Η Όλγα, ο Πάνος και ο Νικολάι…

Πριν από μισό αιώνα σχεδόν στις 22 Σεπτεμβρίου 1967 ο εκ των πρωτεργατών της Χούντας Στυλιανός Παττακός διέκοψε τον ποδοσφαιρικό αγώνα μεταξύ ΠΑΟ και Ολυμπιακού, φώναξε κοντά του ποδοσφαιριστή Γ. Σιδέρη και του συνέστησε να παίζει πιο... ήρεμα.

Ο ίδιος μερικά χρόνια αργότερα μπήκε στην αίθουσα του Χρηματιστηρίου Αθηνών και σε μια επίδειξη φιλοεπενδυτικού λαϊκισμού διέταξε, εν μέσω επευφημιών των χρηματιστών, να ανεβάσουν την τιμή της μετοχής της Τραπέζης της Ελλάδος γιατί εκτίμησε πως ήταν φθηνή...

Η διαφορά της δημοκρατίας από τις δικτατορίες ή των ανεπτυγμένων χωρών από τις υπανάπτυκτες είναι πως υπάρχει διαχωρισμός των βασικών εξουσιών και όρια στην εξουσία που διαθέτει ο καθένας της κυβερνήσεως και των μελών της μη εξαιρουμένων.

Το Σύνταγμα στις δημοκρατίες υπάρχει για να προστατεύει τους πολίτες απέναντι στις κυβερνήσεις, οι οποίες ως πόλος ισχυρής εξουσίας εκ φύσεως έχουν ροπή προς την καταπάτηση των δικαιωμάτων των πολιτών.

Αυτό ισχύει και για τις δεξιές και για τις κεντρώες και για τις αριστερές κυβερνήσεις. Η ροπή των κυβερνήσεων προς την αυθαιρεσία μοιάζει με την έμφυτη ροπή των σκύλων να κυνηγάνε τις γάτες μόλις βρουν την ευκαιρία.

Την εβδομάδα που πέρασε έλαβε χώρα στην Αθήνα μια άτυπη σύνοδος ηγετών του νότου της Ευρώπης. Η αρμόδια υπουργός της κυβέρνησης θεώρησε πως τα ιδιωτικά κανάλια δεν της έδωσαν τη σημασία που έπρεπε έτσι ώστε να διακόψουν το πρόγραμμά τους και να μεταδώσουν δηλώσεις και σκηνές.

Ακόμη και αν οι διευθυντές ειδήσεων και οι αρχισυντάκτες αξιολόγησαν λάθος ή αποφάσισαν με δόλο να υποβαθμίσουν τη σημασία της Συνόδου αποτελεί πολύ τραγικότερο λάθος από την κυβέρνηση να απαιτεί να έχει λόγο στην αξιολόγηση των ειδήσεων.

Αν ένα κανάλι ή μια εφημερίδα σε μια δημοκρατία πληροφορεί λάθος οι μόνοι αρμόδιοι να το αξιολογήσουν είναι οι τηλεθεατές και οι αναγνώστες.

Αν τα τηλεοπτικά προγράμματα και οι ειδήσεις  που αρέσουν στην κυβέρνηση και κάθε κυβέρνηση προσέλκυαν το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης, τα κρατικά κανάλια δεν θα είχαν τηλεθέαση με μονοψήφια ποσοστά.

Στις ανεπτυγμένες χώρες τα κρατικά κανάλια δεν αποτελούν τα μεγάφωνα των κυβερνήσεων και αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο παρουσιάζουν συγκριτικά καλύτερη τηλεθέαση και θεωρούνται έγκυρα.

Στην Ελλάδα αντί να απογαλακτιστούν τα κρατικά κανάλια και να αποσυμφορηθούν από τις πελατειακές αργομισθίες με τις οποίες τα έχουν φορτώσει όλα τα κόμματα, επιχειρείται από την κυβέρνηση να αλωθούν και τα ιδιωτικά. Τόσο ο νόμος με τον περιορισμό των αδειών σε 4 όσο και οι δηλώσεις της κας Γεροβασίλη αποκαλύπτουν τις προθέσεις της κυβέρνησης για χειραγώγηση της ενημέρωσης προς ίδιον όφελος.

Την ακριβώς επόμενη μέρα της Συνόδου στο Ζάππειο που η κυβέρνηση αξιολογούσε ως σημαντική για να προβληθεί ήταν η καθιερωμένη ομιλία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ η οποία προβλήθηκε πλημμελώς λόγω άλλης μια περίεργης απεργίας που είχε κηρύξει η ΕΣΗΕΑ.

Η παρουσία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ ήταν επικοινωνιακά οδυνηρή φέτος γιατί δεν υπάρχουν στοιχεία κάποιας προόδου της οικονομίας για να παρουσιάσει, αλλά κυρίως γιατί είναι νωπές στη μνήμη οι δεκάδες υποσχέσεις του πρωθυπουργού των τελευταίων ετών που πετάχτηκαν στη συνέχεια στον κάλαθο των αχρήστων.

Μοιραία λοιπόν η κυβέρνηση προσπάθησε με τη Σύνοδο του νότου και την ενδεχομένως υποδαύλιση της απεργίας να αμβλύνει την επικοινωνιακή δυσχέρεια των ημερών.

Είναι θεμιτό μια κυβέρνηση ή μια αντιπολίτευση να προσπαθεί να εκμεταλλευτεί επικοινωνιακά κάθε συγκυρία που παρουσιάζεται. Θεμιτό δεν είναι να παραβιάζει δημοκρατικούς θεσμούς και διακριτούς ρόλους διαφόρων εξουσιών.

Δυστυχώς παρεμβάσεις σαν της κ. Γεροβασίλη δεν αποτελούν εξαίρεση αλλά σημεία που υποδεικνύουν ένα σχέδιο της κυβέρνησης να ασκήσει στην κοινωνία ελέγχους μεγαλύτερους από αυτούς που επιτρέπουν το Σύνταγμα και οι δημοκρατικοί θεσμοί.

Οι παρεμβάσεις στη δικαιοσύνη, ο τρόπος που χειρίζεται τις ανεξάρτητες αρχές, η περιφρόνηση του ΕΣΡ στην αδειοδότηση των καναλιών, ο κομματικός εναγκαλισμός της δημόσιας διοίκησης αποτελούν ενδείξεις χειροτέρευσης των συνθηκών της μεταπολιτευτικής δημοκρατικής μας πολιτείας.

Την περασμένη εβδομάδα επίσης ο υπουργός άμυνας δήλωνε στο Λονδίνο σε Έλληνες συντάκτες πως οι ένοπλες δυνάμεις έχουν συστήσει υπηρεσία από 80 άτομα η οποία παρακολουθεί και καταγράφει τη δραστηριότητα στα ελληνικά και ξένα κοινωνικά δίκτυα. Σε άλλες εποχές η είδηση πως ο στρατός παρακολουθεί τις δραστηριότητες Ελλήνων πολιτών θα αποτελούσε πρωτοσέλιδο.

Χαρακτηριστική της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί είναι η πρόσφατη ανάρτηση του Μίκη Θεοδωράκη: "Όλα δείχνουν ότι με το φάσμα του Τσαουσέσκου να υπερίπταται της χώρας μας…"

Στην κυβέρνηση φαίνεται πως υπερεκτιμούν το ρόλο της επικοινωνίας και υποτιμούν το ρόλο της οικονομίας στη μακροβιότητα μιας κυβέρνησης. 

Η κυβέρνηση φαίνεται πως νοιάζεται περισσότερο για την εικόνα που παρουσιάζει η "βιτρίνα" ενός καταστήματος που οι εσωτερικοί του χώροι έχουν τυλιχτεί στις φλόγες και τα θεμέλια τρίζουν, παρά για την κατάσβεση της φωτιάς.

Ασχολείται με τις τηλεοπτικές άδειες και με συνόδους σοσιαλιστών του νότου προκειμένου να εξισορροπήσει τις αρνητικές εντυπώσεις που συσσωρεύει η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης.

Πιστεύει αφελώς πως αν  προκαλέσει ασφυκτικό έλεγχο στα κανάλια και τους δημοσιογράφους με μεθόδους που ενίοτε  ξεφεύγουν από τα όρια της συνταγματικής νομιμότητας και των κεκτημένων της μεταπολίτευσης θα αντιστρέψει το κλίμα φθοράς της εικόνας της.

Το μόνο που μπορεί να πετύχει είναι να κάνει πιο συντριπτική την ήττα που μοιραία ακολουθεί.

Από αρχαιοτάτων χρόνων το θέαμα ήταν αποτελεσματικό για τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης όταν συνοδευόταν από άρτο...  Όταν το θέαμα δεν έχει άρτο γρήγορα εκλαμβάνεται ως εμπαιγμός και προκαλεί τα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα...

Του Κώστα Στούπα