Λίμνες του κόσμου: Υδάτινοι παράδεισοι

Από την Ιταλία στη Σιβηρία και από την Αιθιοπία στη Νότιο Αμερική γνωρίστε τέσσερα από τα σημαντικότερα λιμναία οικοσυστήματα του πλανήτη, που προκαλούν με τη λυρική ομορφιά τους και χαρακτηρίζονται ως τόποι γαληνεμένων νερών, ρομαντικών ηλιοβασιλεμάτων αλλά και οικολογικής αφύπνισης. Λίμνες του κόσμου-Θαυμαστές δημιουργίες της πλανεύτρας φύσης, πλούσιες σε χλωρίδα και πανίδα, που συχνά ορίζουν την τύχη των ανθρώπων που ζουν δίπλα τους.

Η κωμόπολη Bellano είναι ένα όμορφο μπαλκόνι στη λίμνη Κόμο.

Παραλίμνιες πολιτείες και γραφικοί οικισμοί ξαποσταίνουν στις όχθες τους, μύθοι, θρύλοι, όνειρα και παραδόσεις αναδύονται "αιώνες τώρα" μέσα από το υδάτινο πέπλο τους, ενώ μικρά νησάκια, γαλάζια νερά και απάνεμα ήρεμα τοπία φτιάχνουν έναν φυσικό καμβά ασυναγώνιστης ομορφιάς, που διεγείρει με τρόπο συναρπαστικό τις αισθήσεις.
Κόμο, Βαϊκάλη, Τιτικάκα, Τάνα. Ταξιδέψτε σε τέσσερις λίμνες του κόσμου, που αντιπροσωπεύουν μια αστείρευτη πηγή βιολογικού πλούτου ανεκτίμητης αξίας και κατέχουν μια ξεχωριστή θέση στα υδροτοπικά οικοσυστήματα του πλανήτη.
Τόσο οι κάτοικοι όσο και οι επισκέπτες αυτών των λιμνών οφείλουν πάντως να δείξουν τον απαιτούμενο οικολογικό σεβασμό στους τέσσερις υδάτινους καθρέφτες, να κατανοήσουν τις λεπτές ισορροπίες που υπάρχουν και να διαφυλάξουν με υπευθυνότητα την κληρονομιά της λιμναίας φύσης, προκειμένου να την παραδώσουν ατόφια σ' εκείνους που τη δικαιούνται - στην επόμενη γενιά!

Παραδοσιακές ξύλινες κατοικίες στις όχθες της Βαϊκάλης.

ΚΟΜΟ - ΙΤΑΛΙΑ
Κοσμοπολίτικη αύρα
Γνωστή από τα ρωμαϊκά χρόνια με το όνομα Lario, η ειδυλλιακή λίμνη Κόμο έχει σχήμα ανεστραμμένου «Υ» και χρονολογείται από την παγετωνική περίοδο. Είναι η τρίτη μεγαλύτερη της Ιταλίας (146 τετρ. χλμ.) μετά τις λίμνες Garda και Maggiore, ενώ στα νερά της χύνεται ο ποταμός Adda, που ξεκινά το ταξίδι του από τις Ελβετικές Αλπεις, περίπου 310 χλμ. μακριά.
Την εποχή του ρομαντισμού (19ος αιώνας), πολλοί συγγραφείς, ποιητές και συνθέτες εμπνεύστηκαν από το όμορφο τοπίο, τη γαλήνια ατμόσφαιρα και το φυσικό κάλλος της λίμνης Κόμο, που υμνήθηκε ως ο πιο ρομαντικός τόπος της Ιταλίας, αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης.

Πανοραμική άποψη της πόλης Κόμο από τον λόφο Brunate.

Σήμερα, στις όχθες της Κόμο (βρίσκεται σε απόσταση μόλις 45 χλμ. από το κοσμοπολίτικο Μιλάνο), τα ερωτευμένα ζευγάρια συνεχίζουν να ανταλλάσσουν όρκους αιώνιας αγάπης, ενώ οι εκπρόσωποι του διεθνούς jet set στεγάζουν τον έρωτά τους σε αριστοκρατικές βίλες.
Χρέη άτυπης πρωτεύουσας της λίμνης εκτελεί η ομώνυμη πόλη, που θεμελιώθηκε από τον Ιούλιο Καίσαρα το 49 π.Χ. στη νότια άκρη του νοτιοδυτικού βραχίονα της λίμνης.

Πολλοί θεωρούν την Bellagio ως την ομορφότερη παραλίμνια πόλη της Ευρώπης.

Σημεία ενδιαφέροντος της παραλίμνιας πολιτείας αποτελούν η κεντρική πλατεία Piazza Cavour, ο καθεδρικός ναός Duomo, ο ναός Basilica di San Fedele, το Μουσείο Μεταξιού (Museo Didattico della Seta), η κατοικία του Guiseppe Garibaldi και το μνημείο Tempio Voltiano (είναι αφιερωμένο στον Alessandro Volta, εφευρέτη της μπαταρίας).
Από τις δεκάδες παρόχθιες επαύλεις-βίλες της πόλης, επισκεφθείτε τις Villa Olmo, Villa Geno και Villa Erba, ενώ εντυπωσιακή είναι η πανοραμική θέα της πόλης από την κορυφή του παρακείμενου λόφου Brunate.
Επίσης, από την προκυμαία της πόλης, τουριστικά πλοιάρια εκτελούν -κάθε μία ώρα περίπου- δρομολόγια με περιηγήσεις στις κοντινές παραλίμνιες περιοχές.

Νοστιμιές από τα νερά της Βαϊκάλης...

Σε περίπτωση που θέλετε να πραγματοποιήσετε οδικώς τον γύρο της λίμνης και να επισκεφθείτε τις σημαντικότερες κωμοπόλεις της (Bellagio, Menaggio, Varenna, Bellano, Lecco, Colico), πρέπει να οδηγήσετε -με ορμητήριο την πόλη Κόμο- σε μια διαδρομή 170 χλμ., η οποία θα σας αφήσει άφωνους με τις συγκλονιστικές εικόνες της - πρόκειται για μια από τις ωραιότερες παραλίμνιες διαδρομές στην Ευρώπη.
Η διάσημη Villa Carlotta
Στο κοσμοπολίτικο θέρετρο Tremezzo αξίζει να κάνετε μια μικρή στάση και να δείτε τη Villa Carlotta, τη διασημότερη ίσως έπαυλη της λίμνης Κόμο. Η Villa Carlotta είναι γνωστή για την πολυτέλεια του εσωτερικού της, τα υπέροχα γλυπτά του Antonio Canova και για τους εκπληκτικούς βοτανικούς κήπους της. Στα 70.000 τετρ. μετρ. της παραλίμνιας βίλας, τα αριστουργήματα της φύσης και της τέχνης ζουν μαζί σε τέλεια αρμονία.

Τουριστική βόλτα στα υδάτινα μονοπάτια της λίμνης.

Η Villa Carlotta είναι ανοιχτή για το κοινό κάθε χρόνο από τις 13/3-14/11. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το ωράριο λειτουργίας της, στο www.villacarlotta.it.
ΒΑΪΚΑΛΗ - ΣΙΒΗΡΙΑ
Το Γαλάζιο Μάτι
Το «Γαλάζιο Μάτι της Σιβηρίας», όπως αποκαλούν χαϊδευτικά οι ντόπιοι τη λίμνη Βαϊκάλη, βρίσκεται στο νότιο τμήμα της Ανατολικής Σιβηρίας, κοντά στα σύνορα με τη Μογγολία. Με μήκος 654 χλμ., πλάτος 74 χλμ. και μέγιστο βάθος 1.680 μ., δεν είναι μόνο η βαθύτερη, αλλά και η παλαιότερη λίμνη στον κόσμο - η ηλικία της υπολογίζεται στα 25.000.000 έτη. Περίπου 336 ποτάμια φροντίζουν να γεμίζουν με νερό τα 31.468 τετρ. χλμ. της λίμνης και μόνο ο ποταμός Ankara πηγάζει από αυτήν.

Μικρή παραλία στον οικισμό Listnyanka.

Ενα υπέροχο ορεινό σκηνικό με πυκνά δάση κωνοφόρων, το οποίο αντανακλά όλο το μεγαλείο και την απαράμιλλη ομορφιά της αιώνιας σιβηρικής φύσης, αγκαλιάζει ασφυκτικά την γαλάζια λίμνη, που περιλαμβάνεται από το 1996 στον Κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO
Η Βαϊκάλη, με τον μεγαλύτερο όγκο γλυκού νερού παγκοσμίως (περιέχει πάνω από ένα πέμπτο του γλυκού νερού παγκοσμίως και περισσότερο από 85% του γλυκού νερού της Ρωσίας), αντιπροσωπεύει ένα από τα πλουσιότερα λιμναία οικοσυστήματα στον πλανήτη. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, στην περιοχή της Βαϊκάλης έχει εντοπιστεί μια από τις πλουσιότερες και πιο ασυνήθιστες μορφές χλωρίδας και πανίδας του γλυκού νερού - υπάρχουν καταγεγραμμένα περισσότερα από 1000 είδη φυτών και 1450 είδη ζώων, από τα οποία το 80% είναι ενδημικά.

Το πολύχρωμο ξενοδοχείο «Mayak Hotel» στις όχθες της σιβηρικής λίμνης.

Στα γαλάζια νερά της λίμνης υπάρχουν 22 νησιά. Το μεγαλύτερο είναι το Olkhon (730 τετρ. χλμ), όπου κατοικούν περίπου 1500 άτομα. Στις λαϊκές παραδόσεις των Μογγόλων, η Βαϊκάλη αναφέρεται ως «Ιερή Θάλασσα» και το νησί Olkhon ως κατοικία των φοβερών πνευμάτων της λίμνης. Τοπικοί θρύλοι θέλουν το νησί Olkhon γενέτειρα του Τζένγκις Χαν, ενώ άλλοι υποστηρίζουν πως ο τάφος του Μογγόλου αυτοκράτορα βρίσκεται εδώ.
Οι παραλίμνιες κωμοπόλεις Port Baikal, Kutluk, Slyudyanka και Listnyanka (το κυριότερο τουριστικό θέρετρο της Βαϊκάλης), όλες στη νότια άκρη της λίμνης, συνδέονται οδικώς και σιδηροδρομικώς με την κοντινή πόλη Irkutsk. Επειδή περιμετρικά της λίμνης δεν υπάρχει οδικό δίκτυο, η μετάβαση στις βόρειες παραλίμνιες κωμοπόλεις Severobaikalsk και Nizhneangarsk γίνεται αεροπορικώς, ενώ κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, τακτικά ατμοπλοϊκά δρομολόγια ενώνουν τα κυριότερα παραλίμνια κέντρα της Βαϊκάλης.

Παραδοσιακή καλαμένια βάρκα καμπαλίτος στα νησιά των Uros.

Αντίθετα, κατά τη διάρκεια του χειμώνα, η επιφάνεια της σιβηρικής λίμνης καλύπτεται από ένα χοντρό στρώμα πάγου (με πάχος γύρω στο ένα μέτρο), επιτρέποντας έτσι σε αυτοκίνητα και λεωφορεία να τη διασχίσουν άφοβα! Οπως γίνεται αντιληπτό, ο χειμώνας δεν είναι η πιο κατάλληλη εποχή για να επισκεφθείτε τη Βαϊκάλη - η μέση θερμοκρασία τους χειμερινούς μήνες είναι -20° C, ενώ το καλοκαίρι μόλις 11° C. Το λιώσιμο των πάγων ξεκινά στα τέλη Απριλίου από τα βορειοδυτικά της λίμνης και συνεχίζεται μέχρι τα τέλη Μαΐου. Τα νερά της λίμνης είναι κρύα και το καλοκαίρι, με μέση θερμοκρασία τους 4° C.
Η φώκια της Βαϊκάλης

Παραδοσιακά ντυμένος Ινδιάνος Uros.

Η φώκια nerpa, που ζει μόνο στη λίμνη Βαϊκάλη, είναι το μοναδικό είδος φώκιας του γλυκού νερού στον κόσμο. Για τον επιστημονικό κόσμο αποτελεί μυστήριο το γεγονός ότι αρκτικές φώκιες όπως η nerpa (που ζουν μόνο σε αλμυρό νερό) βρίσκονται στα νερά της Βαϊκάλης, 2.000 χλμ. νότια του Βόρειου Παγωμένου Ωκεανού. Σύμφωνα με τις απόψεις των ειδικών, οι φώκιες nerpa (που ξεπερνούν τις 100.000) πιθανότατα μετανάστευσαν στην περιοχή της Βαϊκάλης στα πρώιμα στάδια της δημιουργίας της, κατά την προϊστορική περίοδο, όταν η λίμνη επικοινωνούσε με τα ωκεάνια νερά μέσω του ποταμού Lena. ΤΙΤΙΚΑΚΑ- ΠΕΡΟΥ-ΒΟΛΙΒΙΑ
Ζωή στις καλαμιές

Στα πλωτά καλαμένια νησιά Uros οι κάτοικοι ζουν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, όπως και οι πρόγονοί τους.

Πιο κοντά στον ουρανό από κάθε άλλη λίμνη στον κόσμο, η Τιτικάκα βρίσκεται σε ύψος 3.812 μ. και απλώνει το γαλάζιο σεντόνι της στο γυμνό οροπέδιο Altiplano. Είναι η ψηλότερη πλεύσιμη λίμνη της γης, με μήκος 1.760 μ., βάθος 280 μ. (8.560 τετρ. χλμ.) και την μοιράζονται το Περού και η Βολιβία. Στις όχθες της Τιτικάκα υπάρχουν δυο πόλεις, η Puno (στο Περού) και η Huaqui (στην Βολιβία) και ο πληθυσμός που ζει γύρω από τη λίμνη ζει αποκλειστικά από την αλιεία, τη χειροτεχνία και τον τουρισμό.
Για τους περισσότερους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν στα υψίπεδα των Ανδεων, η λίμνη Τιτικάκα ήταν ένας τόπος ιερός. Οι Ινκας την αποκαλούσαν «Μήτρα του ανθρώπινου γένους», καθώς πίστευαν ότι προέρχονταν από τα νερά της λίμνης - πίστευαν ότι ο θεός Viracocha ξεκίνησε από την Τιτικάκα τη δημιουργία της ζωής. Ακόμα και σήμερα, οι κάτοικοι στις όχθες της λίμνης (που διατηρούν αρκετές από τις παραδόσεις των Ινκας) καμαρώνουν πως είναι οι παλαιότεροι άνθρωποι στον κόσμο.

Το πλωτό νησί των Uros όπως διακρίνεται καθώς το προσεγγίζετε με τη βάρκα.

Αλλη μια απόδειξη που επιβεβαιώνει τον σημαντικό ρόλο της Τιτικάκα στην Ιστορία και τον πολιτισμό των Ανδεων, ακούει στο όνομα Tiwanaku. Μόλις 20 χλμ. νότια της λίμνης, σε απόλυτη αρμονία με το λιτό περιβάλλον του άγονου βολιβιανού υψιπέδου, βρίσκονται τα ερείπια της πόλης Tiwanaku - ήταν ένα από τα σπουδαιότερα πνευματικά και λατρευτικά κέντρα της προκολομβιανής περιόδου. Νεότερες έρευνες υποστηρίζουν ότι η πόλη Tiwanaku απλωνόταν κάποτε στη νότια ακτογραμμή της Τιτικάκα, η οποία όμως μέσα στους αιώνες σταδιακά συρρικνώθηκε.
Διάφανα γαλανά νερά, μύθοι, θρύλοι, αρχαιολογικά ευρήματα, πλωτά νησιά και παραδοσιακές βάρκες φτιαγμένες από τα μοναδικά καλάμια totora, αποτελούν σήμερα τον θαυμαστό κόσμο της Τιτικάκα. Τη νοτιοαμερικανική λίμνη τροφοδοτούν 25 ποτάμια και από τα νερά της υψώνονται περίπου 42 νησιά (Uros, Taquile, Amanti κ.ά.), με μεγαλύτερο το νησί Τιτικάκα. Τα περισσότερα βρίσκονται στην περουβιανή επικράτεια και κρύβουν αρχιτεκτονικά υπολείμματα και ιστορικές μαρτυρίες των Ινδιάνων Ayamaras, που ανήκουν στην προχριστιανική εποχή.

Το κολύμπι στα νερά της Τάνα είναι μάλλον μια ριψοκίνδυνη υπόθεση.

Ενα από τα κύρια αξιοθέατο της Τιτικάκα είναι τα πλωτά νησιά της φυλής Uros - εκεί μπορείτε να πάτε με μια παραδοσιακή καλαμένια βάρκα (καμπαλίτος) από την προβλήτα της πόλης Puno. Τα νησιά Uros είναι ουσιαστικά τεχνητά νησιά φτιαγμένα από στρώσεις καλαμιών totora, που υπάρχουν άφθονα στα ρηχά νερά της λίμνης.
Αυτή η πρωτότυπη αρχιτεκτονική τεχνοτροπία χαρακτηρίζει τις πλωτές πολιτείες-νησίδες της Τιτικάκα και είναι πραγματικά μοναδική στον κόσμο: κατοικίες, μικρομάγαζα, καλύβες και βάρκες, με κύριο δομικό υλικό τα καλάμια totora, έχουν κατασκευαστεί σύμφωνα με τις παραδοσιακές τεχνικές της πανάρχαιας φυλής Uros.

Οι καταρράκτες του Γαλάζιου Νείλου βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από τη λίμνη.

Από τα πλωτά νησιά της Τιτικάκα, μπορείτε να αγοράσετε αναμνηστικά και είδη λαϊκής τέχνης, όπως βαρκάκια από καλάμι, ζωγραφιές και πολύχρωμα κεντήματα.
Η φυλή Uros
Η καθημερινότητα στα καλαμένια νησιά της Τιτικάκα κυλά μέσα σε πρωτόγονες συνθήκες, μακριά από τις ανέσεις του σύγχρονου πολιτισμού. Οι ντυμένοι παραδοσιακά Uros ζουν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως και οι πρόγονοί τους, αιώνες πριν: τους χαρακτηρίζει η κοινοβιακή οργάνωση, κάνουν τις περισσότερες συναλλαγές τους με ανταλλαγή ειδών, έχουν ως βασική διατροφή τα ψάρια και τα καλάμια, ενώ επικοινωνούν με τη στεριά μόνο με τις καλαμένιες πιρόγες τους. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι οι Ινδιάνοι Uros εξακολουθούν να ασπάζονται τους τρεις σημαντικότερους ηθικούς κανόνες των Ινκας: «Μην κλέβεις, μην αδρανείς και μη λες ψέματα».

Παραδοσιακή βάρκα των κατοίκων.

TANA - ΑΙΘΙΟΠΙΑ
Ευλογημένη λίμνη
Οι περισσότεροι τη γνωρίζουν μόνο από τα σταυρόλεξα: «Λίμνη της Αιθιοπίας με 4 γράμματα». Οσοι, όμως, έχουν την τύχη να ταξιδέψουν στην καρδιά της Αφρικής και να δουν από κοντά τη λίμνη Τάνα, μιλούν για ένα ακατέργαστο διαμάντι στα καταπράσινα υψίπεδα της Βορειοδυτικής Αιθιοπίας, σε υψόμετρο 1.830 μ. πάνω από τη θάλασσα.
Με μήκος 84 χλμ., πλάτος 66 χλμ. και μέγιστο βάθος 15 μ., η Τάνα είναι η μεγαλύτερη λίμνη στην Αιθιοπία (2.156 τετρ. χλμ.) και ο ρόλος της στο οικοσύστημα της περιοχής θεωρείται καταλυτικός. Περίπου το 70% των ψαριών της λίμνης είναι ενδημικά, ενώ στα νερά της ζει κι ένας μικρός αριθμός κροκοδείλων. Η αιθιοπική λίμνη τροφοδοτείται από τα νερά τουλάχιστον 50 ποταμών (μεγαλύτεροι ποταμοί είναι οι Abbai, Gumara και Reb), ενώ από τα υγρά σωθικά της γεννιέται ο Γαλάζιος Νείλος, που ενώνεται με τον Λευκό Νείλο στην περιοχή του Χαρτούμ και συνεχίζουν -σε μια κοίτη- τη διαδρομή έως τη Μεσόγειο.
Η πόλη Bahir Dar, το δεύτερο μεγαλύτερο αστικό κέντρο της Βορειοδυτικής Αιθιοπίας, βρέχεται από τα θολά νερά της Τάνα και προσφέρεται ως ορμητήριο για μια υδάτινη εξόρμηση στα νερά της λίμνης. Στην Τάνα υπάρχουν 37 συνολικά νησιά, ελάχιστα όμως κατοικούνται (Daga, Meshralia, Dek). Ενα απ' αυτά -το νησί Qirqos- θεωρείται ιερό από τον χριστιανικό πληθυσμό της Αιθιοπίας, καθώς φιλοξενεί το μικρό μοναστήρι Tana Qirqos.
Από το λιμάνι της Bahir Dar μπορείτε να νοικιάσετε μια βάρκα με οδηγό και να επισκεφθείτε το νησί Qirqos. Σύμφωνα με την παράδοση της Ορθόδοξης Κοπτικής Εκκλησίας της Αιθιοπίας, η Κιβωτός της Διαθήκης, το πιο διάσημο ιερό κειμήλιο, βρισκόταν για οκτακόσια περίπου χρόνια φυλαγμένη στον χώρο της μονής Tana Qirqos, πριν μεταφερθεί κατόπιν στην πόλη Αξούμ, στα βόρεια της χώρας.
Το ιερό οικοδόμημα του νησιού των παραλίμνιων περιοχών χτίστηκε τον 16ο αιώνα σύμφωνα με την τοπική θρησκευτική αρχιτεκτονική. Τα τοιχώματα του τετράγωνου ναού είναι διακοσμημένα με πολύχρωμες αγιογραφίες, που αντλούν θέματα από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Παρά τις ομοιότητες με τις αντίστοιχες βυζαντινές, οι αγιογραφίες της Tana Qirqos διατηρούν έναν δικό τους, απλοϊκό χαρακτήρα, και ξεχωρίζουν τόσο για τα έντονα χρώματα όσο και για τη χρήση αφρικανικών μορφών στην απεικόνιση ιερών προσώπων (αγίων και αγγέλων).
Αξιόλογες γνωστές μονές και εκκλησίες υπάρχουν επίσης στα νησιά Dega, Cherqos και Dek - ξεχωρίζει η εκκλησία του Αγίου Στεφάνου στο νησί Dega.
Εκτός από τους οικολογικούς και θρησκευτικούς θησαυρούς της λίμνης Τάνα, άλλο ένα ανυπέρβλητο φυσικό μνημείο που δεν πρέπει να χάσετε είναι οι κοντινοί καταρράκτες του Γαλάζιου Νείλου (35 χλμ. νοτιοανατολικά της Bahir Dar), που φτάνουν σε ύψος τα 45 μ.

η συνέχεια..