Η Σύνοδος της Κρήτης κατήργησε την Πενταρχίαν;

“Μαλέαν δέ κάμψας ἐπιλαθοῦ τῶν οἰκάδε”... τῆς ἑνότητος καί τῆς ὁμοψυχίας τῶν Ὀρθοδόξων

Μή δυνάμενον τό Φανάρι νά ἰσχυροποιήση τήν κανονικότητα ἐπιχειρεῖ νά κανονικοποιήση τήν ἰσχύν! Ἀδιαφορεῖ διά τό παλαίφατον Πατριαρχεῖον τῆς Ἀντιοχείας, τῆς μητρός τῶν Χριστιανῶν, καί τό τῆς Ρωσίας, πέμπτον τῆς Πενταρχίας, ἐνῶ χειραγωγεῖ τὰς ὑπολοίπους αὐτοκεφάλους Ἐκκλησίας μέ τό ἐπιχείρημα τοῦ “πρωτείου”.

Του  Παναγιώτου Κατραμάδου

«Εμώρανε Κύριος ους βούλεται απoλέσαι» γράφει η Παλαιά Διαθήκη. Πράγματι, η επιμονή του Πατριάρχου Κων/πόλεως να προχωρήση εις την υποτιθεμένην «Μεγάλην Σύνοδον» άνευ συγκαταθέσεως των Πατριαρχείων Αντιοχείας και Ρωσίας εξεθεμελίωσε το έδαφος επί του οποίου το Πατριαρχείον Κων/πόλεως ισχυρίζετο έως σήμερον ότι αντλεί τα δίκαιά του, δηλ. την Πενταρχίαν των Πατριαρχών. Το Πατριαρχείον Κων/πόλεως ωνόμασε την Σύνοδον της Κρήτης συνέχεια της Ενδημούσης Συνόδου. Ωστόσο ακόμη και εις την Ενδημούσαν κατά τα  έτη της Τουρκοκρατίας -έστω και τυπικώς- άνευ εξουσίας παρευρίσκοντο οι υπόλοιποι Πατριάρχες. Μάλιστα, προσφάτως είχε γραφή από παράγοντας του Φαναρίου ότι τόσον εσεβάσθη κατά την Οθωμανικήν Αυτοκρατορίαν ο Πατριάρχης Κων/πόλεως τους άλλους Πατριάρχας, ώστε αν και ήσαν εξόριστοι των θρόνων τους και διέμεναν εις την Πόλιν, δεν τους κατήργησεν, αλλά τους διετήρησεν εις το αξίωμα! Παρ’ όλον το παράλογον του ισχυρισμού, αυτός στρέφεται εναντίον τους: Αν το Πατριαρχείον εθεμελίωσε την όλην του υπόστασιν εις ένα διοικητικόν θεσμόν και τώρα τον καταπατεί, τι του απομένει;

Βεβαίως, ηκούσθη και το άλλον, ότι πάντοτε εις την εκκλησιαστικήν ιστορίαν υπήρχαν διαφωνίαι ακόμη και αποχωρήσεις και ότι εν πάσει περιπτώσει η απουσία ενός εκ των παλαιφάτων Πατριαρχείων δεν συν­ιστά πρόβλημα. Όμως εις την προκειμένην περίπτωσιν αι διαφωνίαι ήσαν προ της συγκλήσεως και το Φανάρι επέλεξε να αδιαφορήση! Κρισιμώτερον είναι όμως να συνειδητοποιηθή η παλινωδία και η αντίφασις των Φαναριωτών καθώς οι ίδιοι είχαν αναβιβάσει το Πατριαρχείον της Ρωσίας ως το πέμπτον ισότιμον Πατριαρχείον της Πενταρχίας! Επομένως δεν απουσίασεν ένα Πατριαρχείον αλλά δύο Πατριαρχεία της Πενταρχίας (κατά την θεώρησιν των ιδίων). Ιδού και η απόδειξις: Ο Καθ. κ. Βλάσιος Φειδάς εις την Εκκλησιαστικήν Ιστορίαν Γ  (σ. 92) αναφέρει ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Καλλίνικος Β  (1668-1702) απέστειλε το 1693 συνοδικόν γράμμα προς τους Αρχιεπισκόπους Αχρίδος και Πεκίου, οι οποίοι επεθύμουν «πατριαρχικά δίκαια». Εις το συνοδικόν γράμμα αναφέρεται:

«Ως άνωθεν μεν τέσσαρες πατριάρχαι και ήσαν και ελέγοντο, ο της Κων/πόλεως δηλαδή και ο της Αλεξανδρείας και ο της Αντιοχείας και ο της αγίας πόλεως Ιερουσαλήμ, των αγιωτάτων πατριαρχικών αποστολικών φημί θρόνων… Προς τούτοις δ’ εν υστέροις και πέμπτος πατριάρχης κατέστη, συνοδική διαγνώσει κανονικώς, ο της Μοσχοβίας, οίτινες μέχρι του νυν, Θεού κρατύνοντος, και διατελούσι πατριάρχαι γνήσιοι και ονομάζονται και γινώσκονται και κατά πάσαν την Οικουμένην διαφημίζονται και εν τοις ιεροίς διπτύχοις παρρησία μόνοι αυτοί μνημονεύεσθαι. Τούτων δ’ εκτός των πέντε πατριαρχών ούτε υπάρχει, ούτε λέγεται άλλος πατριάρχης».

Από το συνοδικόν αυτό γράμμα διαπιστώνει κανείς ότι όχι μόνον οι ίδιοι εις το Φανάρι ανεβίβασαν εις το ίδιον ύψος με αυτούς το Πατριαρχείον της Ρωσίας, αλλά ότι παρεδέχοντο ειλικρινώς ότι είχεν εκπέσει εντελώς το Πατριαρχείον της Ρώμης! Σήμερον όμως «μας τα γυρίζουν αλλιώς»! Διερωτώμεθα τι απ’ όλα όσα λέγουν τελικώς ισχύει; Ας αποφασίσουν πρώτα οι ίδιοι, ώστε να έχωμεν την δυνατότητα να διαλεχθώμεν μαζί τους επί λογικής βάσεως!

Η αυτοκεφαλία είναι η φυσική εξέλιξις της Πενταρχίας

Ως ανεφέρθη, η επί της Πενταρχίας θεμελίωσις δικαίων του Πατριαρχείου, είναι η άποψις του Φαναρίου. Μάλιστα, το Φανάρι κατηγορεί τας Αυτοκεφάλους Εκκλησίας ότι ολίγον η πολύ προέκυψαν ως ιστορικόν ατύχημα, παρά το γεγονός ότι πολλάκις εγράφη δια τεκμηρίων εις τον Ο.Τ. η ιστορική αλήθεια ότι άπασαι αι Τοπικαί Εκκλησίαι ήσαν αυτοκέφαλοι απ’ αρχής. Σημειωτέον ότι ουδεμία διάψευσις η παράθεσις αναιρετικών επιχειρημάτων υπήρξε. Επειδή όμως κάποιοι κωφεύουν εις τας ιστορικάς αποδείξεις, θα παραθέσωμεν γνώμας που υποστηρίζουν την αυτοκεφαλίαν από άλλην σκοπιάν.

Ο φιλοπατριαρχικός Αρχιμ. Γρηγόριος Παπαθωμάς, Καθ. του Κανονικού Δικαίου, εις άρθρον του με τίτλον «Το Κανονικό ζήτημα των Εκκλησιαστικών Διπτύχων» (περιέχεται εις τον τόμον Καιρός συνεσταλμένος το λοιπόν…, 2015) γράφει:

«Κατά τη γνώμη μας, εάν η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία είχε αντιμετωπίσει την έξαρση της διαμαρτύρησης μέσα από την οδό της αυτοκεφαλίας, που της ήταν ήδη γνωστή από την 1η χιλιετία (αυτοκέφαλη Εκκλησία της Κύπρου – 431), δεν θα υπήρχε σήμερα πρόβλημα προτεσταντισμού και ο χάρτης της Ευρώπης θα ήταν τελείως διαφορετικός… Ενώ, αντίθετα,  εάν το Πατριαρχείο Κων/πόλεως δεν ενεργούσε στην προοπτική της εκχώρησης εκκλησιαστικών αυτοκεφαλιών, θα είχαμε σαφώς, λόγω εποχής και κυρίαρχων τότε γεωπολιτικών ιδεολογιών, εθνοφυλετικό προτεσταντισμό στους κόλπους της Ορθοδόξου Εκκλησίας, παράλληλα με τον ομολογιακό προτεσταντισμό, που εκδηλώθηκε τελικά στη Δύση».

Μπορεί ο π. Γρηγόριος να μη γνωρίζη ιστορικώς ότι δεν ήτο εκχώρησις, αλλά επαναφορά εις την αρχικήν κατάστασιν, αλλά μέσα από τα λόγια του διακρίνεται ότι η αυτοκεφαλία είναι ο,τι καλύτερον υπάρχει και μάλιστα απέτρεψε την Ορθοδοξίαν από τα παπικά λάθη!

Βαθύτερα εις το ζήτημα εισχωρεί ο π. Αντώνιος Πινακούλας εις άρθρον του με τίτλον «Το πολιτικό και η ιερότητα ανάμεσα στο κέντρο και την περιφέρεια» εις το περιοδικόν «Σύναξη» (τ.133 (2015) 20-30) όπου γράφει:

«Η ίδρυση των νεότερων Εκκλησιών θεωρείται κατά κανόνα κακό, επειδή συγκροτήθηκαν με βάση εθνικά κριτήρια. Δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία, με την ίδρυση των νεότερων Εκκλησιών, βγήκε από την κλειστή μεσαιωνική οργάνωση της Πενταρχίας, διασώζοντας το συνοδικό της σύστημα, με ο,τι αυτό συνεπάγεται για την ανεξαρτησία τους. Αυτό μαρτυρείται από την οδυνηρή Ιστορία του αυτοκέφαλου σχεδόν όλων των νεότερων Εκκλησιών. Με την παραπάνω εξέλιξη, το κανονικό πλαίσιο της Πενταρχίας δεν αρκεί για την οριοθέτηση των σχέσεων μεταξύ των Εκκλησιών. Αυτό φαίνεται στην κραυγαλέα απόσταση μεταξύ κανονικών κειμενικών διατάξεων και πραγματικότητας, που προσπαθεί να καλύψει η ερμηνεία με άλματα στον χρόνο και τους τόπους. Παράδειγμα περίτρανο: Η πλειονότης των ορθοδόξων χριστιανών «κανονίζεται» με διατάξεις που αφορούσαν «τους εν τοις βαρβαρικοίς επισκόπους» των διοικήσεων «Ποντικής, Ασιανής και Θρακικής» (κη  τῆς Δ ) στους οποίους «βαρβαρικούς» υπάγονται και οι ορθόδοξοι του Νέου Κόσμου κ.λπ. Ταυτόχρονα, η πολιτική κάλυψη της Πενταρχίας από τη βυζαντινή, την οθωμανική η τη ρωσική αυτοκρατορία εξέλιπε και η εφαρμογή των αποφάσεων των Συνόδων επαφίεται στην εκκλησιαστική πιστότητα των χριστιανών».

Ως διαπιστώνει κανείς η αυτοκεφαλία διέσωσε το συν­οδικόν σύστημα, το οποίον ειρήσθω εν παρόδω είχεν ευτελισθή κατά την Οθωμανικήν περίοδον και παραλλήλως αποτελεί την υπέρβασιν της Πενταρχίας. Ούτε εις αυτά θα απαντήσουν όσοι ομιλούν περί «θεϊκής αποστολής του Πατριαρχείου» και «ιερού κέντρου της Ορθοδοξίας»;

Το Πατριαρχείον οφείλει να αποφασίση δια τον εαυτόν του: αν εμμένη εις την «Πενταρχίαν» (όπως αυτό την εννοεί), τότε να μη την καταργή, διότι αυτοαναιρεί­ται και εκτίθεται παγκοσμίως η αν δεν εμμένη, τότε να αποδεχθή την απόλυτον ισοτιμίαν με τας Αυτοκεφάλους Εκκλησίας, πράγμα το οποίον συμφωνεί με την άποψιν των υπολοίπων 13 Αυτοκεφάλων Εκκλησιών. Το Πατριαρχείον επιλέγον το πρώτον διαλέγει την απομόνωσιν, ενώ δια του δευτέρου την ομόνοιαν και την ενότητα. Ήδη κέκλικεν η ημέρα και προς εσπέραν εστι… ας επέλθη η σύνεσις προτού έλθη η οριστική δύσις…

πηγή:Ορθόδοξος Τύπος,24/06/2016