Το ελληνικό φως τον «θάμπωσε». Τα πατμιακά τοπία και οι ομορφιές
του γαλήνιου αυτού τόπου τον γήτευσαν. Γι' αυτό και τα απαθανάτισε με
τον φωτογραφικό του φακό, «αποτυπώνοντας» ες αεί τις ανόθευτες ελληνικές
ομορφιές, όπως τις είδε το έμπειρο καλλιτεχνικό του μάτι. Τώρα μια νέα
έκθεση στο νησί της Αποκάλυψης, με μοναδικές λήψεις του Αμερικανού
φιλέλληνα Ρόμπερτ Μακ Κέιμπ, που ξεκινάει στις 24 Ιουλίου, φωτίζει
άγνωστες πτυχές του φωτογραφικού οδοιπορικού του στον ιερό τόπο των
Δωδεκανήσων. Τίτλος αυτής «Πάτμος: Μονοπάτια της μνήμης» και
φιλοξενείται στο παλιό Δημοτικό Σχολείο της Χώρας Πάτμου, όπου θα
παραμείνει για περίπου έναν μήνα, δηλαδή μέχρι και τις 25 Αυγούστου.
Περίπου 80 φωτογραφίες, αρχειακό οπτικοακουστικό υλικό από την πλούσια συλλογή του Αμερικανού, καθώς και έντυπο υλικό που θα εκδοθεί ειδικά για τους σκοπούς της έκθεσης, θα παρουσιαστούν σε ένα εξαιρετικό αφιέρωμα στις πατμιακές πτυχές του έργου του διακεκριμένου δημιουργού. Εξάλλου, οι δεσμοί του Μακ Κέιμπ με την Πάτμο ήταν και παραμένουν ιδιαίτερα στενοί.
Η πρώτη φορά που βρέθηκε στο νησί της Αποκάλυψης ήταν το 1967 και αμέσως μαγεύτηκε όχι μόνο από το ειδυλλιακό σκηνικό, αλλά και από την απλότητα των κατοίκων του. Δεν άργησε να διακρίνει, μάλιστα, κατά τη φωτογραφική του περιήγηση στα πλακόστρωτα δρομάκια αλλά και στα γραφικά χωριουδάκια, πως οι Πάτμιοι διατηρούσαν στενούς και άρρηκτους δεσμούς με τη θρησκευτική και ιστορική παράδοση του τόπου τους.
Ενα τσούρμο παιδιά, σαν μικροί τσολιάδες λίγο πριν ξεκινήσουν να παρελαύνουν στα στενάκια της Χώρας, δύο μικρά αγόρια που χαζεύουν το απέραντο γαλάζιο, ένας οδηγός λεωφορείου εν ώρα δράσης, να λύνει τις απορίες των μικρών του επιβατών, καΐκια που στέκουν αγέρωχα σε μικρούς κολπίσκους και περιμένουν υπομονετικά τους ψαράδες, για να εφορμήσουν στα νερά του Αιγαίου.
Εικόνες καθημερινές και συνηθισμένες, που «αιχμαλωτίστηκαν» από τον διακριτικό φακό του Αμερικανού δημιουργού, σε μια προσπάθεια να αποτυπώσει άγνωστες -για τους περισσότερους- στιγμές της πατμιακής καθημερινότητας και παράδοσης, που αντιστέκονται στο αδυσώπητο πέρασμα του χρόνου. Τοπία παραδομένα στη λήθη και άνθρωποι που ίσως δεν υπάρχουν πια «ξαναζούν» μέσα από τις εικόνες του Μακ Κέιμπ, σε μια παρουσίαση η οποία «ξυπνά» μνήμες από την παλιότερη ζωή του νησιού.
Η σχέση του διακεκριμένου φωτογράφου με την Ελλάδα είναι λίγο έως πολύ γνωστή. Η πρώτη του επίσκεψη στα ελληνικά εδάφη έγινε το 1954, σε ηλικία μόλις 21 ετών, όταν ακόμη δηλαδή σπούδαζε στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Ο τότε συμφοιτητής του και καλός του φίλος Πέτρος Νομικός προσκάλεσε εκείνον και τον αδερφό του για δύο εβδομάδες στην Ελλάδα, ωστόσο κατέληξαν να περάσουν όλο το καλοκαίρι στα ελληνικά νησιά. Οι καλοκάγαθοι κάτοικοι, τα μαγευτικά τοπία, αλλά και ο ανόθευτος τρόπος ζωής των Ελλήνων σε μια εποχή όπου ο τουρισμός ελάχιστα είχε κάνει την εμφάνισή του στα μέρη μας, μαγνήτισαν τον νεαρό φωτογράφο, ο οποίος ένιωσε πως στο ταξίδι του αυτό κατέγραφε το ντοκουμέντο μιας άγνωστης και ανεξερεύνητης ομορφιάς σε μια γωνιά του πλανήτη.
Τρία χρόνια αργότερα, μια ανάθεση από το «National Geographic» -με το οποίο συνεργαζόταν εκείνη την περίοδο- τον έφερε και πάλι στα μέρη μας. Από εκείνη την περίοδο, μάλιστα, προέρχεται και ο μεγαλύτερος αριθμός έγχρωμων φωτογραφιών του, το μοναδικό... ξεστράτισμα από το ασπρόμαυρο φόντο, που τον χαρακτηρίζει, άλλωστε, σε ολόκληρη τη μετέπειτα πορεία του.
Info: Η έκθεση του Ρόμπερτ Μακ Κέιμπ με τίτλο «Πάτμος: Μονοπάτια της μνήμης» εγκαινιάζεται στο παλιό Δημοτικό Σχολείο Χώρας Πάτμου στις 24 Ιουλίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 25 Αυγούστου. Την επιμέλεια της έκθεσης έχει κάνει η Ελισάβετ Πλέσσα, ενώ η παρουσίαση τελεί υπό την αιγίδα του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Πάτμου.
«Εκείνη η εποχή έχει χαθεί για πάντα»
«Η Ελλάδα έχει αλλάξει δραματικά από τότε που ο Μακ Κέιμπ βρέθηκε στη χώρα αυτή» επισημαίνει στον πρόλογο του πλέον ευπώλητου άλμπουμ του φωτογράφου «Ελλάδα: Εικόνες από μια μαγική χώρα, 1954-1965» ο καθηγητής του Γέιλ Αντριου Σετζέντι-Μαζάκ. «Κάποιοι αναγνώστες -ίσως αυτοί που έζησαν εκείνη την εποχή- βρουν τις λήψεις αυτές ελεγειακές. Αυτή είναι η Ελλάδα που θυμούνται και που τώρα δυστυχώς έχει χαθεί για πάντα. Για μένα, η κύρια αίσθηση που αυτές οι λήψεις αναδύουν είναι απλά και μόνο ευχαρίστηση» καταλήγει.
Αυτή η «φωτογραφική ανακάλυψη» -όπως και ο ίδιος έχει πει χαρακτηριστικά- που συντελέστηκε στην Ελλάδα τη δεκαετία του '50 τον σημάδεψε ανεξίτηλα. Οι δεσμοί του, άλλωστε, με τη χώρα μας καταλαμβάνουν αν όχι το μεγαλύτερο, σίγουρα σημαντικό κομμάτι της δημιουργικής του πορείας. Εικόνες από τις επισκέψεις του στα μέρη μας εκτέθηκαν σε πολλές πόλεις του κόσμου, από το Art Association στο Jackson Hole του Γουαϊόμινγκ και το Ισπανικό Ινστιτούτο «Βασίλισσα Σοφία» στη Νέα Υόρκη μέχρι το Κέντρο Ελληνισμού στο Λονδίνο και, φυσικά, σε πολλά μέρη της Ελλάδας.
Και στην Κέρκυρα
Βέβαια, αυτή δεν είναι και η μοναδική φωτογραφική έκθεση που φιλοξενεί λήψεις του Μακ Κέιμπ. Στην Κέρκυρα, και πιο συγκεκριμένα στο Μουσείο Ασιατικής Τέχνης (τα λεγόμενα Παλιά Ανάκτορα των Αρχαγγέλου Μιχαήλ και Αγίου Γεωργίου), παρουσιάζονται μέχρι και τα τέλη Σεπτεμβρίου εικόνες του από ταξίδια του στην Ελλάδα και την Κίνα, σε ένα εξαιρετικό φωτογραφικό οδοιπορικό, που επιχειρεί να αναδείξει τις ομοιότητες αλλά και τις διαφορές Ανατολής και Δύσης.
Με μια κάμερα στο χέρι του από τα τέσσερα
Οπως έχει δηλώσει ο Μακ Κέιμπ, το «μικρόβιο» της φωτογραφίας το «τσίμπησε» από πολύ μικρός. Μόλις στα τέσσερα χρόνια του και αφού οι γονείς του διέκριναν από νωρίς το «κοφτερό» του μάτι απέκτησε την πρώτη του κάμερα! Με αυτήν ανά χείρας τραβούσε ότι του έκανε κλικ, εν ολίγοις γεγονότα και σκηνές που, κατά τη γνώμη του, «έβγαζαν» είδηση. Δηλαδή τυφώνες, ατυχήματα, ακόμη και γάμους!
Μεγαλώνοντας και αναβαθμίζοντας τον φωτογραφικό του εξοπλισμό, μαζί με τον αδερφό του μοιράζονταν τον σκοτεινό θάλαμο που διαμόρφωσαν στο υπόγειο του σπιτιού τους και, από καιρό σε καιρό, έβγαιναν σε αποστολές μαζί με τους φωτογράφους της «Daily Mirror», την έκδοση της οποίας είχε αναλάβει ο πατέρας των δύο παιδιών, ο γηραιός Μακ Κέιμπ.
Το πέρασμα από την αποκλειστική αναζήτηση της είδησης στην αποτύπωση των συνθέσεων που περιείχαν εικόνες ανθρώπων, τοπίων και στιγμών ζωής έγινε σταδιακά. Ο Αμερικανός βρήκε σε αυτές τις τυχαίες εικόνες της καθημερινότητας το νόημα της φωτογραφίας που αναζητούσε. Πορτρέτα ανθρώπων του μόχθου και γυναικόπαιδα έγιναν το «κάδρο» αυτού του ταλαντούχου δημιουργού, που δεν έχει πάψει να λατρεύει ούτε στιγμή τη χώρα μας. Στην Πάτμο, στην Πλάκα αλλά και τη Νέα Υόρκη, τα μέρη όπου τα τελευταία χρόνια μοιράζει τη ζωή του, ο φιλέλληνας φωτογράφος -παντρεμένος με την Ελληνίδα Ντίνα- δεν αποχωρίζεται ούτε στιγμή τη μηχανή του. Μάλιστα, όπως έχει και ο ίδιος δηλώσει, στα επόμενα σχέδιά του είναι η προετοιμασία ενός νέου λευκώματος, αυτήν τη φορά με μοναδικές λήψεις του όχι από τα ελληνικά νησιά, αλλά από τις ιστορικές Μυκήνες, τον τόπο του Αγαμέμνονα.
Γιώτα Βαζούρα
Περίπου 80 φωτογραφίες, αρχειακό οπτικοακουστικό υλικό από την πλούσια συλλογή του Αμερικανού, καθώς και έντυπο υλικό που θα εκδοθεί ειδικά για τους σκοπούς της έκθεσης, θα παρουσιαστούν σε ένα εξαιρετικό αφιέρωμα στις πατμιακές πτυχές του έργου του διακεκριμένου δημιουργού. Εξάλλου, οι δεσμοί του Μακ Κέιμπ με την Πάτμο ήταν και παραμένουν ιδιαίτερα στενοί.
Η πρώτη φορά που βρέθηκε στο νησί της Αποκάλυψης ήταν το 1967 και αμέσως μαγεύτηκε όχι μόνο από το ειδυλλιακό σκηνικό, αλλά και από την απλότητα των κατοίκων του. Δεν άργησε να διακρίνει, μάλιστα, κατά τη φωτογραφική του περιήγηση στα πλακόστρωτα δρομάκια αλλά και στα γραφικά χωριουδάκια, πως οι Πάτμιοι διατηρούσαν στενούς και άρρηκτους δεσμούς με τη θρησκευτική και ιστορική παράδοση του τόπου τους.
Ενα τσούρμο παιδιά, σαν μικροί τσολιάδες λίγο πριν ξεκινήσουν να παρελαύνουν στα στενάκια της Χώρας, δύο μικρά αγόρια που χαζεύουν το απέραντο γαλάζιο, ένας οδηγός λεωφορείου εν ώρα δράσης, να λύνει τις απορίες των μικρών του επιβατών, καΐκια που στέκουν αγέρωχα σε μικρούς κολπίσκους και περιμένουν υπομονετικά τους ψαράδες, για να εφορμήσουν στα νερά του Αιγαίου.
Εικόνες καθημερινές και συνηθισμένες, που «αιχμαλωτίστηκαν» από τον διακριτικό φακό του Αμερικανού δημιουργού, σε μια προσπάθεια να αποτυπώσει άγνωστες -για τους περισσότερους- στιγμές της πατμιακής καθημερινότητας και παράδοσης, που αντιστέκονται στο αδυσώπητο πέρασμα του χρόνου. Τοπία παραδομένα στη λήθη και άνθρωποι που ίσως δεν υπάρχουν πια «ξαναζούν» μέσα από τις εικόνες του Μακ Κέιμπ, σε μια παρουσίαση η οποία «ξυπνά» μνήμες από την παλιότερη ζωή του νησιού.
Η σχέση του διακεκριμένου φωτογράφου με την Ελλάδα είναι λίγο έως πολύ γνωστή. Η πρώτη του επίσκεψη στα ελληνικά εδάφη έγινε το 1954, σε ηλικία μόλις 21 ετών, όταν ακόμη δηλαδή σπούδαζε στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Ο τότε συμφοιτητής του και καλός του φίλος Πέτρος Νομικός προσκάλεσε εκείνον και τον αδερφό του για δύο εβδομάδες στην Ελλάδα, ωστόσο κατέληξαν να περάσουν όλο το καλοκαίρι στα ελληνικά νησιά. Οι καλοκάγαθοι κάτοικοι, τα μαγευτικά τοπία, αλλά και ο ανόθευτος τρόπος ζωής των Ελλήνων σε μια εποχή όπου ο τουρισμός ελάχιστα είχε κάνει την εμφάνισή του στα μέρη μας, μαγνήτισαν τον νεαρό φωτογράφο, ο οποίος ένιωσε πως στο ταξίδι του αυτό κατέγραφε το ντοκουμέντο μιας άγνωστης και ανεξερεύνητης ομορφιάς σε μια γωνιά του πλανήτη.
Τρία χρόνια αργότερα, μια ανάθεση από το «National Geographic» -με το οποίο συνεργαζόταν εκείνη την περίοδο- τον έφερε και πάλι στα μέρη μας. Από εκείνη την περίοδο, μάλιστα, προέρχεται και ο μεγαλύτερος αριθμός έγχρωμων φωτογραφιών του, το μοναδικό... ξεστράτισμα από το ασπρόμαυρο φόντο, που τον χαρακτηρίζει, άλλωστε, σε ολόκληρη τη μετέπειτα πορεία του.
Info: Η έκθεση του Ρόμπερτ Μακ Κέιμπ με τίτλο «Πάτμος: Μονοπάτια της μνήμης» εγκαινιάζεται στο παλιό Δημοτικό Σχολείο Χώρας Πάτμου στις 24 Ιουλίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 25 Αυγούστου. Την επιμέλεια της έκθεσης έχει κάνει η Ελισάβετ Πλέσσα, ενώ η παρουσίαση τελεί υπό την αιγίδα του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Πάτμου.
«Εκείνη η εποχή έχει χαθεί για πάντα»
«Η Ελλάδα έχει αλλάξει δραματικά από τότε που ο Μακ Κέιμπ βρέθηκε στη χώρα αυτή» επισημαίνει στον πρόλογο του πλέον ευπώλητου άλμπουμ του φωτογράφου «Ελλάδα: Εικόνες από μια μαγική χώρα, 1954-1965» ο καθηγητής του Γέιλ Αντριου Σετζέντι-Μαζάκ. «Κάποιοι αναγνώστες -ίσως αυτοί που έζησαν εκείνη την εποχή- βρουν τις λήψεις αυτές ελεγειακές. Αυτή είναι η Ελλάδα που θυμούνται και που τώρα δυστυχώς έχει χαθεί για πάντα. Για μένα, η κύρια αίσθηση που αυτές οι λήψεις αναδύουν είναι απλά και μόνο ευχαρίστηση» καταλήγει.
Αυτή η «φωτογραφική ανακάλυψη» -όπως και ο ίδιος έχει πει χαρακτηριστικά- που συντελέστηκε στην Ελλάδα τη δεκαετία του '50 τον σημάδεψε ανεξίτηλα. Οι δεσμοί του, άλλωστε, με τη χώρα μας καταλαμβάνουν αν όχι το μεγαλύτερο, σίγουρα σημαντικό κομμάτι της δημιουργικής του πορείας. Εικόνες από τις επισκέψεις του στα μέρη μας εκτέθηκαν σε πολλές πόλεις του κόσμου, από το Art Association στο Jackson Hole του Γουαϊόμινγκ και το Ισπανικό Ινστιτούτο «Βασίλισσα Σοφία» στη Νέα Υόρκη μέχρι το Κέντρο Ελληνισμού στο Λονδίνο και, φυσικά, σε πολλά μέρη της Ελλάδας.
Και στην Κέρκυρα
Βέβαια, αυτή δεν είναι και η μοναδική φωτογραφική έκθεση που φιλοξενεί λήψεις του Μακ Κέιμπ. Στην Κέρκυρα, και πιο συγκεκριμένα στο Μουσείο Ασιατικής Τέχνης (τα λεγόμενα Παλιά Ανάκτορα των Αρχαγγέλου Μιχαήλ και Αγίου Γεωργίου), παρουσιάζονται μέχρι και τα τέλη Σεπτεμβρίου εικόνες του από ταξίδια του στην Ελλάδα και την Κίνα, σε ένα εξαιρετικό φωτογραφικό οδοιπορικό, που επιχειρεί να αναδείξει τις ομοιότητες αλλά και τις διαφορές Ανατολής και Δύσης.
Με μια κάμερα στο χέρι του από τα τέσσερα
Οπως έχει δηλώσει ο Μακ Κέιμπ, το «μικρόβιο» της φωτογραφίας το «τσίμπησε» από πολύ μικρός. Μόλις στα τέσσερα χρόνια του και αφού οι γονείς του διέκριναν από νωρίς το «κοφτερό» του μάτι απέκτησε την πρώτη του κάμερα! Με αυτήν ανά χείρας τραβούσε ότι του έκανε κλικ, εν ολίγοις γεγονότα και σκηνές που, κατά τη γνώμη του, «έβγαζαν» είδηση. Δηλαδή τυφώνες, ατυχήματα, ακόμη και γάμους!
Μεγαλώνοντας και αναβαθμίζοντας τον φωτογραφικό του εξοπλισμό, μαζί με τον αδερφό του μοιράζονταν τον σκοτεινό θάλαμο που διαμόρφωσαν στο υπόγειο του σπιτιού τους και, από καιρό σε καιρό, έβγαιναν σε αποστολές μαζί με τους φωτογράφους της «Daily Mirror», την έκδοση της οποίας είχε αναλάβει ο πατέρας των δύο παιδιών, ο γηραιός Μακ Κέιμπ.
Το πέρασμα από την αποκλειστική αναζήτηση της είδησης στην αποτύπωση των συνθέσεων που περιείχαν εικόνες ανθρώπων, τοπίων και στιγμών ζωής έγινε σταδιακά. Ο Αμερικανός βρήκε σε αυτές τις τυχαίες εικόνες της καθημερινότητας το νόημα της φωτογραφίας που αναζητούσε. Πορτρέτα ανθρώπων του μόχθου και γυναικόπαιδα έγιναν το «κάδρο» αυτού του ταλαντούχου δημιουργού, που δεν έχει πάψει να λατρεύει ούτε στιγμή τη χώρα μας. Στην Πάτμο, στην Πλάκα αλλά και τη Νέα Υόρκη, τα μέρη όπου τα τελευταία χρόνια μοιράζει τη ζωή του, ο φιλέλληνας φωτογράφος -παντρεμένος με την Ελληνίδα Ντίνα- δεν αποχωρίζεται ούτε στιγμή τη μηχανή του. Μάλιστα, όπως έχει και ο ίδιος δηλώσει, στα επόμενα σχέδιά του είναι η προετοιμασία ενός νέου λευκώματος, αυτήν τη φορά με μοναδικές λήψεις του όχι από τα ελληνικά νησιά, αλλά από τις ιστορικές Μυκήνες, τον τόπο του Αγαμέμνονα.
Γιώτα Βαζούρα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου