. Στόχος είναι έτσι να αποκατασταθούν οι φυσικές ισορροπίες των λιμνών, προσφέροντας οφέλη και στην τοπική οικονομία.

Η ανάκαμψη και το παγκόσμιο ρεκόρ Ελπίζουμε πως έτσι θα ανακάμψει και ο «διεθνής αστέρας» που έχει βρει καταφύγιο στις Πρέσπες, ο παγκοσμίως απειλούμενος Αργυροπελεκάνος, του οποίου η τύχη είναι άρρηκτα δεμένη με τις φυσικές ισορροπίες των λιμνών. Μετά από 25 χρόνια δουλειάς, ο πληθυσμός του Αργυροπελεκάνου επταπλασιάζεται! Με 1400 ζευγάρια, η Πρέσπα κερδίζει τώρα την θέση της πρώτης παγκόσμιας αποικίας του σπάνιου αυτού πουλιού.

Ένα μέρος που διχάζει και ενώνει Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, οι συνθήκες έχουν πια ωριμάσει και η άλλοτε «ξεχασμένη» Πρέσπα, μπορεί τώρα να διεκδικήσει την επίσημη προστασία της. Όμως, αυτό προϋποθέτει συνεργασία μεταξύ των τριών χωρών που μοιράζονται την Πρέσπα, αφού ό,τι γίνεται στις όχθες της μιας χώρας, την επηρεάζει ολόκληρη. Η Ελλάδα, η πΓΔΜ και η Αλβανία, τρεις χώρες που έχουν περάσει θερμούς και ψυχρούς πολέμους, τώρα καλούνται να συνεργαστούν για να προστατεύσουν το κοινό τους «παιδί».

Η συμφωνία στα χαρτιά Ξεπερνώντας τη δυσπιστία και τα πολιτικά εμπόδια, οι τρεις αυτές χώρες ενώνονται το 2000 διακηρύσσοντας την ίδρυση του διασυνοριακού Πάρκου Πρέσπων, με στόχο να προστατεύσουν έναν φυσικό θησαυρό που γνωρίζουν ότι έχει να προσφέρει πολλά οφέλη σε όλους. Δέκα χρόνια μετά επιβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους με την υπογραφή μιας Διεθνούς Συμφωνίας στην οποία συμμετέχει και η ΕΕ. Όμως, η Ελλάδα μέχρι σήμερα, 7 χρόνια μετά την υπογραφή της δεν την έχει ακόμα επικυρώσει επίσημα στη Βουλή.

Νέα μέρα ξημερώνει στην Πρέσπα Μόλις πριν μία εβδομάδα, το ελληνικό κράτος ανέλαβε επίσημα τις ευθύνες του, όπως έχουν εδώ και κάποια χρόνια κάνει και οι υπόλοιποι «γονείς» του Πάρκου Πρεσπών. Τώρα, η αναγνώριση και η επίσημη προστασία και χρηματοδότηση δράσεων στην περιοχή, μπορεί να δώσει άλλη ώθηση στην δουλειά που ήδη κάνουμε εκεί από το 1990, μαζί με την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών .

Η κληρονομιά του Λουκ

Για μένα προσωπικά, η σημερινή εξέλιξη έχει ιδιαίτερη βαρύτητα. Μόλις μερικούς μήνες μετά τον θάνατο του «πατέρα» του WWF Ελλάς και βραβευμένου φιλέλληνα Λουκ Χόφμαν, βλέπω το όραμά του για διασυνοριακή συνεργασία με κέντρο την Πρέσπα να παίρνει σάρκα και οστά. Ο Λουκ δεν πρόλαβε να δει την επίσημη επικύρωση του Πάρκου, όμως για άλλη μια φορά βλέπω πόσο δίκιο είχε όταν μου θύμιζε πως τα πράγματα θέλουν τον καιρό τους, και ότι αν είσαι οπλισμένος με αποφασιστικότητα και υπομονή, τότε μπορείς να περιμένεις το θετικό αποτέλεσμα.

Η συνέχεια θα εμπλέξει και πάλι πολλούς συναγωνιστές, οργανώσεις, το κράτος και πρώτα από όλα τους κατοίκους των Πρεσπών. Θα δώσουμε τον καλύτερό μας εαυτό για να τιμήσουμε και να αναπτύξουμε την πολύτιμη αυτή κληρονομιά. Πιστεύω πως οι Πρέσπες θα καταφέρουν να λάμψουν στην Ελλάδα και στον κόσμο!

Δημήτρης Καραβέλλας,
Διευθυντής WWF Ελλάς