Κηποχώραφα «γεννούν» χωρίς νερό

Οι καλλιέργειες στο οροπέδιο «Γιούς Κάμπος», ανάμεσα στα χωριά Γερακάρι, Σπήλι, Κισσός και Κεντροχώρι Ρεθύμνου, δε χρειάζονται νερό για να αναπτυχθούν και να καρποφορήσουν! Ωστόσο, μέχρι να «γεννήσουν», θέλουν τη φροντίδα τους και για τη συλλογή των καρπών πρέπει «να μπουν χέρια». Σήμερα, βέβαια, η παραγωγή στα λίγα κτήματα που καλλιεργούνται, περιορίζεται μόνο για την κάλυψη «των αναγκών του σπιτιού» και τίποτα δεν γίνεται οργανωμένα ενώ θα μπορούσε…
Κι αν κάποιος νέος αγρότης δεν τολμά, τούτο αποδίδεται ίσως στο ότι η επικρατούσα νοοτροπία δεν του το επιτρέπει, ή επειδή δε νιώθει τη σιγουριά διάθεσης της παραγωγής ή τέλος γιατί «τα έσοδα από την πώληση των προϊόντων δε θα καλύψουν τα μεροκάματα και τον κόπο».
 
Μια ζωή στα «πανηγύρια» του Κάμπου η αγρότισσα Χρυσάνθη Πετρουλάκη-Στρατιδάκη από τον Κισσό. «Σχεδόν όλοι οι χωριανοί»… μετακόμιζαν από το χωριό και τα γειτονικά Γερακάρι, Σπήλι και Κεντροχώρι στο οροπέδιο, «έπεφταν» στις καλλιέργειες για να οργώσουν, να φυτέψουν, να φροντίσουν και «στη φούρια της δουλειάς» από τον Αύγουστο μέχρι τον Σεπτέμβριο για να μαζέψουν τους κόπους τους…

«Πριν τριάντα χρόνια και βάλε», λέει γυρνώντας
πίσω, «βγάζαμε με τον άντρα μου ένα τόνο φασόλια, μπαρμπούνια, ψιλά και τσαουλιά και τα πουλούσαμε στις αγορές του Ρεθύμνου, του Ηρακλείου και των Χανίων. Αλλά τότε έβλεπες κόσμο στον «Κάμπο» και όλα που βγάζαμε από εκεί ήταν άνυδρα και είχαν και γεύση. Είχα κάνει αμέτρητες φορές το δρομολόγιο από το χωριό με τα πόδια ή με τα ζώα και για να φτάσουμε κάναμε τρία τέταρτα δρόμο. Μεγάλη ταλαιπωρία! Τώρα με τα αυτοκίνητα και τους ασφαλτόδρομους τα πράγματα έχουν γίνει πιο εύκολα…»

Η ΓΗ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΙΑΣ
Το οροπέδιο είχε χαρακτηριστεί «η γη της επαγγελίας», γιατί από το χώμα του ξεπείνασαν γενιές και γενιές με τα σιτηρά που έδωσαν ψωμί και με τους καρπούς του καλοκαιριού, χωρίς νερό στην ανάπτυξή τους, συμπλήρωναν το εισόδημα των οικογενειών της βιοπάλης. Ό,τι κι αν έβαζες στη «μήτρα» του θα γεννούσε «γερούς και νόστιμους καρπούς». Μα φασόλια, μα καρπούζια, πεπόνια, κολοκύθια, ντομάτες, αγγούρια, πατάτες, μπάμιες, οτιδήποτε…
Η διαδικασία μέχρι να έλθουν τα προϊόντα ήταν συγκεκριμένη και την ακολουθούσαν όλοι οι καλλιεργητές: «Περιμέναμε να στεγνώσουν 
από τις βροχές τα κηποχώραφα», συμπληρώνει η κυρία Στρατιδάκη, «τον Απρίλη ή το Μάη, και τα καλλιεργούσαμε. Στο δεύτερο όργωμα βάζαμε το λίπασμα και σε πέντε- έξι μέρες τα φυτεύαμε. Όταν φύτρωναν σκαλίζαμε το χώμα για να μην «πνίξουν» τα χόρτα τα φυτά και μετά τις 10 Αυγούστου αρχίσαμε να μαζεύουμε».
Σήμερα, οι καλλιεργητές που φτάνουν στη γεννήτρα γη έχουν μειωθεί και αυτοί που συνεχίζουν, «φυτεύουν μόνο για το σπίτι τους». Θα μπορούσε ο «Κάμπος» να ζήσει μια οικογένεια; «Όχι», απαντά κατηγορηματικά. «Ο οικογενειάρχης που ζει στο χωριό, θα συμπλήρωνε το εισόδημά του και βέβαια θα είχε και το λάδι του, το κρασί του, το γάλα του, τα τυριά του, τα κουνέλια του, τις κότες του, το αρνί του κι όλα που έχει ένα σπίτι στο χωριό. Θυμούμαι φορές που πήγαινε ο άντρας μου ένα βαρέλι λάδι και γυρνούσε στον Κισσό, άπλωνε τα λεφτά στο κρεβάτι κι έλεγε πασίχαρος: Δες λεφτά!»
Η αγρότισσα της πάλης, όμως, στρέφεται και κατά των νοοτροπιών που είχαν κυριαρχήσει τις τελευταίες δεκαετίες: «Όταν ήμουν στο  
σπίτι του πατέρα μου του Γιάννη Πετρουλάκη τα χρόνια ήταν πιο δύσκολα κι ότι έβγαζε το χωράφι τρώγαμε. Τώρα σφίξανε τα πράγματα! Όχι και δεν ήξερε τι ήθελε ο κόσμος! Να έχει sτο σπίτι δυο αυτοκίνητα, άντε και να πάρομε κι ένα τζιπ! Παίρναμε δέκα δραχμές και ξοδεύαμε δεκατρείς. Μα δεν πάει έτσι η δουλειά. Είχαμε γίνει φαμέγιοι στις συνήθειες που αποκτήσαμε ξαφνικά…»
Η επιστροφή στα κηποχώραφα του «Κάμπου» δεν φαντάζει όνειρο στους καιρούς μας. Αρκετοί που διαθέτουν τέτοια γη σκέφτονται να επιστρέψουν και να… δράσουν. Η γη που περιφρόνησαν θα τους ανταμείψει όταν επιχειρήσουν, αρκεί να δουλέψουν με όραμα και αγάπη…
πηγή