Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου 2012

O Παπαδιαμάντης της ελληνικής ποίησης


                                           alexandros-papadiamantis.jpg
Δικαίωση του - μακρόχρονα και «σκανδαλωδώς δυσανάλογα προς το μέγεθος της αξίας του» - αγνοημένου από τους ιστορικούς της λογοτεχνίας μας, ποιητή Γιώργου Σαραντάρη, συνιστά ο τόμος «Γιώργος Σαραντάρης "Γιατί τον είχαμε λησμονήσει..."»
Πρόκειται για ανθολόγηση (από το σύνολο του έργου του ποιητή), την οποία έκανε ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Μιχάλης Γ. Μερακλής, βασιζόμενος στην πεντάτομη έκδοση των «Απάντων» του Σαραντάρη από τον Γιώργο Μαρινάκη (1987, εκδόσεις «Γκούτενμπεργκ»).
Ο Μ. Μερακλής δεν είναι νεόκοπος θαυμαστής και μελετητής της ποίησης του - χαμένου στα τριάντα δύο του χρόνια, από τις κακουχίες του πολέμου - Σαραντάρη (1908-1941). Πολλές φορές έκφρασε το θαυμασμό του για τον Σαραντάρη. Πρώτη φορά, το 1962, μετά την έκδοση ενός τόμου ποιημάτων του Σαραντάρη, από τον Γ. Μαρινάκη, ο Μ. Μερακλής συνέκρινε το Σαραντάρη με το Σολωμό, γράφοντας για τις «εντυπωσιακές ομοιότητές τους» (βίου, χαρακτήρα, έργου). Στη δεκαετία του '60, στη διάρκεια διδακτορικών σπουδών του στη Γερμανία, ο Μ. Μερακλής, διαβάζοντας τα ποιήματα του Σαραντάρη, γέμισε τρία τετράδια με σημειώσεις.
Στην παρούσα έκδοση, ο Μ. Μερακλής παραθέτει χαρακτηριστικά αποσπάσματα των παλιών του σημειώσεων, επανελέγχοντας, όμως, την αρχική του άποψη για τις ομοιότητες Σαραντάρη-Σολωμού. Ο Μ. Μερακλής πιστεύει, πια, ότι «ο Κάλβος είναι η ενδιάμεση "φάση", ανάμεσα στο Σολωμό και το Σαραντάρη, συγκερασμού υποκειμενικότητας και συλλογικότητας». Εξάλλου, ο «ελεύθερος πολιορκημένος» Σαραντάρης είχε εκφράσει την αγάπη του για τον ποιητή των επαναστατικών «Ωδών», καθώς στην ψυχή του κυριαρχούσε το «εμείς» κι όχι το «εγώ».
Απόδειξη οι στίχοι του:
«Δεν είμαστε ποιητές σημαίνει φεύγουμε
Σημαίνει εγκαταλείπουμε τον αγώνα
Σημαίνει πως φοβόμαστε
Και η ζωή μας έγινε ξένη
Ο θάνατος βραχνάς».
Ο φτωχός, μοναχικός, υπεραισθαντικός, ανεξίκακος, ιδεαλιστής, υπέροχα λυρικός Σαραντάρης, ο «Παπαδιαμάντης» της ποίησής μας θα λέγαμε, «πίστευε στην κοινωνική αποστολή της ποίησης».
Και ήταν «απ' τους ειλικρινέστερους ανθρωπιστές της ποίησής μας, από τους ευγενέστερους και βαθύτερους κοινωνικούς ποιητές», όπως πιστεύει, και αποδεικνύει με τα ανθολογούμενα ποιήματα, ο Μ. Μερακλής. Ιδού ένα ελάχιστο δείγμα τους:
«Ακόμα δεν μπόρεσα να χύσω ένα δάκρυ
Πάνω στην καταστροφή
Δεν κοίταξα ακόμα καλά τους πεθαμένους
δεν πρόφτασα να δω πως λείπουνε
από τη συντροφιά μου
Πως έχασαν τον αγέρα που εγώ αναπνέω
Και πως η μουσική των λουλουδιών
Δεν έρχεται στ' αυτιά τους».

Δεν υπάρχουν σχόλια: