Η ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΚΥΠΡΙΩΝ

Καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας τους, οι Κύπριοι ήταν γνωστοί για τη συντηρητικότητα τους. Πολλοί προσπαθούν να εξηγήσουν αυτή τη τάση στο γεγονός ότι η Κύπρος είναι νησί. Όμως μια τέτοια εξήγηση είναι ψευδής επειδή αντίθετα, λόγω  γεωγραφίας, η επαφή με τον έξω κόσμο είναι πιο συχνή ανάμεσα στους νησιώτες παρά σε πληθυσμούς που ζουν σε ηπειρωτικές περιοχές. Αυτό που μπορεί να εξηγήσει ακριβέστερα τη συντηρητικότητα των Κυπρίων είναι ότι αυτή η συντηρητικότητα η ίδια έχει χρησιμοποιηθεί ως όπλο για την εθνική και πολιτιστική τους επιβίωσή  δια μέσω χιλιάδων χρόνων ξένης κυριαρχίας. Μια πτυχή αυτής της συντηρητικότητας είναι η μορφή της ελληνικής γλώσσας, που οι Ελληνοκύπριοι μιλούσαν και μιλούν ακόμη σήμερα.
Οι Έλληνες έχουν εγκατασταθεί στη Κύπρο από το 1400 π.Χ. και από τότε η ελληνική παρουσία στο νησί είναι συνεχής μέχρι την παρούσα ημέρα και μαζί και η ελληνική γλώσσα. Αντίθετα από τη Σικελία που είναι κοντά στη κυρίως Ελλάδα αλλά εντούτοις έχασε την ελληνική πολιτιστική της ταυτότητα και γλώσσα της, η Κύπρος έχει κατορθώσει να διατηρήσει και τα δύο ακόμη κι αν το νησί ήταν πάντα απομονωμένο και γεωγραφικά μακρυά από την ηπειρωτική Ελλάδα. Οι Κύπριοι έχουν κατορθώσει να κρατήσουν την ελληνική γλώσσα και την ταυτότητα τους κάτω από πολύ αντίξοες συνθήκες και δυσκολίες καθ' όλη τη ταραχώδη ιστορία του νησιού. Τόσο πολύ αντίξοες συνθήκες που μάλιστα ξανακοιτάζοντας στην ιστορία, μπορεί να λεχθεί ως ''θαύμα'' το ότι το νησί προήλθε μετά από χιλιάδες χρόνια σκληρής σκλαβιάς με την ελληνική του ταυτότητα και πολιτισμό άθικτο. Όμως αυτό το "θαύμα'' μπορεί μόνο να εξηγηθεί εάν κάποιος κοιτάξει στην ίδια τη κυπριακή συντηρητικότητα και είναι σ' αυτή τη συντηρητικότητα που μπορούμε να βρούμε την απάντηση.
Μέσα από όλα αυτά τα χιλιάδες χρόνια ξένης κυριαρχίας, προκειμένου να κρατηθεί η ελληνική ταυτότητά τους, οι Κύπριοι είχαν μόνο τις παραδόσεις τους για να κρατηθούν. Για αυτό το λόγο, αποσύρθηκαν στον εαυτό τους κρατώντας τις παραδόσεις τους ως μόνο τρόπο υπεράσπισης. Αυτή η συντηρητική και εσωστρεφής προσέγγιση προς στο κόσμο κράτησε την εθνική τους ταυτότητα ζωντανή μέσα στους αιώνες. Το καλύτερο παράδειγμα αυτής της συντηρητικότητας είναι η μορφή της ελληνικής γλώσσας που ομιλείται στο νησί. Η ελληνοκυπριακή διάλεκτος έχει κρατήσει πολλές αρχαίες λέξεις και μια αρχαΐζουσα μορφή της ελληνικής γλώσσας που έχει εξαφανιστεί από τα νέα ελληνικά. Ενώ τα νέα ελληνικά είχαν πολλές επιρροές από τις σλαβικές γλώσσες λόγω της εισβολής των Σλάβων στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 7ού αιώνα, η Κύπρος δεν επηρεάστηκε και για αυτό το λόγο το γράμμα ε στο τέλος των ρημάτων του αόριστου (π.χ.πήγαιναν, έγινε πηγαίνανε) που είναι σλαβικής προέλευσης δεν έχει υιοθετηθεί στο νησί αλλά κράτησε την αρχαΐζουσα μορφή. Ενώ στα νέα ελληνικά,η αλβανική λέξη κότα αντικατέστησε την ελληνική λέξη όρνιθα, στην Κύπρο η τελευταία λέξη διατηρήθηκε. Αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα από τα πολλά (για να μην πούμε τίποτα για το ποπ κορν και τους σίταρους) που κάνουν τα ελληνικά που ομιλούνται στη Κύπρο πολύ διαφορετικά από τα νέα ελληνικά. Φυσικά κατά τη διάρκεια των αιώνων πολλές λέξεις από τις γλώσσες των εισβολέων υιοθετήθηκαν από τους Κυπρίους, και το ελληνοκυπριακό λεξιλόγιο από μόνο του δεν έχει μείνει ανέφικτο από ξένες επιρροές αλλά πέρα από όλα είναι πολύ περισσότερο κοντά στα αρχαία ελληνικά παρά τα νέα ελληνικά.
Με την ανεξαρτησία της Ελλάδας, και την υιοθέτηση των αττικών ελληνικών ως επίσημη γλώσσα του νέου ελληνικού κράτους, οι άλλες μορφές της ελληνικής γλώσσας μπήκαν στο περιθώριο και υποβαθμίστηκαν. Συγχρόνως οι περιφερειακές ελληνικές διαλέκτοι υπερνικήθηκαν από τα νέα ελληνικά και έχουν εξαφανιστεί ακόμη και σε νησιά όπως τα Δωδεκάνησα που δεν ήταν μέρος του κράτους της Ελλάδας μέχρι τον 1947. Με την ανεξαρτησία της Κύπρου από τους Βρετανούς και με την υιοθέτηση των νέων ελληνικών ως επίσημη γλώσσα του κυπριακού κράτους (μαζί με τη τουρκική για Τουρκοκυπρίους) πολλοί εκτίμησαν ότι η διάλεκτος του νησιού θα είχε υπερνικηθεί από τα νέα ελληνικά και θα εξαφανιζόταν όπως έγινε και στη Κρήτη και αλλού. Αυτή η εκτίμηση έχει αποδειχθεί ψευδής επειδή σήμερα η ελληνική κυπριακή διάλεκτος είναι πιο ζωντανή από όσο ποτέ πριν. Είναι η μόνη ελληνική διάλεκτος σε όλο τον ελληνικό χώρο που έχει επιζήσει και ομιλείται ακόμα από όλους τους Έλληνες κατοίκους του νησιού (και όχι μόνον) σε καθημερινή βάση. Αυτό το αίνιγμα έχει κάνει πολλούς ανθρώπους, ειδικά ακαδημαϊκούς,να προσπαθούν να βρουν το λόγο για τον οποίο οι Κύπριοι δεν είναι πρόθυμοι να αποχωριστούν από τη διάλεκτο τους και επιμένουν να την χρησιμοποιούν. Πολλές έρευνες έχουν γίνει πάνω σε αυτό το ζήτημα, αλλά κανένας δεν θα καταλάβει ποτέ και να ανακαλύψει το γιατί εκτός αν προσπαθήσει να καταλάβει πρώτα τη ψυχολογία των Κυπρίων. Για τους Κυπρίους η χρήση της κυπριακής διαλέκτου έχει λίγο να κάνει με τη γνώση των νέων ελληνικών. Για τους Κύπριους τα νέα ελληνικά είναι μια άλλη μορφή της ελληνικής γλώσσας που δεν είναι δική τους. Για τους Ελληνοκυπρίους, η διάλεκτος τους είναι το ίδιο ελληνική όσο και τα νέα ελληνικά και δεν είναι πρόθυμοι να την αποχωριστούν όσο καλά και αν ξέρουν τα νέα ελληνικά, επειδή η κυπριακή διάλεκτος είναι η δική τους ελληνική γλώσσα και είναι υπερήφανοι για αυτή. Στη Κύπρο την ίδια, μεταξύ της ανεξαρτησίας και σήμερα, η διάλεκτος έχει καταπολεμηθεί κυρίως από τους ακαδημαϊκούς που προσπάθησαν να αποβάλουν τη χρήση της μέσα στους σχολικούς χώρους σκεπτόμενοι ότι εάν οι μαθητές σταματήσουν να τη μιλούν κατά τη διάρκεια του σχολείου, μετά θα σταματούσαν να την χρησιμοποιούν και στο σπίτι, και με το καιρό θα την αντικαθιστούσαν με τα νέα ελληνικά. Το πεδίο σκέψης τους έχει αποτύχει πάρα πολύ επειδή όχι μόνο οι μαθητές αλλά και οι καθηγητές οι ίδιοι σήμερα την χρησιμοποιούν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων ενώ αυτά δίνονται στα νέα ελληνικά. Όπως με την εκπαίδευση, πολλοί επίσης σκέφτηκαν ότι η κυπριακή διάλεκτος θα καταμεριστεί με την εισροή σχεδόν όλων των σημαντικότερων ελλαδικών τηλεοπτικών καναλιών που εκπέμπουν τώρα στο νησί. Όμως, μ' έκπληξή τους πάλι, τα περισσότερα προγράμματα από την Ελλάδα έχουν αποτύχει να προσελκύσουν μεγάλη ακροαματικότητα από τους Ελληνοκυπρίους που προτιμούν να παρακολουθούν κυπριακά προγράμματα και σειρές που γίνονται στην κυπριακή διάλεκτο που δημιουργούνται από τοπικά κανάλια αλλά και από κυπριακές εκδοχές τηλεοπτικών καναλιών από την Ελλάδα. Έτσι όλα τα τηλεοπτικά κανάλια έχουν τρέξει για να εξαργυρώσουν μέσω της παραγωγής κυπριακών τηλεοπτικών προγραμμάτων στην κυπριακή διάλεκτο. Όμως στην επιδίωξη τους για να κερδίσουν χρήματα με τη χρησιμοποίηση της κυπριακής διαλέκτου, τα τηλεοπτικά κανάλια της έχουν κάνει ανελέητη κατάχρηση με το τελικό αποτέλεσμα της δημιουργίας πολύ χαμηλών τυποποιημένων προγραμμάτων που προσβάλλουν την κυπριακή διάλεκτο αντί να της δείχνουν σεβασμό. Στη παρούσα κατάσταση, οι Ελληνοκύπριοι έχουν αγανακτήσει με αυτή τη κατάχρηση της κυπριακής διαλέκτου από τα τηλεοπτικά κανάλια στο νησί και έχουν υποβάλει πολλά παράπονα για να σταματήσουν. Η επιθυμία των Ελληνοκυπρίων είναι να παρουσιάζεται η διάλεκτος τους με τον οφειλόμενο σεβασμό και να σταματήσει να χρησιμοποιείται καταχρηστικά χάριν της κερδοσκοπίας.
Παρά τις προβλέψεις που έγιναν στο παρελθόν για τον εκτοπισμό και του θανάτου της, μέχρι τώρα η ελληνοκυπριακή διάλεκτος έχει κατορθώσει να επιζήσει και να εμμείνει αποδεικνύοντας λανθασμένους όλους εκείνους που επιδίωξαν ή πρόβλεψαν την εξαφάνισή της. Οι Ελληνοκύπριοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι είναι αυτή η διάλεκτος που τους κράτησε Έλληνες δια μέσω πολλών αιώνων απομόνωσης και ξένης κυριαρχίας και είναι αυτή η μορφή της ελληνικής γλώσσας που άκουσαν πρώτα στο στήθος της μητέρας τους και είναι με αυτή τη διάλεκτο που μεγάλωσαν και έμαθαν να μιλούν. Είναι μέσα από αυτή τη διάλεκτο που αισθάνονται πιο άνετα για να εκφραστούν. Αυτή είναι η πολύ δική τους ελληνική γλώσσα και για αυτό το λόγο την αγαπούν και εφόσον την αγαπούν, θα συνεχίσουν να την μιλούν.

NOCTOC

πηγή