Επτά το απόγευμα, έξω από το πάρκινγκ του τελεφερίκ της
Πάρνηθας, ένα διευθυντικό στέλεχος τράπεζας και τέσσερα μέλη του
Αθηναϊκού Ορειβατικού Συλλόγου (ΑΟΣ) επιβιβάζονται σε ένα άσπρο
αυτοκίνητο, με κατεύθυνση το πυροφυλάκιο της Σκίπιζας. Επειτα από μια
στάση λίγων λεπτών στο εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας, για να εφοδιαστούν
με δροσερό νερό από την πηγή στο προαύλιο, παρκάρουν σε υψόμετρο 1.250
και περπατούν ως το ξύλινο σπιτάκι που εδώ και 26 χρόνια «φιλοξενεί»
τους εθελοντές πυροφύλακες του ΕΔΑΣΑ (Εθελοντές Δασοπυροπροστασίας
Αττικής).
«Το μονοπάτι είναι στρωτό, μόνο στο τέλος έχει λίγα βράχια. Από το πυροφυλάκιο εποπτεύουμε όλη τη δυτική Πάρνηθα και έχουμε ένα ευρύ οπτικό πεδίο, σε ακτίνα 250 μοιρών, από τη μαρίνα του Φαλήρου ως τον Παρνασσό, τον Χελμό και το Αλιβέρι της Εύβοιας» λέει ο υπεύθυνος της ομάδας πυροφύλαξης, υψηλόβαθμος τραπεζικός υπάλληλος Μάνος Χάλαρης. Οι νυχτερινές πυροφυλάξεις του ΕΔΑΣΑ στην Πάρνηθα ξεκινούν κάθε χρόνο στα τέλη Μαΐου και ολοκληρώνονται στα μέσα Οκτωβρίου. Κάθε απόγευμα ένας υπεύθυνος και τρεις ή τέσσερις εθελοντές ακολουθούν την ίδια διαδρομή ως τον λόφο της Σκίπιζας, «φορτωμένοι» με τρόφιμα, νερό, υπνόσακους και ζεστά ρούχα.
«Στο βουνό η θερμοκρασία πέφτει το βράδυ κάτω από τους 10 βαθμούς. Χρειάζονται λοιπόν οπωσδήποτε ένα πουλόβερ και ένα μπουφάν. Σύμφωνα με το καταστατικό του συλλόγου, στις πυροφυλάξεις συμμετέχουν τουλάχιστον τρία άτομα. Συνήθως βέβαια είμαστε περισσότεροι, οι ενεργοί εθελοντές του ΕΔΑΣΑ είναι σήμερα μερικές εκατοντάδες. Αποστολή μας είναι η έγκαιρη ειδοποίηση της Πυροσβεστικής και του δασαρχείου σε περίπτωση νυχτερινής πυρκαγιάς, ώστε να υπάρξει άμεση επέμβαση, να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος μέχρι να ξημερώσει» σημειώνει ο ίδιος.
Επειτα από μισή ώρα πεζοπορίας πίσω από τα βράχια και τα έλατα ξεπροβάλλει ένα ξύλινο πυροφυλάκιο, που ανακατασκευάστηκε από μέλη του συλλόγου και του WWF Ελλάς μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 2007. «Παλαιότερα, όταν ακόμα δεν υπήρχε το σπιτάκι, οι εθελοντές κοιμούνταν στα βράχια. Ολα έγιναν με πολύ κόπο, μεράκι και προσωπική εργασία» αναφέρουν τα νεότερα μέλη της παρέας. Οι ορειβάτες - εθελοντές Δημήτρης Γκότσης και Θοδωρής Λεμπέσης απλώνουν στο ξύλινο πάτωμα πέντε στρώματα γυμναστικής και ξεδιπλώνουν τους υπνόσακους. Οι γυναίκες της παρέας Μαρία Αντωνίου και Μαρία Ναρλή βγαίνουν στο μπαλκονάκι για να απολαύσουν το μαγευτικό ηλιοβασίλεμα, ενώ ο υπεύθυνος πυροφύλαξης τακτοποιεί σε ένα τραπέζι χάρτες, πυξίδες και ασυρμάτους. «Εκτός από τον ατομικό εξοπλισμό, έχουμε μαζί μας ένα μικρό φαρμακείο, φακούς κεφαλής, ένα φανάρι και χάρτες της περιοχής» εξηγεί ο κ. Χάλαρης.
Στους τοίχους του πυροφυλακίου κρέμονται καρτέλες με τις βασικές οδηγίες πυροφύλαξης. Δίπλα στο παράθυρο υπάρχουν μόνο μια σκούπα, ένα παγούρι για νερό και «το βιβλίο της Σκίπιζας», με τις εντυπώσεις των εθελοντών. «Σήμερα καθυστερήσαμε πολύ να περάσουμε το μονοπάτι. Μας κυνήγησαν πέντε σκυλιά. Η Πάρνηθα όμως μας αποζημίωσε με την ανατολή του ηλίου, εκπληκτικό θέαμα» γράφει ένας εθελοντής. «Η μυρωδιά των δέντρων, η θέα που κόβει την ανάσα, τα ελάφια... Ζήσαμε μια μοναδική εμπειρία» προσθέτει ένας άλλος.
Εξω, στο μικρό μπαλκόνι, η ομάδα έχει μαζευτεί γύρω από το τραπέζι και ενημερώνεται από τον υπεύθυνο για τα καθήκοντά της κατά τη διάρκεια της νύχτας. «Αν δείτε κάτι, ένα φως, μια ύποπτη κίνηση, αν ακούσετε θόρυβο από αυτοκίνητο, ξυπνήστε με αμέσως. Μη με... λυπηθείτε! Πριν από λίγο καιρό είδαμε ένα φορτηγό να κινείται σε δασικό δρόμο. Ενα άλλο βράδυ, στο ίδιο σημείο, είχαν σταματήσει πέντε μηχανές» λέει ο κ. Χάλαρης. Στα δύο χρόνια που ανεβαίνει στο βουνό ως υπεύθυνος ομάδων πυροφύλαξης, έχοντας πάντα στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου του ένα κοστούμι για να φύγει απευθείας για την τράπεζα το επόμενο πρωί, έχει αντιμετωπίσει αρκετά παράξενα περιστατικά. «Ποτέ δεν ξέρεις τι θα συμβεί. Πέρυσι ήμουν σε μια ομάδα που έδωσε σήμα για φωτιά στην Εύβοια».
Από τους υπόλοιπους εθελοντές, μόνο ο Δημήτρης και ο Θοδωρής έχουν περάσει αρκετά βράδια στο βουνό. «Για εμάς είναι μόλις η δεύτερη φορά. Ακούγεται λίγο κουραστικό, αλλά η εμπειρία είναι υπέροχη. Στο βουνό ξεφεύγεις, τα ξεχνάς όλα» λένε τα κορίτσια της παρέας. Η Πάρνηθα έχει σχεδόν βυθιστεί στο σκοτάδι και οι «φιλοξενούμενοι» στο πυροφυλάκιο της Σκίπιζας «διαπραγματεύονται» τις νυχτερινές βάρδιες. «Προτεραιότητα έχουν πάντα οι γυναίκες και όσοι δουλεύουν το πρωί. Μέχρι τα μεσάνυχτα συνήθως καθόμαστε όλοι μαζί έξω. Ως τις 06.00, βγαίνει μιάμιση ώρα στον καθένα». Ο υπεύθυνος σηκώνει τον ασύρματο και ενημερώνει για την έναρξη της πυροφύλαξης. «Εδώ πυροφυλάκιο Σκίπιζας. Λαμβάνετε;» Υστερα παίρνει τα κιάλια και «χτενίζει» την πλαγιά. «Ευτυχώς, απόψε δεν φυσάει πολύ, όλα δείχνουν ότι θα έχουμε ένα ήσυχο βράδυ».
Οσοι πιστοί, προσέλθετε (για μία βραδιά)
Ο ΕΔΑΣΑ είναι ένα περιβαλλοντικό, μη κερδοσκοπικό σωματείο, που ιδρύθηκε το 1987 από μια παρέα ορειβατών και σπηλαιολόγων, προκειμένου να συμβάλει στην προστασία των βουνών της Αττικής από τις δασικές πυρκαγιές και να «μυήσει» τους κατοίκους της στην εθελοντική πυροφύλαξη, δασοπυρόσβεση και αναδάσωση των ορεινών όγκων του λεκανοπεδίου. Στα 26 χρόνια ιστορίας του συλλόγου 3.629 εθελοντές έχουν συμμετάσχει σε περισσότερες από 1.850 πυροφυλάξεις και έχουν ειδοποιήσει την Πυροσβεστική και τις δασικές υπηρεσίες σε 173 περιπτώσεις πυρκαγιάς. Επιπλέον, η Ομάδα Δασοπυρόσβεσης Ορεινών Περιοχών (ΟΔΟΠ) του ΕΔΑΣΑ έχει πραγματοποιήσει 372 περιπολίες σε δασικές περιοχές της Αττικής και «μετράει» 39 συμμετοχές σε κατασβέσεις πυρκαγιών.
Στις δράσεις του συλλόγου συμπεριλαμβάνονται επίσης ο καθαρισμός και η σηματοδότηση των μονοπατιών της Πάρνηθας, οι αναδασώσεις, η εκπαίδευση εθελοντών και η μετάδοση γνώσης για την πυροφύλαξη και τη δασοπυρόσβεση στην υπόλοιπη Ελλάδα, η έκδοση και η διανομή ενημερωτικών εντύπων και φυλλαδίων και η διοργάνωση ομιλιών σε σχολεία, συλλόγους και κατασκηνώσεις, με σκοπό την ευαισθητοποίηση των μαθητών. Οσοι θέλουν να ζήσουν την εμπειρία της νυχτερινής πυροφύλαξης μπορούν να επικοινωνήσουν με τον ΕΔΑΣΑ στα τηλέφωνα 210-5200680 και 210-5200681, να συμπληρώσουν τη φόρμα συμμετοχής που υπάρχει στην ιστοσελίδα www.edasa.gr ή να στείλουν e-mail στην ηλεκτρονική διεύθυνση edasa@otenet.gr.
Οι κανόνες πυροφύλαξης
-Τα μέλη της ομάδας πρέπει να τηρούν τον κανονισμό λειτουργίας του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας.
-Απαγορεύονται το άναμμα φωτιάς, η ρύπανση του χώρου, η κοπή κλαδιών και λουλουδιών, η συλλογή χώματος και η αναγραφή συνθημάτων σε βράχους, δέντρα και περιφράξεις.
-Απαγορεύονται το κάπνισμα και η χρήση οινοπνευματωδών ποτών στο πυροφυλάκιο.
-Σε περίπτωση που ένα μέλος παρατηρήσει φωτιά, καπνό, όχημα που κινείται σε δασικό δρόμο ή ακούσει πυροβολισμό, ενημερώνει αμέσως τον υπεύθυνο πυροφύλαξης.
-Στο τέλος της βάρδιας η ομάδα φροντίζει για την καθαριότητα του χώρου.
-Σε περίπτωση κακοκαιρίας (π.χ. καταιγίδα) ή αν δεν συμπληρωθεί ο απαραίτητος αριθμός εθελοντών, η πυροφύλαξη ακυρώνεται για λόγους ασφαλείας.
Υπερπληθυσμός ελαφιών έξι χρόνια μετά τη φωτιά
Εξι χρόνια μετά τη μεγάλη πυρκαγιά που κατέστρεψε περίπου 36.000 στρέμματα δάσους η Πάρνηθα... πρασινίζει ξανά και τα ελάφια κάνουν πάλι την εμφάνισή τους στο «ταλαιπωρημένο» βουνό. Σύμφωνα με στοιχεία του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού, τα περισσότερα από τα 300.000 έλατα και πεύκα που φυτεύτηκαν την τελευταία πενταετία στην Πάρνηθα κατάφεραν να επιβιώσουν, ενώ τα κόκκινα ελάφια που ζουν σήμερα στην περιοχή ξεπερνούν τα 1.000, έναντι μόλις 700 το 2008. Η «προσπάθεια» του δάσους της Πάρνηθας να αναγεννηθεί μέσα από τις στάχτες του ευνόησε την αύξηση του πληθυσμού των κόκκινων ελαφιών. Ωστόσο, φαίνεται ότι θα χρειαστεί να περάσουν ακόμα αρκετά χρόνια ώσπου να κλείσουν οι πληγές του Εθνικού Δρυμού.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι τα ελάφια ενδέχεται να αντιμετωπίσουν σύντομα σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης, καθώς το «τραυματισμένο» από τις πυρκαγιές δάσος μπορεί πια να «φιλοξενήσει» μόνο έναν πολύ μικρό αριθμό θηλαστικών.
Επιπλέον, τα ελάφια της Πάρνηθας είναι σήμερα περισσότερο εκτεθειμένα στα σκάγια των λαθροκυνηγών, καθώς η έλλειψη τροφής τα υποχρεώνει να κινούνται σε περιοχές με έντονη ανθρώπινη παρουσία. Σημειώνεται ότι στη χώρα μας έχουν απομείνει μόλις δύο μεγάλοι πληθυσμοί του είδους Cervus elaphus, σε Πάρνηθα και Ροδόπη, ενώ ένας μικρός αριθμός ελαφιών ζει σε κρατικά εκτροφεία.
«Νιώθω ότι το βουνό είναι το καταφύγιο και σπίτι μου»
Πτυχιούχος του τμήματος Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Υπηρεσιών στη Σύρο, άνεργος εδώ και μία διετία, ο Δημήτρης «ξοδεύει» αρκετές ώρες από τον ελεύθερο χρόνο του στις δραστηριότητες του ΕΔΑΣΑ. «Στη Σκίπιζα ανεβαίνω από πέρυσι, ενώ μόλις παρακολούθησα και το τρίμηνο πρόγραμμα εκπαίδευσης του συλλόγου, προκειμένου να γίνω υπεύθυνος ομάδων πυροφύλαξης».
Η εκπαίδευση περιλαμβάνει θεωρητικά μαθήματα (ορολογία, τοπωνύμια, ιστορία συλλόγου κ.λπ.), χρήση πυξίδας, χάρτη και ασυρμάτων, παροχή πρώτων βοηθειών, πρακτική νυχτερινή άσκηση στα δύο πυροφυλάκια του ΕΔΑΣΑ (Σκίπιζα και Μόλα), ασκήσεις προσανατολισμού και εντοπισμό εικονικής φωτιάς. «Πρέπει να είσαι έτοιμος για όλα. Να μπορείς να οδηγήσεις την ομάδα με ασφάλεια, ακόμα και στις χειρότερες δυνατές συνθήκες».
Ως άνεργος συνήθως αναλαμβάνει τις πιο δύσκολες βάρδιες. «Τις περισσότερες φορές κάνω... γερμανικό νούμερο, όπως στον Στρατό! Η καλύτερη βάρδια πάντως είναι η τελευταία, που βλέπεις την ανατολή του ηλίου». Την πρώτη φορά που ανέβηκε στην Πάρνηθα για πυροφύλαξη ένιωσε δέος. «Τώρα έχω εξοικειωθεί με τη θέα, τη φύση, τα δέντρα, το ηλιοβασίλεμα... Νιώθω ότι το βουνό είναι το σπίτι μου, το καταφύγιό μου. Και η πυροφύλαξη είναι η νυχτερινή έξοδός μου. Αντί να βγω έξω για ποτό, προτιμώ να περάσω το βράδυ μου εδώ, για έναν ιερό σκοπό. Μπορεί να μην έχουμε μαζί μας στο πυροφυλάκιο... σουβλάκια ή μπίρες, έχουμε όμως κοινά ενδιαφέροντα, αγάπη για το περιβάλλον και γινόμαστε όλοι μια παρέα».
Ατομικός εξοπλισμός
-Σακίδιο πλάτης
-Υπνόσακος
-Πουλόβερ ή μπουφάν
-Ζεστές κάλτσες
-Σκούφος
-Μποτάκια που καλύπτουν τους αστραγάλους
-Ζεστό παντελόνι ή φόρμα
-Τρόφιμα
-Παγούρι με νερό
-Φακός
-Ρολόι
-Αστυνομική ταυτότητα
Γεράσιμος Κόντος
Φωτό: Χρήστος Ζήνας
«Το μονοπάτι είναι στρωτό, μόνο στο τέλος έχει λίγα βράχια. Από το πυροφυλάκιο εποπτεύουμε όλη τη δυτική Πάρνηθα και έχουμε ένα ευρύ οπτικό πεδίο, σε ακτίνα 250 μοιρών, από τη μαρίνα του Φαλήρου ως τον Παρνασσό, τον Χελμό και το Αλιβέρι της Εύβοιας» λέει ο υπεύθυνος της ομάδας πυροφύλαξης, υψηλόβαθμος τραπεζικός υπάλληλος Μάνος Χάλαρης. Οι νυχτερινές πυροφυλάξεις του ΕΔΑΣΑ στην Πάρνηθα ξεκινούν κάθε χρόνο στα τέλη Μαΐου και ολοκληρώνονται στα μέσα Οκτωβρίου. Κάθε απόγευμα ένας υπεύθυνος και τρεις ή τέσσερις εθελοντές ακολουθούν την ίδια διαδρομή ως τον λόφο της Σκίπιζας, «φορτωμένοι» με τρόφιμα, νερό, υπνόσακους και ζεστά ρούχα.
«Στο βουνό η θερμοκρασία πέφτει το βράδυ κάτω από τους 10 βαθμούς. Χρειάζονται λοιπόν οπωσδήποτε ένα πουλόβερ και ένα μπουφάν. Σύμφωνα με το καταστατικό του συλλόγου, στις πυροφυλάξεις συμμετέχουν τουλάχιστον τρία άτομα. Συνήθως βέβαια είμαστε περισσότεροι, οι ενεργοί εθελοντές του ΕΔΑΣΑ είναι σήμερα μερικές εκατοντάδες. Αποστολή μας είναι η έγκαιρη ειδοποίηση της Πυροσβεστικής και του δασαρχείου σε περίπτωση νυχτερινής πυρκαγιάς, ώστε να υπάρξει άμεση επέμβαση, να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος μέχρι να ξημερώσει» σημειώνει ο ίδιος.
Επειτα από μισή ώρα πεζοπορίας πίσω από τα βράχια και τα έλατα ξεπροβάλλει ένα ξύλινο πυροφυλάκιο, που ανακατασκευάστηκε από μέλη του συλλόγου και του WWF Ελλάς μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 2007. «Παλαιότερα, όταν ακόμα δεν υπήρχε το σπιτάκι, οι εθελοντές κοιμούνταν στα βράχια. Ολα έγιναν με πολύ κόπο, μεράκι και προσωπική εργασία» αναφέρουν τα νεότερα μέλη της παρέας. Οι ορειβάτες - εθελοντές Δημήτρης Γκότσης και Θοδωρής Λεμπέσης απλώνουν στο ξύλινο πάτωμα πέντε στρώματα γυμναστικής και ξεδιπλώνουν τους υπνόσακους. Οι γυναίκες της παρέας Μαρία Αντωνίου και Μαρία Ναρλή βγαίνουν στο μπαλκονάκι για να απολαύσουν το μαγευτικό ηλιοβασίλεμα, ενώ ο υπεύθυνος πυροφύλαξης τακτοποιεί σε ένα τραπέζι χάρτες, πυξίδες και ασυρμάτους. «Εκτός από τον ατομικό εξοπλισμό, έχουμε μαζί μας ένα μικρό φαρμακείο, φακούς κεφαλής, ένα φανάρι και χάρτες της περιοχής» εξηγεί ο κ. Χάλαρης.
Στους τοίχους του πυροφυλακίου κρέμονται καρτέλες με τις βασικές οδηγίες πυροφύλαξης. Δίπλα στο παράθυρο υπάρχουν μόνο μια σκούπα, ένα παγούρι για νερό και «το βιβλίο της Σκίπιζας», με τις εντυπώσεις των εθελοντών. «Σήμερα καθυστερήσαμε πολύ να περάσουμε το μονοπάτι. Μας κυνήγησαν πέντε σκυλιά. Η Πάρνηθα όμως μας αποζημίωσε με την ανατολή του ηλίου, εκπληκτικό θέαμα» γράφει ένας εθελοντής. «Η μυρωδιά των δέντρων, η θέα που κόβει την ανάσα, τα ελάφια... Ζήσαμε μια μοναδική εμπειρία» προσθέτει ένας άλλος.
Εξω, στο μικρό μπαλκόνι, η ομάδα έχει μαζευτεί γύρω από το τραπέζι και ενημερώνεται από τον υπεύθυνο για τα καθήκοντά της κατά τη διάρκεια της νύχτας. «Αν δείτε κάτι, ένα φως, μια ύποπτη κίνηση, αν ακούσετε θόρυβο από αυτοκίνητο, ξυπνήστε με αμέσως. Μη με... λυπηθείτε! Πριν από λίγο καιρό είδαμε ένα φορτηγό να κινείται σε δασικό δρόμο. Ενα άλλο βράδυ, στο ίδιο σημείο, είχαν σταματήσει πέντε μηχανές» λέει ο κ. Χάλαρης. Στα δύο χρόνια που ανεβαίνει στο βουνό ως υπεύθυνος ομάδων πυροφύλαξης, έχοντας πάντα στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου του ένα κοστούμι για να φύγει απευθείας για την τράπεζα το επόμενο πρωί, έχει αντιμετωπίσει αρκετά παράξενα περιστατικά. «Ποτέ δεν ξέρεις τι θα συμβεί. Πέρυσι ήμουν σε μια ομάδα που έδωσε σήμα για φωτιά στην Εύβοια».
Από τους υπόλοιπους εθελοντές, μόνο ο Δημήτρης και ο Θοδωρής έχουν περάσει αρκετά βράδια στο βουνό. «Για εμάς είναι μόλις η δεύτερη φορά. Ακούγεται λίγο κουραστικό, αλλά η εμπειρία είναι υπέροχη. Στο βουνό ξεφεύγεις, τα ξεχνάς όλα» λένε τα κορίτσια της παρέας. Η Πάρνηθα έχει σχεδόν βυθιστεί στο σκοτάδι και οι «φιλοξενούμενοι» στο πυροφυλάκιο της Σκίπιζας «διαπραγματεύονται» τις νυχτερινές βάρδιες. «Προτεραιότητα έχουν πάντα οι γυναίκες και όσοι δουλεύουν το πρωί. Μέχρι τα μεσάνυχτα συνήθως καθόμαστε όλοι μαζί έξω. Ως τις 06.00, βγαίνει μιάμιση ώρα στον καθένα». Ο υπεύθυνος σηκώνει τον ασύρματο και ενημερώνει για την έναρξη της πυροφύλαξης. «Εδώ πυροφυλάκιο Σκίπιζας. Λαμβάνετε;» Υστερα παίρνει τα κιάλια και «χτενίζει» την πλαγιά. «Ευτυχώς, απόψε δεν φυσάει πολύ, όλα δείχνουν ότι θα έχουμε ένα ήσυχο βράδυ».
Οσοι πιστοί, προσέλθετε (για μία βραδιά)
Ο ΕΔΑΣΑ είναι ένα περιβαλλοντικό, μη κερδοσκοπικό σωματείο, που ιδρύθηκε το 1987 από μια παρέα ορειβατών και σπηλαιολόγων, προκειμένου να συμβάλει στην προστασία των βουνών της Αττικής από τις δασικές πυρκαγιές και να «μυήσει» τους κατοίκους της στην εθελοντική πυροφύλαξη, δασοπυρόσβεση και αναδάσωση των ορεινών όγκων του λεκανοπεδίου. Στα 26 χρόνια ιστορίας του συλλόγου 3.629 εθελοντές έχουν συμμετάσχει σε περισσότερες από 1.850 πυροφυλάξεις και έχουν ειδοποιήσει την Πυροσβεστική και τις δασικές υπηρεσίες σε 173 περιπτώσεις πυρκαγιάς. Επιπλέον, η Ομάδα Δασοπυρόσβεσης Ορεινών Περιοχών (ΟΔΟΠ) του ΕΔΑΣΑ έχει πραγματοποιήσει 372 περιπολίες σε δασικές περιοχές της Αττικής και «μετράει» 39 συμμετοχές σε κατασβέσεις πυρκαγιών.
Στις δράσεις του συλλόγου συμπεριλαμβάνονται επίσης ο καθαρισμός και η σηματοδότηση των μονοπατιών της Πάρνηθας, οι αναδασώσεις, η εκπαίδευση εθελοντών και η μετάδοση γνώσης για την πυροφύλαξη και τη δασοπυρόσβεση στην υπόλοιπη Ελλάδα, η έκδοση και η διανομή ενημερωτικών εντύπων και φυλλαδίων και η διοργάνωση ομιλιών σε σχολεία, συλλόγους και κατασκηνώσεις, με σκοπό την ευαισθητοποίηση των μαθητών. Οσοι θέλουν να ζήσουν την εμπειρία της νυχτερινής πυροφύλαξης μπορούν να επικοινωνήσουν με τον ΕΔΑΣΑ στα τηλέφωνα 210-5200680 και 210-5200681, να συμπληρώσουν τη φόρμα συμμετοχής που υπάρχει στην ιστοσελίδα www.edasa.gr ή να στείλουν e-mail στην ηλεκτρονική διεύθυνση edasa@otenet.gr.
Οι κανόνες πυροφύλαξης
-Τα μέλη της ομάδας πρέπει να τηρούν τον κανονισμό λειτουργίας του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας.
-Απαγορεύονται το άναμμα φωτιάς, η ρύπανση του χώρου, η κοπή κλαδιών και λουλουδιών, η συλλογή χώματος και η αναγραφή συνθημάτων σε βράχους, δέντρα και περιφράξεις.
-Απαγορεύονται το κάπνισμα και η χρήση οινοπνευματωδών ποτών στο πυροφυλάκιο.
-Σε περίπτωση που ένα μέλος παρατηρήσει φωτιά, καπνό, όχημα που κινείται σε δασικό δρόμο ή ακούσει πυροβολισμό, ενημερώνει αμέσως τον υπεύθυνο πυροφύλαξης.
-Στο τέλος της βάρδιας η ομάδα φροντίζει για την καθαριότητα του χώρου.
-Σε περίπτωση κακοκαιρίας (π.χ. καταιγίδα) ή αν δεν συμπληρωθεί ο απαραίτητος αριθμός εθελοντών, η πυροφύλαξη ακυρώνεται για λόγους ασφαλείας.
Υπερπληθυσμός ελαφιών έξι χρόνια μετά τη φωτιά
Εξι χρόνια μετά τη μεγάλη πυρκαγιά που κατέστρεψε περίπου 36.000 στρέμματα δάσους η Πάρνηθα... πρασινίζει ξανά και τα ελάφια κάνουν πάλι την εμφάνισή τους στο «ταλαιπωρημένο» βουνό. Σύμφωνα με στοιχεία του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού, τα περισσότερα από τα 300.000 έλατα και πεύκα που φυτεύτηκαν την τελευταία πενταετία στην Πάρνηθα κατάφεραν να επιβιώσουν, ενώ τα κόκκινα ελάφια που ζουν σήμερα στην περιοχή ξεπερνούν τα 1.000, έναντι μόλις 700 το 2008. Η «προσπάθεια» του δάσους της Πάρνηθας να αναγεννηθεί μέσα από τις στάχτες του ευνόησε την αύξηση του πληθυσμού των κόκκινων ελαφιών. Ωστόσο, φαίνεται ότι θα χρειαστεί να περάσουν ακόμα αρκετά χρόνια ώσπου να κλείσουν οι πληγές του Εθνικού Δρυμού.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι τα ελάφια ενδέχεται να αντιμετωπίσουν σύντομα σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης, καθώς το «τραυματισμένο» από τις πυρκαγιές δάσος μπορεί πια να «φιλοξενήσει» μόνο έναν πολύ μικρό αριθμό θηλαστικών.
Επιπλέον, τα ελάφια της Πάρνηθας είναι σήμερα περισσότερο εκτεθειμένα στα σκάγια των λαθροκυνηγών, καθώς η έλλειψη τροφής τα υποχρεώνει να κινούνται σε περιοχές με έντονη ανθρώπινη παρουσία. Σημειώνεται ότι στη χώρα μας έχουν απομείνει μόλις δύο μεγάλοι πληθυσμοί του είδους Cervus elaphus, σε Πάρνηθα και Ροδόπη, ενώ ένας μικρός αριθμός ελαφιών ζει σε κρατικά εκτροφεία.
«Νιώθω ότι το βουνό είναι το καταφύγιο και σπίτι μου»
Πτυχιούχος του τμήματος Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Υπηρεσιών στη Σύρο, άνεργος εδώ και μία διετία, ο Δημήτρης «ξοδεύει» αρκετές ώρες από τον ελεύθερο χρόνο του στις δραστηριότητες του ΕΔΑΣΑ. «Στη Σκίπιζα ανεβαίνω από πέρυσι, ενώ μόλις παρακολούθησα και το τρίμηνο πρόγραμμα εκπαίδευσης του συλλόγου, προκειμένου να γίνω υπεύθυνος ομάδων πυροφύλαξης».
Η εκπαίδευση περιλαμβάνει θεωρητικά μαθήματα (ορολογία, τοπωνύμια, ιστορία συλλόγου κ.λπ.), χρήση πυξίδας, χάρτη και ασυρμάτων, παροχή πρώτων βοηθειών, πρακτική νυχτερινή άσκηση στα δύο πυροφυλάκια του ΕΔΑΣΑ (Σκίπιζα και Μόλα), ασκήσεις προσανατολισμού και εντοπισμό εικονικής φωτιάς. «Πρέπει να είσαι έτοιμος για όλα. Να μπορείς να οδηγήσεις την ομάδα με ασφάλεια, ακόμα και στις χειρότερες δυνατές συνθήκες».
Ως άνεργος συνήθως αναλαμβάνει τις πιο δύσκολες βάρδιες. «Τις περισσότερες φορές κάνω... γερμανικό νούμερο, όπως στον Στρατό! Η καλύτερη βάρδια πάντως είναι η τελευταία, που βλέπεις την ανατολή του ηλίου». Την πρώτη φορά που ανέβηκε στην Πάρνηθα για πυροφύλαξη ένιωσε δέος. «Τώρα έχω εξοικειωθεί με τη θέα, τη φύση, τα δέντρα, το ηλιοβασίλεμα... Νιώθω ότι το βουνό είναι το σπίτι μου, το καταφύγιό μου. Και η πυροφύλαξη είναι η νυχτερινή έξοδός μου. Αντί να βγω έξω για ποτό, προτιμώ να περάσω το βράδυ μου εδώ, για έναν ιερό σκοπό. Μπορεί να μην έχουμε μαζί μας στο πυροφυλάκιο... σουβλάκια ή μπίρες, έχουμε όμως κοινά ενδιαφέροντα, αγάπη για το περιβάλλον και γινόμαστε όλοι μια παρέα».
Ατομικός εξοπλισμός
-Σακίδιο πλάτης
-Υπνόσακος
-Πουλόβερ ή μπουφάν
-Ζεστές κάλτσες
-Σκούφος
-Μποτάκια που καλύπτουν τους αστραγάλους
-Ζεστό παντελόνι ή φόρμα
-Τρόφιμα
-Παγούρι με νερό
-Φακός
-Ρολόι
-Αστυνομική ταυτότητα
Γεράσιμος Κόντος
Φωτό: Χρήστος Ζήνας
