ΣΧΟΛΙΑ ΣΕ ΜΙΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ

 

Ἡ βλασφημία κατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

[5^Β ΜΕΡΟΣ]

  π. Θωμᾶ Βαμβίνη

   Ἄς σημειώσουμε ὅμως ἰδιαιτέρως ἐδῶ ὁρισμένα πράγματα γιά τήν βλασφημία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Προηγουμένως εἴδαμε τό πῶς ἐκφράζεται ὁ π.Ἰ.Δ. γιά τίς πνευματικές ἐμπειρίες τοῦ Γέροντος Σωφρονίου. Μιλάει μέ σκωπτικό τρόπο γιά τά θαυμαστά πού συνέβησαν στήν ζωή τοῦ Γέροντος χαρακτηρίζοντάς τα «γελοῖα ἀκροβατικά, σχοινοβατικά, ἀεροβατικά», ἀλλά καί «παγανιστικά». Σέ ἄλλο σημεῖο μάλιστα τῆς Τραγωδίας του... εἶναι ἀκόμη ὀξύτερη καί θρασύτερη αὐτή ἡ βλασφημία, διότι γιά τίς θεοπτικές ἐμπειρίες τοῦ Γέροντος Σωφρονίου, στίς ὁποῖες ἀναφέρεται ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου, ὁ π.Ἰ.Δ. γράφει:

«...κατά τήν προσωπικήν μου ἐκτίμησιν, ὅλα αὐτά εἶναι δαιμονικά. Ἡ ἄποψις αὐτή ἐνισχύεται ἀπό τά ἀθεολόγητα καί μωρολογήματα τοῦ π. Σωφρονίου, τά ὁποῖα υἱοθετεῖ καί πανηγυρικῶς προβάλλει καί διαδίδει ὁ Ναυπάκτου»^[1].

Σχολιάζοντας ὁ π.Ἰ.Δ. τήν θέα τοῦ ἀκτίστου Φωτός ἀπό τόν Γέροντα Σωφρόνιο στήν νηπιακή του ἡλικία, γράφει:

«Ἀγαπητοί ἀναγνῶσται, τί νά σχολιάσω; Αὐτά εἶναι διά τούς μάγους, τά μέντιουμ καί τάς ὁραματιστρίας. Θά ἀρκεσθῶ μόνον εἰς τήν δειγματοληπτικήν παράθεσιν τινῶν ἀκόμη ἀθεολογήτων καί ἀνοήτων τοῦ Σωφρονίου καί τοῦ Ἱεροθέου»^[2].

Γιά τίς προϋποθέσεις ἀποδοχῆς ἀπό τόν Μητροπολίτην Ναυπάκτου τῶν ἐμπειριῶν τοῦ Γέροντος Σωφρονίου γράφει:

«Ὅλας τάς δαιμονικάς φαντασιώσεις τοῦ Σωφρονίου ὁ Ναυπάκτου θεωρεῖ αὐτάς ὡς θείας ἀποκαλύψεις. Ὁ Ναυπάκτου ἔχει ἀνάγκην ἐντόνου περισυλλογῆς… διά νά διακριβώσῃ μήπως ὡρισμέναι σκέψεις καί κρίσεις του εἶναι δαιμονοκίνητοι»^[3].

Σέ ἄλλο σημεῖο γράφει:

«Ὁ Ναυπάκτου προκαλεῖ τό κοινόν αἴσθημα τοῦ ἱεροῦ Κλήρου καί τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Δέν ἀντιλαμβάνεται τήν γελοιοποίησιν μέ ὅσα γράφει περί ἑνός προβληματικοῦ, ἀκαταστάτου καί παραπαίοντος ἱερομονάχου;»^[4].

Στήν συνέχεια τῶν ὅσων ἀντιπατερικῶν καί ἀντορθοδόξων γράφει ὁ π.Ἰ.Δ. γιά τήν ἀποκάλυψη τοῦ «Ἐγώ εἰμί ὁ Ὤν», συμπληρώνει:

«Οὔτε τήν Ἁγίαν Γραφήν, ἐπαναλαμβάνω, δέν ἔχει προβάλει ὁ Ναυπάκτου μέ τοιοῦτον ἐνδιαφέρον καί τόσον θαυμασμόν, ὅπως τά τραγελαφικά κείμενα, τάς δαιμονικάς «ὁράσεις» καί τάς μωρολογίας τοῦ ἱερομονάχου Σωφρονίου Σαχάρωφ. Ἔλεος καί σωτηρία»^[5].

Φοβούμενος ὁ π.Ἰ.Δ. μή τυχόν ὁ λαός παρασυρθῆ ἀπό τά βιβλία τοῦ Γέροντος Σωφρονίου καί ἀπό τό βιβλίο πού ἔγραψε γι’ αὐτόν ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου καί τιμήσει τόν Γέροντα Σωφρόνιο ὡς ἅγιο, γράφει μέ ἐπιδεικνυόμενη ἀγωνία:

«Ποῦ ἐφθάσαμεν; Κατά τόν Ναυπάκτου, εἶναι «ἅγιος», ἀναντιλέκτως, ὁ ἱερομόναχος Σωφρόνιος Σαχάρωφ, παρά τάς τόσας προαναφερθείσας καί ὅσας θά ἀκολουθήσουν κακοδοξίας του καί ἀνοησίας του, τάς ὁποίας πανηγυρικῶς υἱοθέτησεν ὁ Ναυπάκτου καί προέβαλεν ὑπερηφάνως πρός διδαχήν τῶν ἀναγνωστῶν του.

Νά μή παρασυρθοῦν οἱ ἀναγνῶσται τοῦ παναθλίου ἐλεγχομένου τούτου βιβλίου καί τιμήσουν ὡς «ἅγιον» τόν κοιμηθέντα ἱερομόναχον Σωφρόνιον Σαχάρωφ. Αὐτός εἶναι «ἅγιος» μόνον τοῦ ἁγίου Ναυπάκτου. Εἶναι προσωπικόν του κατασκεύασμα…»^[6].

Αὐτές οἱ διατυπώσεις, ἀλλά καί ἄλλες πολλές παρόμοιες, δείχνουν ἀφ’ ἑνός μέν τό συγγραφικό ἦθος τοῦ π.Ἰ.Δ., ἀλλά καί τήν δυσοίωνη –γιά τόν νῦν καί μέλλοντα αἰώνα– πτώση του στό μέγιστο ἁμάρτημα τῆς βλασφημίας κατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Αὐτό τό σημαντικό σημεῖο τῆς μεγάλης πτώσεως τοῦ π.Ἰ.Δ. πρέπει νά τό δοῦμε λίγο ἐκτενέστερα.

Ὁ ἅγιος Συμεών ὁ νέος Θεολόγος, ὁ ὁποῖος βρέθηκε ἀρκετές φορές ἀντιμέτωπος μέ ἀνθρώπους «εὐσεβεῖς» –μοναχούς καί ὑψηλόβαθμους κληρικούς– πού ἀμφισβητοῦσαν τίς ἐνέργειες τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού ἀμφισβητοῦσαν, σάν τόν π.Ἰ.Δ., τίς ἐμπειρίες ἁγίων ἀνθρώπων, ἀναγκάσθηκε νά μιλήση μέ καυτερή γλώσσα γι’ αὐτοῦ τοῦ εἴδους τούς βλασφήμους. Γράφει:

«Καθάπερ γάρ ἄπιστοι καί παντελῶς τῶν θείων μυστηρίων ὄντες ἀμύητοι, κἄν περί ἐλλάμψεως θείας ἀκούσωσι, κἄν περί φωτισμοῦ ψυχῆς καί νοός, κἄν περί θεωρίας καί ἀπαθείας, κἄν περί ταπεινώσεως καί δακρύων τῶν ἐξ ἐνεργείας καί χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐκχεομένων, εὐθύς, ὥσπερ μή φέροντες τήν ὑπερβάλλουσαν αἴγλην τῶν λόγων καί δύναμιν, σκοτιζόμενοι τούς ὀφθαλμούς τῆς καρδίας μᾶλλον ἤ αὐγαζόμενοι, ἐκ πλάνης δαιμόνων εἶναι ταῦτα τολμηρῶς ἀποφαίνονται καί οὔτε τό τοῦ Θεοῦ κρίμα, οὔτε τήν τῶν ἀκουόντων αὐτούς βλάβην φρίττουσι»^[7].

Ἡ ὁμοιότητα τῶν ὅσων λένε οἱ «ἀμύητοι» στούς ὁποίους ἀναφέρεται ὁ ἅγιος Συμεών μέ αὐτά πού γράφει χωρίς αἰδώ καί φόβο ὁ π.Ἰ.Δ. εἶναι καταπληκτική. Πάντως ἡ ἀπόδοση τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στούς δαίμονες συνιστᾶ γιά τόν Ἅγιο Συμεών τήν βλασφημία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Γράφει σχετικά:

«Ἀδελφοί καί πατέρες, “πᾶσα ἁμαρτία”, φησί τό ἱερώτατον λόγιον τοῦ Σωτῆρος, “ἀφεθήσεται τοῖς ἀνθρώποις, τῷ δέ εἰς τό Πνεῦμα τό Ἅγιον βλασφημήσαντι οὐκ ἀφεθήσεται οὔτε ἐν τῷ νῦν αἰῶνι, οὔτε ἐν τῷ μέλλοντι”. Ζητήσωμεν οὖν τίς ἐστιν ἡ εἰς τό Πνεῦμα τό Ἅγιον βλασφημία. Βλασφημία ἐστίν εἰς τό Πνεῦμα τό Ἅγιον τό ἐπιφημίζειν τάς ἐνεργείας αὐτοῦ τῷ πνεύματι τῷ ἐναντίῳ, καθά φησιν ὁ μέγας Βασίλειος. Πῶς δέ τις τοῦτο ποιεῖ; Ὁπόταν ἤ γινόμενα θαύματα τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι ἤ ἕτερόν τις ὁρῶν θεῖον χάρισμα εἰς ἕνα τῶν αὐτοῦ ἀδελφῶν –φημί δή κατάνυξιν ἤ δάκρυα ἤ ταπείνωσιν ἤ γνῶσιν θείαν ἤ λόγον σοφίας τῆς ἄνωθεν ἤ ἄλλο τι χαριζόμενον ὑπό τοῦ θείου Πνεύματος τοῖς τόν Θεόν ἀγαπῶσι–, λέγει εἶναι τοῦτο ἀπό τῆς ἀπάτης τοῦ διαβόλου· ἀλλά καί ὁ τούς ὑπό θείου Πνεύματος ἀγομένους ὡς υἱούς Θεοῦ, τούς τά προστάγματα ποιοῦντας τοῦ Πατρός αὐτῶν καί Θεοῦ, λέγων ὑπό δαιμόνων πλανᾶσθαι, καί αὐτός εἰς τό Πνεῦμα τό Ἅγιον βλασφημεῖ τό ἐνεργοῦν ἐν αὐτοῖς, καθά δή καί Ἰουδαῖοί ποτε εἰς τόν Υἱόν τοῦ Θεοῦ· ἐκεῖνοι γάρ ἔβλεπον δαίμονας ἀπελαυνομένους ὑπό Χριστοῦ καί κατά τοῦ Ἁγίου αὐτοῦ Πνεύματος ἐβλασφήμουν καί ἀναιδῶς οἱ ἀναιδεῖς ἔλεγον· “Ἐν Βεελζεβούλ, ἄρχοντι τῶν δαιμονίων, ἐκβάλλει τά δαιμόνια”»^[8].

Σύμφωνα μέ τό παραπάνω χωρίο ἀπό τήν 32^η Κατήχηση τοῦ ἁγίου Συμεών τοῦ νέου Θεολόγου, βλασφημία κατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι τό νά ἀποδίδη κανείς –«ἐπιφημίζειν»– τίς ἐνέργειες τοῦ Ἁγίου Πνεύματος «τῷ ἐναντίῳ», δηλαδή στόν διάβολο. Βλασφημεῖ δηλαδή τό Ἅγιο Πνεῦμα, ὅποιος λέει ὅτι τά θαύματα πού γίνον-ται ἀπό Αὐτό ἤ τά θεῖα χαρίσματα πού δίνονται «τοῖς ἀγαπῶσι τόν Θεό», ὅπως κατάνυξη, δάκρυα, ταπείνωση, θεία γνώση, λόγος τῆς «ἄνωθεν σοφίας» ἤ ὁ,τιδήποτε ἄλλο χαρίζεται ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα, εἶναι ἀπάτη τοῦ διαβόλου. Βλασφημεῖ ἐπίσης τό Ἅγιο Πνεῦμα, ὅποιος θεωρεῖ πλανεμένους ἀπό τόν διάβολο αὐτούς πού τηροῦν τά προστάγματα τοῦ Θεοῦ Πατρός καί ὡς υἱοί Του κινοῦνται ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ὅλοι αὐτοί οἱ βλάσφημοι μοιάζουν μέ τούς Ἰουδαίους, πού ἔβλεπαν «δαίμονας ἀπελαυνομένους ὑπό Χριστοῦ» καί βλασφημοῦσαν τό Ἅγιο Πνεῦμα, λέγοντας «ἐν Βεελζεβούλ, ἄρχοντι τῶν δαιμονίων, ἐκβάλλει τά δαιμόνια».

Ὅταν λοιπόν βλέπη κανείς, ὅτι μέ τήν καθοδήγηση καί τά συγγράμματα τοῦ Γέροντος Σωφρονίου, θεραπεύονται πολλοί ἀπό πνεύματα πλάνης, αἱρέσεων καί αἱρετικῶν τρόπων ζωῆς, καταλαβαίνει πόσο ταιριάζει τό παραπάνω χωρίο τοῦ ἁγίου Συμεών τοῦ νέου Θεολόγου μέ τήν περίπτωση πού μελετᾶμε. Διότι δέν μπορεῖ νά μεταδώση κανείς πνεῦμα εἰλικρινοῦς μετανοίας, βαθιᾶς εἰρήνης, ἀγάπης πρός τόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους, καθώς καί πνεῦμα ἀπάρνησης ὅλων τῶν ἐγκοσμίων γιά τήν ἀγάπη τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, ἐάν δέν εἶναι ἐκ τοῦ Θεοῦ, «ἄνωθεν γεγεννημένος». Ἡ ἄρνηση αὐτῶν τῶν χαρισμάτων, καθώς καί τῆς ἐμπειρικῆς διδασκαλίας πού πηγάζει μέσα ἀπό τήν ὁδό τῆς μετανοίας τήν ὁποία διῆλθε ὁ Γέροντας Σωφρόνιος, συνιστοῦν σαφῶς βλασφημία κατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Ἡ ἴδια βλασφημία ὑφέρπει στήν ἄποψη τοῦ π.Ἰ.Δ. τήν σχετική μέ τήν ἀποκάλυψη τοῦ «Ἐγώ εἰμί ὁ Ὤν» καί τήν λήψη τοῦ χαρίσματος τῆς μνήμης τοῦ θανάτου. Εἴδαμε προηγουμένως τήν ἄποψή του πού λέει:

«Τό “Ἐγώ εἰμί ὁ Ὤν” ἔχει ἀποκαλυφθῆ εἰς τόν Μωυσῆν, ὡς γνωστόν...

Αὐτή ἡ ἀποκάλυψις εἶναι καταγεγραμμένη εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην. Ἀγνοεῖ αὐτό ὁ Δεσπότης τῆς Ναυπάκτου καί θαυμάζει τόσον πολύ τήν ψευδοαποκάλυψιν αὐτήν τοῦ Σωφρονίου; Διά ποῖον λόγον ὁ Θεός ἔκαμε πάλιν τήν αὐτήν ἀποκάλυψιν εἰς τόν ἱερομόναχον Σωφρόνιον Σαχάρωφ;

Ἐπίσης, καί ἡ “μνήμη τοῦ θανάτου” εὑρίσκεται εἰς τήν Ἁγίαν Γραφήν... Διδάσκεται δέ ἡ μνήμη τοῦ θανάτου συνεχῶς ὑπό τῶν ἁγίων Πατέρων. Τί τό νέον ἀπεκαλύφθη εἰς τόν π. Σωφρόνιον καί διακηρύσσει αὐτό ὁ Ποιμενάρχης τῆς Ναυπάκτου;»^[9].

Ἐδῶ ὄχι μόνο ἀρνεῖται ἀλλά θεωρεῖ περιττή τήν ἀποκάλυψη τοῦ προσωπικοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο, ἀλλά καί τήν λήψη τοῦ χαρίσματος τῆς μνήμης τοῦ θανάτου.  Δέν μπορεῖ νά ξεχωρίση τήν γραπτή «ὑφισταμένην ἀποκάλυψιν», ἀπό τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ μέσα στόν ἄνθρωπο, πού τόν ὁδηγεῖ σταδιακά στήν γνώση τοῦ ζωντανοῦ Θεοῦ. Δέν θεωρεῖ ἀπαραίτητη τήν γνώση τοῦ ζωντανοῦ Θεοῦ ἀπό τόν κάθε ἄνθρωπο, ἀφοῦ ἡ ἀποκάλυψη αὐτή εἶναι καταγεγραμμένη στήν Ἁγία Γραφή.

Ἔτσι ὅμως ἀνατρέπεται ὅλη ἡ ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Καί στήν οὐσία ἡ τέλεση τῶν ἱερῶν Μυστηρίων μετατρέπεται σέ μιά συμβολική πράξη. Ἀνατρέπεται καί ὅλη ἡ ἁγιολογία καί τά Συναξάρια τῆς Ἐκκλησίας.

Ἐπίσης, ὅταν ἀρνεῖται κανείς τήν ἐμπειρία τῶν πεπειραμένων ἤ ὅταν ἀρνεῖται τήν δυνατότητα «ἐν τοῖς καθ’ ἡμᾶς χρόνοις καί ἐν μέσῳ ἡμῶν» νά φθάνη ὁ ἄνθρωπος στόν φωτισμό καί νά λαμβάνη τό Ἅγιο Πνεῦμα «καί δι’ αὐτοῦ» νά βλέπη «τόν Υἱόν σύν τῷ Πατρί», αὐτός, σύμφωνα μέ τόν ἅγιο Συμεών τόν νέο Θεολόγο, «οὐ μερικήν τινά αἵρεσιν κέκτηται, ἀλλά πάσας». Πολύ χαρακτηριστικά λέει:

«Οἱ ταῦτα λέγοντες τόν οὐρανόν, ὅν ὁ Χριστός ἡμῖν ἤνοιξε, κλείουσι καί τήν πρός ἐκεῖνον ἄνοδον, ἥν αὐτός ἐκεῖνος ἡμῖν ἐνεκαίνισε, διακόπτουσιν. Ἄνωθεν γάρ ἐκείνου τοῦ ἐπί πάντων Θεοῦ πρός τῇ πύλῃ οἱονεί τοῦ οὐρανοῦ ἱσταμένου καί διακύπτοντος καί ὑπό τῶν πιστῶν ὁρωμένου καί διά τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου βοῶντος καί λέγοντος· “Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες καί πεφορτισμένοι κἀγώ ἀναπαύσω ὑμᾶς”, οἱ ἀντίθεοι οὗτοι ἤ, μᾶλλον εἰπεῖν, ἀντίχριστοι λέγουσιν· “Ἀδύνατον τοῦτο, ἀδύνατον!”.

Πρός οὕς εἰκότως ὁ Δεσπότης μεγαλοφώνως φησίν· “Οὐαί ὑμῖν, γραμματεῖς καί φαρισαῖοι! Οὐαί ὑμῖν, ὁδηγοί τυφλοί τυφλῶν, ὅτι ὑμεῖς εἰς τήν βασιλείαν οὐκ εἰσέρχεσθε καί τούς θέλοντας εἰσελθεῖν κωλύετε”»^[10].

Στίς ἀπόψεις τοῦ π.Ἰ.Δ. γιά τό «Ἐγώ εἰμί ὁ Ὤν» καί τό χάρισμα τῆς μνήμης τοῦ θανάτου ὑφέρπει ὄχι «μερική τις αἵρεσις, ἀλλά πᾶσαι». Ἔχουμε μιά ἔμμεση ἄρνηση τῆς ἐνέργειας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας.

Ἡ ἐσχάτη ὅμως πτώση του εἶναι ἡ βλασφημία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μέ τήν ἀπόδοση τῶν πνευματικῶν ἐμπειριῶν τοῦ Γέροντος Σωφρονίου «τῷ ἐναντίῳ».

[EIΣΑΓΩΓΗ]  

 [1^ον ΜΕΡΟΣ]

 [2^ΟΝ ΜΕΡΟΣ]

[^3ΟΝ ΜΕΡΟΣ][4 ΜΕΡΟΣ][4^α ΜΕΡΟΣ][^4β ΜΕΡΟΣ][⁵ ΜΕΡΟΣ][⁵α ΜΕΡΟΣ]

---

^[1]. Ἡ θεολογική τραγωδία..., σ. 68.

^[2]. ἔνθ. ἀνωτ. σ. 55.

^[3]. ἔνθ. ἀνωτ. σ. 56.

^[4]. ἔνθ. ἀνωτ. σ. 58.

^[5]. ἔνθ. ἀνωτ. σ. 65.

^[6]. ἔνθ. ἀνωτ. σ. 49-50.

^[7]. Συμεών τοῦ νέου Θεολόγου, Ἔργα, τόμος Α΄, ἐκδ. «Ὀρθόδοξος κυψέλη», σ. 407-408.

^[8]. ἔνθ. ἀνωτ. σ. 406-407.

^[9]. Ἡ θεολογική τραγωδία..., σ. 65.

^[10]. ἔνθ. ἀνωτ. σ. 379.