Μελίνα Κανά: "Να ερωτευτούμε τον καλύτερο εαυτό μας"

της Δώρας Αμαραντίδου 
Η συνέπεια λόγων και πράξεων είναι ένα εμφανές χαρακτηριστικό της Μελίνας Κανά. Είκοσι και πλέον χρόνια έχουν περάσει από τότε που συστήθηκε στο κοινό με τραγούδια των σημαντικότερων σύγχρονων συνθετών και παραμένει η ίδια εκείνη τραγουδίστρια- ξεναγός σε ένα ταξίδι αναζήτησης στον πυρήνα της ανθρώπινης φύσης που δεν τελειώνει ποτέ. Είναι από εκείνες τις γυναίκες που εκπέμπουν ερωτισμό αβίαστα, χωρίς να το επιδιώκουν. Με την βραχνή, γλυκιά φωνή της, την ευθυτενή κορμοστασιά της, το έντονο βλέμμα της πάνω στη σκηνή. Με όλα αυτά συν τη βαθιά, ειλικρινή αποτύπωση της σκέψης της για έναν αξιοπρεπή τρόπο ζωής. Ναι, αυτές είναι οι δύο λέξεις που περιγράφουν πλήρως την Μελίνα Κανά: Αξιοπρεπής και ερωτεύσιμη. Την συνάντησα, Σάββατο βράδυ, στη μουσική σκηνή «Ρυθμός Stage» στην Ηλιούπολη, μισή ώρα πριν σταθεί όρθια μπροστά σε εκατοντάδες αφοσιωμένους αποδέκτες της με τραγούδια, όπως «Ο πόνος νίκησε πάλι» του Γιώργου Ανδρέου και «Ίσαλος γραμμή» του Γιώργου Καζαντζή. Στο τέλος αυτής της συνάντησης, είπα μέσα μου "είμαι λίγο καλύτερη από χθες…"

Πώς σας βρίσκει αυτός ο καιρός; Η δυσκολία στη διαβίωση διογκώνεται ή μοιάζει πιο υποφερτή για έναν καλλιτέχνη; Είμαι πολύ προβληματισμένη κι εγώ όπως όλοι. Δυσκολεύομαι κι εγώ αρκετά. Μέσα σε δυο χρόνια έχουν αλλάξει όλα τα δεδομένα. Δεν μπορούμε πλέον να κάνουμε κανέναν υπολογισμό, κανένα σχέδιο. Νιώθουμε να υπάρχει ένα αδιέξοδο. Και στη δική μας τη δουλειά πολλοί άνθρωποι είναι άνεργοι. Τα μεροκάματα έχουν κατέβει πάρα πολύ. Πολλές μουσικές σκηνές κλείνουν γιατί δεν μπορούν να συντηρηθούν. Το κοινό ναι μεν έρχεται να παρακολουθήσει τα προγράμματά μας αλλά δεν έχει την οικονομική ευχέρεια να κάνει κατανάλωση. Σε οικονομικό επίπεδο, υπάρχουν και δυσκολίες στην κυκλοφορία νέων δίσκων, διότι ακόμα και να έχουμε έτοιμο υλικό, μας είναι δύσκολο να το κυκλοφορήσουμε, γιατί βρίσκουμε διάφορα εμπόδια με τις εταιρίες. Είναι δύσκολος καιρός για την κυκλοφορία ενός νέου δίσκου και όχι για την έμπνευση και τη δημιουργία του. Προσπαθώ να μην χάνω την ψυχραιμία μου και να οργανώσω έτσι τη ζωή μου, ώστε να έχω λιγότερες ανάγκες. Και ελπίζω για το καλύτερο…

Τα τραγούδια που ερμηνεύετε αποτελούν την ήρεμη δύναμη στην ελληνική μουσική. Συνεχίζουν να είναι μια σταθερή αξία στις προτιμήσεις του κόσμου; Ναι, αυτό ισχύει. Ο κόσμος ζητάει να τραφεί με άλλη μορφή τέχνης, όχι με το πιο εμπορικό και το πιο διασκεδαστικό, επειδή ψάχνει απαντήσεις σε διάφορα ερωτήματα που τον τυραννούν, τα οποία μπορεί να ξεκινούν από ένα οικονομικό πρόβλημα αλλά πολύ εύκολα φτάνουν να γίνουν ψυχολογικά αδιέξοδα. Η τέχνη πάντα ήταν ένα σωσίβιο για τους ανθρώπους σε τέτοιες εποχές. Κατ’ αυτήν την έννοια υπάρχει ανταπόκριση και μάλιστα μεγάλη. Περισσότερο οι νέοι άνθρωποι με ρωτάνε: "Τι να κάνουμε; Πού να στραφούμε; Τι να πιστέψουμε; Ποιο δρόμο να ακολουθήσουμε; Ποια στάση να κρατήσουμε;" Αλλά αυτό το αδιεξοδικό, το νιώθω κι εγώ τώρα που δεν είμαι πια νεαρή.

Υπάρχει απάντηση; Η συμβουλή μου είναι ίδια προς όλους και προς τον εαυτό μου: Πρέπει από δω και πέρα ο καθένας μας ξεχωριστά να χτίσει το δικό του πρότυπο κι αυτό να ακολουθήσει. Να βρει το πρότυπό του από μέσα του, γιατί πλέον τα πρότυπα που έρχονταν από έξω και ήταν κάποτε σημαντικά για έναν νέο άνθρωπο, έχουν καταρριφθεί, δεν υπάρχουν. Είμαστε σε μεταβατική περίοδο σε παγκόσμια κλίμακα. Περνάμε γενικότερη κρίση. Η οικονομική κρίση μας δυσκολεύει στην καθημερινότητά μας, αλλά και οι άλλες είναι εξίσου μεγάλες. Πλέον κανείς μας δεν έχει κάποιο πρότυπο στη ζωή του. Το αδιέξοδο που βλέπουν τα νέα παιδιά στο μέλλον τους, η απογοήτευση που αισθάνονται από τους ασκούντες την εξουσία, η έλλειψη πνευματικών ανθρώπων, η έλλειψη ηθικών αξιών είναι τεράστια προβλήματα.

Οι μεγαλύτερες γενιές, οι γαλουχημένες με κάποια στάνταρντ πρότυπα, δεν είναι αυτές που τώρα έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα; Διότι μεγαλύτερη απογοήτευση παίρνεις αν έχεις πρότυπο και αυτό καταρριφθεί, παρά αν δεν είχες ποτέ. Ναι, αλλά καταρρίφθηκαν κάποια συγκεκριμένα άχρηστα πρότυπα. Οι μεγάλοι πνευματικοί άνθρωποι που πέρασαν από αυτόν τον τόπο, τα λόγια τους τα αθάνατα και οι έννοιες που άγγιξαν και μας φώτισαν με το δικό τους ταλέντο και τη δική τους ικανότητα, δεν έχουν πεθάνει και δεν θα πεθάνουν ποτέ. Η εποχή, λοιπόν, ζητά να ξαναθυμηθούμε ποιες είναι οι πραγματικές αξίες για αυτή τη ζωή και να χτίσουμε τον εαυτό μας σύμφωνα με αυτές τις αξίες και όχι σύμφωνα με τις αξίες των προτύπων που έρχονταν απ’ έξω και ήταν ευκαιριακές, αυτές που μας υπαγορεύει η τεχνολογία και ο υλικός πολιτισμός. Ο υλικός πολιτισμός είναι ένα κομμάτι του κόσμου. Υπάρχουν κι άλλα κομμάτια, που είχαν ναρκωθεί με τον υλικό πλούτο και αυτή την υπερβολή του δυτικού κόσμου. Τώρα είναι μια πολύ καλή εποχή να ασχοληθούμε ξανά με τις άλλες πλευρές του ανθρώπου που είναι πιο σημαντικές και αιώνιες, οι οποίες δεν βάλλονται από καμία οικονομική κρίση.

Στρέφεστε προς τα πίσω για να πάρετε δύναμη; Βεβαίως και στρέφομαι προς τα πίσω για να πάρω δύναμη. Από μεγάλους λογοτέχνες που γνώρισα μέσα από την ενασχόληση με το βιβλίο αλλά και από απλούς ανθρώπους, συγγενείς και φίλους, έχω πάρει διδάγματα ζωής που στα νιάτα μου μπορεί να μην τα καταλάβαινα αλλά μετά κατανόησα και τις συμπεριφορές και τα λόγια που μου είχαν πει κάποιοι άνθρωποι. Έχω αρχίσει κι εγώ πλέον να πρέπει να σκαλίσω ξανά μέσα μου όλα αυτά που γνώριζα και να τα βάλω σε τάξη. Να ξαναθυμηθώ τι πίστευα όταν άρχιζα τη ζωή μου ως νέος άνθρωπος που δεν είχε πληγωθεί και δεν είχε κουραστεί από τη ζωή και αυτό προτείνω να κάνουμε όλοι μας. Έχουν υπάρξει φωτεινά μυαλά στον κόσμο που έχουν πει λόγια τα οποία δεν μπορεί να σβήσει κανένα οικονομικό ή πολιτικό τσουνάμι και αυτά τα λόγια είναι πέρα από πολιτικές περσόνες. Αυτά πρέπει να ξαναθυμηθούμε.

Έχετε κάποια φράση σαν μόττο στον τρόπο ζωή σας; Δεν έχω κάποια φράση που να με σφραγίζει. Αλλά μου έχει πει μια κουβέντα ο Νίκος Ζούδιαρης, η οποία δεν ξέρω ποιανού είναι και μου έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση: "Η αγάπη για την τέχνη δεν είναι τίποτα. Η αγάπη για τη ζωή είναι τέχνη".

Ποιο περιεχόμενο και μορφή θα δίναμε σε μια ιδεατή επανάσταση στις παρούσες συνθήκες; Νομίζω ότι η μορφή της επανάστασης που ταιριάζει σε αυτό που ζούμε και που τελικά ίσως να γίνει, θα είναι πιο σιωπηλή από της πλατείας, αλλά θα είναι πιο ουσιαστική γιατί θα ξεκινήσει από το "μέσα" του καθενός μας. Σου έχει συμβεί ποτέ στη ζωή σου να θεωρήσεις ότι προχώρησες ένα βήμα μέσα σου ως άνθρωπος, ότι έκανες κάτι για τον εαυτό σου ή ότι κατάφερες να εξαλείψεις ένα ελάττωμα σου και να πας ένα βήμα πιο μπροστά και να ανέβεις στα μάτια σου; Αν το έχεις κάνει αυτό και συνεχίσεις να το κάνεις, αυτό είναι μια επανάσταση. Και είμαι σίγουρη ότι το έχεις νιώσει αυτό που σου λέω! Αυτή η έκρηξη της ικανοποίησης ότι κατάφερες κάτι σημαντικό για σένα και την εξέλιξή σου ως άνθρωπος, αυτή η φράση για τον εαυτό σου "είμαι λίγο καλύτερη από χθες", αυτό, σπυρί σπυρί, μπορεί να φέρει την μεγάλη συνολική επανάσταση. Δεν είναι εύκολο αλλά ούτε ουτοπικό. Απλά θέλει κόπο και συνειδητότητα. Αν μπορούσαμε να ερωτευτούμε τον καλύτερο εαυτό μας, θα ήταν πάρα πολύ εύκολα τα πράγματα. Συνήθως ερωτευόμαστε έναν άλλο άνθρωπο, συνήθως κάποιον που καλύπτει τις ανάγκες μας. Δεν ερωτευόμαστε αυτό που θέλουμε να γίνει ο εαυτός μας, αλλά αυτόν τον έρωτα πρέπει να αναπτύξουμε πια: Να ερωτευτούμε τον καλύτερο εαυτό μας και να τον φτάσουμε.

Εσείς σε ποιο επίπεδο είστε; Θα έλεγα ότι είμαι σε μια συνεχή πορεία. Έχω καταφέρει κάποια πράγματα, έχω αντιμετωπίσει δυσκολίες και έχω προχωρήσει. Έχω πονέσει αρκετά και το έχω ξεπεράσει, έχω καταφέρει να συγχωρήσω…

Το τραγούδι σας έχει πληγώσει; Όλα τα πράγματα με έχουν πληγώσει. Και το τραγούδι λοιπόν με έχει πληγώσει και με έχει απογοητεύσει. Να διευκρινίσω μόνο το εξής: Αυτή την απογοήτευση την έχει δημιουργήσει το επαγγελματικό κομμάτι της δουλειάς μου. Το ίδιο το τραγούδι, όχι, δεν με έχει πληγώσει ποτέ.

Πώς παλεύετε την αβεβαιότητα που σας δημιουργεί το επαγγελματικό κομμάτι της τέχνης σας; Λειτουργώ περισσότερο με το ένστικτο αλλά έχω και ένα γενικό πλάνο στο κεφάλι μου. Συνήθως περιμένω τη στιγμή, το έναυσμα να μου δοθεί. Αν δεν υπάρχει κάποιο κίνητρο, από μόνη μου, μόνο και μόνο επειδή… το λέει ο προγραμματισμός, δεν θα το κάνω.

Δισκογραφικά ετοιμάζετε κάτι; Ετοιμάζω έναν κύκλο τραγουδιών της Ευτυχίας Μητρίτσα. Είναι μια πολύ δημιουργική γυναίκα, τραγουδοποιός και εξαιρετική τραγουδίστρια και η ίδια. Το θεώρησα τιμή που μου πρόσφερε τις δημιουργίες της και πρόκληση να τραγουδήσω τα τραγούδια μιας νέας γυναίκας, που και η ίδια ξέρει να τραγουδάει πολύ καλά. Όλα τα τραγούδια έχουν άρωμα γυναίκας, γιατί κι ο στίχος είναι αρκετά θηλυκός. Μιλάει για μια νέα γυναίκα του σήμερα.

Στις τρέχουσες εμφανίσεις σας ερμηνεύετε τα τραγούδια γυμνά, πρωτόλεια. Μόνο φωνή και πιάνο. Πόσο δύσκολο σας είναι; Είναι μαγικό αν καταφέρεις να ανταποκριθείς απόλυτα σε αυτές συνθήκες. Είναι πολύ όμορφο το πιάνο να συνοδεύει μια φωνή. Άλλες φορές είναι δύσκολο, κι άλλες φορές είναι εύκολο. Εμένα, όμως, μου αρέσει ο γυμνός ήχος. Μπορεί να ακουστεί η κούραση της φωνής ή ένα λάθος να μην μπορεί να καλυφθεί αλλά η αμεσότητα αυτή είναι και η γοητεία.


Η Μελίνα Κανά μαζί με τον Βασίλη Λέκκα ενώνουν τη φωνή τους με το πιάνο των Γιώργου Ανδρέου και Γιώργου Καζαντζή για την απόδοση τραγουδιών των δημιουργών και της προσωπικής δισκογραφίας τους.

Επόμενος σταθμός: Ρυθμός Stage (Mαρίνου Αντύπα 38, Ηλιούπολη, τηλ. 2109750060), το Σάββατο 30 Μαρτίου. Ώρα έναρξης: 22.30. Είσοδος: 12 ευρώ (με μπύρα ή κρασί).

πηγή