Έξεστι Κλαζομενίοις ασχημονείν

 
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Έξεστι Κλαζομενίοις ασχημονείν (όπως χρησιμοποιείται συχνά) ή Εξέστω Κλαζομενίοις ασχημονείν είναι έκφραση που χρησιμοποιείται για να δηλώσει «υποτιμητικά και απαξιωτικά για κάποιον ότι είναι γνωστός για την απρεπή συμπεριφορά του, ότι δηλ. η απρέπειά του είναι σύνηθες γνώρισμα του χαρακτήρα του, ότι η απρέπεια είναι αναμενόμενη από αυτόν.» Η φράση έγινε παροιμιώδης έκφραση και χρησιμοποιείται σήμερα για να «χαρακτηρίσει τη ροπή κάποιου ανθρώπου στην ασχημοσύνη (απρέπεια, ακοσμία)», την έκφραση περιφρόνησης για ανθρώπους τέτοιας ποιότητας από τους οποίους είναι αναμενόμενη απρεπής συμπεριφορά.

Το πρωτότυπο κείμενο και μετάφραση

Η έκφραση απαντάται ως «Έξεστι Κλαζομενίοις ασχημονείν» (όπως χρησιμοποιείται συχνά) ή «Εξέστω Κλαζομενίοις ασχημονείν» όπως παραδίδεται από τον Κλαύδιο Αιλιανό συγγραφέα του 2ου αιώνα, στο έργο του Ποικίλη Ιστορία, αλλά και αργότερα από τον Ευστάθιο Θεσσαλονίκης, τον 12ο αιώνα, στο έργο Παρεκβολαὶ εις την Ομήρου Ιλιάδα καὶ Οδύσσειαν (όπου αναπαράγεται το κείμενο του Αιλιανού)
Η σύντομη ιστορία που αναφέρει ο Κλαύδιος Αιλιανός έχει ως εξής^[5]:

Περὶ τῶν τοὺς τῶν Ἐφόρων θρόνους ἀσβόλῳ χρισαμένων

Κλαζομενίων τινὲς εἰς τὴν Σπάρτην ἀφικόμενοι καὶ ὔβρει καὶ ἀλαζονείᾳ χρώμενοι τοὺς τῶν ἐφόρων θρόνους, ἔνθα εἰώθασι καθήμενοι χρηματίζειν καὶ τῶν πολιτικῶν ἔκαστα διατάττειν, ἀλλὰ τούτους γε τοὺς θρόνους ἀσβόλῳ κατέχρισαν. μαθόντες δὲ οἱ ἔφοροι οὐκ ἠγανάκτησαν, ἀλλὰ τὸν δημόσιον κήρυκα καλέσαντες προσέταξαν αὐτὸν δημοσίᾳ κηρύξαι τοῦτο δὴ τὸ θαυμαζόμενον· «ἐξέστω Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν.»
Μετάφραση:

Σχετικά με τους θρόνους των Εφόρων στη Σπάρτη που μαυρίστηκαν

Κάποιοι από τους Κλαζομένιους, όταν έφτασαν στην Σπάρτη, με ύβρη και αλαζονεία αντιμετώπισαν τους θρόνους των εφόρων, όπου αυτοί συνήθιζαν να κάθονται και να αποφασίζουν και για τα θέματα τη πολιτείας να διατάσσουν, αλλά και αυτούς τους θρόνους καταμαύρισαν. Όταν δε το έμαθαν οι έφοροι, δεν αγανάκτησαν, αλλά αφού κάλεσαν τον δημόσιο κήρυκα, τον πρόσταξαν να διακηρύξει δημοσίως αυτό το θαυμαστό «συνηθίζεται στους Κλαζομένιους να διαπράττουν απρέπειες.»

Ανάλυση

Η εκτίμηση για αυτή την ιστορία είναι ότι οι Έφοροι της Σπάρτης, γνωρίζοντας ότι οι Κλαζομένιοι ήταν σύμμαχοι, δε θέλησαν να τους τιμωρήσουν για να μη διαταράξουν τη σχέση τους με την αποικία των Κλαζομενών της Μικράς Ασίας (κοντά στη Σμύρνη), αλλά ούτε και θέλησαν να επιτρέψουν αυτή την αυθαιρεσία χωρίς να δράσουν. Με την ανακοίνωση αυτή αφενός πέτυχαν να δείξουν στους Σπαρτιάτες ότι η συμπεριφορά των Κλαζομενίων ήταν μόνο κατ' εξαίρεση αποδεκτή και αφετέρου να υποδείξουν την έντονη ενόχλησή τους στους Κλαζομενίους και να τους επιτιμήσουν για το χαρακτήρα τους.

Η συνέχεια εδω