Η Αμερικάνική Γεωργική Σχολή βρίσκεται κάπου ανάμεσα στην Καλαμαριά και στο αεροδρόμιο. Ιδρύθηκε στα 1904 και σύντομα έγινε ένα από τα σημεία αναφοράς για την πόλη της Θεσσαλονίκης, καθώς οι άνθρωποί της δημιούργησαν και διατηρούν για δεκαετίες ένα εξαιρετικά καλό όνομα γι’ αυτήν.
Στην ιστοσελίδα της Σχολής, διαβάζουμε:
Το Εκπαιδευτικό και Επιδεικτικό Αγρόκτημα είναι η καρδιά της εκπαίδευσης της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής. Το αγρόκτημα είναι ένα ενεργό εργαστήριο όπου μαθητές όλων των ηλικιών, αναλαμβάνουν πρακτική άσκηση στην αγροτική παραγωγή, στη ζωική παραγωγή, στην αγροτική οικονομία, στη διαχείριση φυσικών πόρων καθώς και στην τεχνολογία τροφίμων και ποτών. Κάθε χρόνο, χιλιάδες αγροτών, μαθητών, φοιτητών πανεπιστημίου και άλλων επισκεπτών έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν, να συμμετάσχουν και να μάθουν.
Το Αγρόκτημα αποτελείται από το τμήμα του Βουστασίου-Γαλακτοκομείου, του Πτηνοτροφείου και της Φυτικής Παραγωγής. Η αγέλη των καθαρόαιμων αγελάδων Χόλσταιν του Βουστασίου ξεκίνησε από το 1935, όταν η Σχολή εισήγαγε πρώτη στην Ελλάδα το παστεριωμένο γάλα, πρωτοπόρος στην παραγωγή και ποιότητα του γάλακτος. Το τμήμα του Πτηνοτροφείου χρησιμοποιεί τις τελευταίες επιστημονικές μεθόδους για την παραγωγή και εμπορία συνηθισμένων αυγών και αυγών Ωμέγα 3, ορνίθων κρεατοπαραγωγής, νεοσσών ημέρας και πουλάδων. Το τμήμα Φυτικής Παραγωγής αποτελείται από θερμοκήπια και φυτώριο, αμπελώνα και οινοποιείο, ελαιώνες, μεγάλη καλλιέργεια και εκτεταμένες πειραματικές καλλιέργειες, τόσο στους χώρους της Σχολής όσο και στο δορυφορικό αγρόκτημα “Δ. Ζάννας”, το οποίο βρίσκεται στα δυτικά της Θεσσαλονίκης δίπλα στον ποταμό Αξιό.
Τα έσοδα από τις πωλήσεις των εξαιρετικής ποιότητας γαλακτοκομικών, πτηνοτροφικών και φυτικών προϊόντων του Αγροκτήματος στηρίζουν το Πρόγραμμα Υποτροφιών της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής.
( http://www.afs.edu.gr/page/default.asp?la=1&id=2618 )
Τι σχέση μπορεί να έχει η Αμερικανική Γεωργική Σχολή με τον Εμφύλιο;
Η απάντηση βρίσκεται στο βιβλίο του Έντμουντ Κήλυ Φόνος στο Θερμαϊκό – Υπόθεση Πολκ, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 2010, σελ. 85-6.
Ο νεαρός, στα 1949, Έντμουντ Κήλυ, επέστρεψε στην αγαπημένη του Θεσσαλονίκη, ως καθηγητής Αγγλικών στη Σχολή. Ήταν φθινόπωρο και ο Εμφύλιος είχε πλέον τελειώσει. Αντιγράφω από το βιβλίο του:
Δεν είχε όμως κλείσει εντελώς στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή, όπου συζητιόταν ακόμα ζωηρά το εμφυλιοπολεμικό «συμβάν» που ξαφνικά, μια μέρα του περασμένου χειμώνα, είχε φέρει τη Σχολή στο προσκήνιο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Μια Παρασκευή βράδυ, στα τέλη του Ιανουαρίου του 1949, μια από τις πιο κρύες νύχτες εκείνου του χειμώνα, κάπου είκοσι αντάρτες εξόρμησαν από το ορεινό τους καταφύγιο και, αφού διέσχισαν εχθρικό έδαφος επί τρεις ημέρες, έφτασαν στο μικρό νεκροταφείο, στις παρυφές του κτήματος της Σχολής. Σκόρπησαν στο κτήμα, κατόρθωσαν να φτάσουν αθόρυβα ως τα δέντρα απέναντι από το κύριο κτίσμα του οικοτροφείου (που ονομαζόταν «Πρίνστον Χολ») και, όταν έσβησαν τα φώτα στους κοιτώνες, έκαναν έφοδο’ συνέλαβαν τριάντα τρεις μαθητές της τελευταίας τάξης, τέσσερις πρωτοετείς και τέσσερις νεαρούς καθηγητές, που κοιμόντουσαν στο ισόγειο, τους είπαν να ντυθούν γρήγορα, να πάρουν μαζί τους από μια κουβέρτα και να παραταχθούν στο διάδρομο, γιατί θα έφευγαν για το βουνό να καταταγούν στις δυνάμεις της Ελεύθερης Ελλάδας. Οι μαθητές, αγουροξυπνημένοι, νόμισαν ότι επρόκειτο για φάρσα’ ανακάθισαν στα κρεβάτια τους και κοίταζαν παραξενεμένοι τους στρατιώτες με τις περίεργες στολές. Όταν όμως είδαν τα όπλα να στρέφονται καταπάνω τους, ντύθηκαν γρήγορα, μπήκαν στη γραμμή, πέρασαν από την κουζίνα να πάρουν από μια φρατζόλα ψωμί και βγήκαν έξω στη νύχτα.
Μερικοί από τους «νεοσύλλεκτους» επωφελήθηκαν από το σκοτάδι και το ‘σκασαν στα πρώτα χιλιόμετρα. Άλλοι έφευγαν από τη γραμμή όποτε η ομάδα περνούσε από δρόμο ή από ποτάμι κι έβρισκαν χαντάκια να κρυφτούν. Μέσα στο πρώτο εικοσιτετράωρο, οι είκοσι πέντε είχαν ξαναγυρίσει στη Σχολή, ενώ από τους υπόλοιπους οι περισσότεροι επέστρεψαν μέσα στην πρώτη εβδομάδα, δραπετεύοντας όποτε γίνονταν κάποια μικροσυμπλοκή με τον ελληνικό στρατό.
Ο τελευταίος από τους τελειόφοιτους, γιος αντάρτη, επέστρεψε δύο μήνες αργότερα, ίσα-ίσα για να πάρει το απολυτήριό του, το οποίο ούτως ή άλλως του χορηγήθηκε για το θάρρος του παρά για τις επιδόσεις του. Για τους τελευταίους «λιποτάκτες» τα πράγματα δεν ήταν καθόλου εύκολα, γιατί τους είχαν εξηγήσει τι θα πάθαιναν αν προσπαθούσαν να δραπετεύσουν – μια φορά μάλιστα τους ανάγκασαν να παρακολουθήσουν την εκτέλεση ενός «λιποτάκτη» από άλλη ομάδα. Ωστόσο, επωφελήθηκαν από την αυξανόμενη σύγχυση που επέφεραν οι όλο και συχνότερες επιδρομές του ελληνικού στρατού στα αντάρτικα εδάφη. Αυτοί που δραπέτευσαν την πρώτη νύχτα είπαν πως το βρήκαν εξαιρετικά εύκολο, κατά την άποψη μερικών επειδή οι αντάρτες φοβόντουσαν να αποκαλυφθούν πυροβολώντας τους «νεοσύλλεκτους» σε εχθρικό έδαφος, κατ’ άλλους επειδή είχαν εξαντληθεί από τις πορείες και τις μάχες και λιποτακτούσαν στο δρόμο κι οι ίδιοι.
Ο ελληνικός κυβερνητικός Τύπος χαρακτήρισε την επιδρομής τη Σχολή ως παράτολμη πράξη απελπισίας, ως αποτυχημένη απόπειρα των ανταρτών να δείξουν πως η Θεσσαλονίκη ήταν ακόμα ευάλωτη στις δυνάμεις τους παρ’ όλες τις ήττες τους αλλού. Άλλοι το θεώρησαν απόδειξη της ανησυχητικής αδυναμίας του στρατού να προασπίσει τα περίχωρα της πόλης και μάλιστα μια περιοχή τόσο κοντά στο στρατιωτικό αεροδρόμιο – αδυναμία ανάλογη με κείνη που είχε επιτρέψει στους αντάρτες να χτυπήσουν το κέντρο της πόλης το 1948.
Και οι δύο απόψεις εμπεριείχαν ίσως μια κάποια δόση αλήθειας, αλλά καμιά δε φαινόταν να έχει μεγάλη σημασία το φθινόπωρο του 1949, όταν οι δυνάμεις των αναρτών βρίσκονταν πλέον σε πλήρη υποχώρηση. Ο κύριος απόηχος του συμβάντος ήταν η αίγλη της φήμης που ήταν αισθητή στη Σχολή ακόμα και μετά την αποφοίτηση των τελειοφοίτων. Όταν άρχισα να διδάσκω, το φθινόπωρο, οι τέσσερις πρωτοετείς μαθητές που είχαν εμπλακεί στα γεγονότα (σημ: προφανώς εννοεί τους τέσσερις τελειόφοιτους) είχαν ήδη καθιερωθεί ως ήρωες της Σχολής. Μες την έξαψη της δόξας τους είχαν χρησθεί αρχηγοί των ανυπότακτων κι ήταν αδύνατο να τους διδάξει κανείς οτιδήποτε. Μετά την αποφοίτησή τους, ωστόσο, οι δύο από αυτούς βρήκαν τρόπο να μεταναστεύσουν, μ’ όλη την καλή τους φήμη, στην Αμερική, όπου τελικά πήγαν στο πανεπιστήμιο και έκαναν πολλά λεφτά. Από τους άλλους, ο ένας δούλεψε για ένα διάστημα καθηγητής στη Σχολή και ο τέταρτος, πιστός στον αρχικό του προσανατολισμό, έγινε ο μεγαλύτερος πτηνοτρόφος της γενιάς του στη Μακεδονία.
*
Η φωτογραφία είναι του 1945, τη μέρα εγγραφής των παιδιών στη Σχολή.
Ήταν της τάξης που αποφοίτησε στα 1949, άρα μεταξύ τους πρέπει να ήταν
και οι «τέσσερις αρχηγοί»που αναφέρει ο Κήλυ. Η φωτογραφία από εδώ,http://www.ausgreeknet.net/meandwar5.htm
όπου θα βρείτε ορισμένες επιπλέον πληροφορίες για τη Σχολή στα χρόνια του Εμφυλίου, καθώς και κατάλογο με τα ονόματα της τάξης του 1949.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου