Οι διαδηλωτές, που συμμετέχουν καθημερινά στις διαδηλώσεις της Μαδρίτης, και άλλων χτυπημένων από την κρίση πόλεων της Νοτίου Ευρώπης, τα έχουν με την λιτότητα και τις περικοπές κρατικών δαπανών, που θεωρούν ότι ευθύνονται για την εξαθλίωση τους.
Μακροπρόθεσμα όμως, η μεγάλη απειλή εναντίον της Ευρώπης δεν έχει να κάνει τόσο με τις δημοσιονομικές πολιτικές, όσο με τα τεκταινόμενα των πολιτών της μέσα στις κρεβατοκάμαρές τους!
Πιο συγκεκριμένα, η οικονομική καταστροφή της Νότιας Ευρώπης, είναι κυρίως αποτέλεσμα μιας δημογραφικής παρακμής, που αν δεν αντιστραφεί σύντομα, εγγυάται την τελική της πτώση.
Εδώ και πολλά χρόνια, οι πλούσιες χώρες του Βορρά, κυρίως η Γερμανία, έχουν αντισταθμίσει την χαμηλή γεννητικότητα, και την μειούμενη εσωτερική ζήτηση, προσελκύοντας μετανάστες από αλλού, και χτίζοντας ισχυρές εξαγωγικές οικονομίες.
Αντιθέτως, οι χώρες του λεγόμενου Club Med (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, και Πορτογαλία), εκτός από κάποιους θύλακες οικονομικής ισχύος όπως είναι το Μιλάνο, απέτυχαν στο να δημιουργήσουν ισχυρές οικονομίες, οι οποίες και θα ισοσκέλιζαν τους χαμηλούς ρυθμούς γεννήσεων.
Η Ισπανία ήταν κάποτε ένα από τα αστέρια της Ευρώπης, ωθούμενη από την κερδοσκοπία ακινήτων, και προχωρώντας σε πλήρη ολοκλήρωση σε σχέση με την υπόλοιπη ΕΕ. Πριν από μόλις 6 χρόνια, η χώρα έχτιζε 50% περισσότερες κατοικίες από τις ΗΠΑ, με 85% λιγότερο πληθυσμό! Στη διάρκεια της άνθησης, την ώρα που το 8% των Ισπανών προτιμούσαν να μην εργάζονται, στην χώρα εισέρρευσαν περίπου 6 εκατομμύρια μετανάστες αναζητώντας εργασία.
Όταν η ισπανική φούσκα των ακινήτων έσκασε, δεν υπήρχε κάποια άλλα παραγωγική βιομηχανία για να καλύψει το κενό. Η πίστωση του ιδιωτικού τομέα πέφτει συνεχώς εδώ και 18 μήνες, ενώ μόνο μέσα σε ένα μήνα (Μάρτιο) η βιομηχανική παραγωγή σημείωσε πτώση της τάξης του 7%.
Η ανεργία στην Ισπανία έχει ξεπεράσει το 23%, ποσοστό δηλαδή διπλάσιο από τον μέσο όρο της ΕΕ. Στην Ισπανία, αλλά και στην Ελλάδα, η ανεργία στους νέους κάτω των 25, αγγίζει, και ξεπερνά σήμερα το 50%.
Μετά από δεκαετίες ανάπτυξης, η Μαδρίτη έχει πλέον γεμίσει από κλειστά καταστήματα, και γκράφιτι στους τοίχους. Περιδιαβαίνοντας την, βλέπει κανείς παντού αργόσχολους νεαρούς, να μη κάνουν τίποτα, ή να προσπαθούν να αποσπάσουν ένα ή δύο ευρώ από τους τουρίστες.
Οι οικονομολόγοι προσπαθούν να ερμηνεύσουν αυτή τη παρακμή με όρους οικονομικούς, λέγοντας πως φταίει η έλλειψη ανταγωνιστικότητας, τα δημοσιονομικά ελλείμματα, κλπ. Πολλοί Ισπανοί όμως πιστεύουν πως η αιτία είναι διαφορετική. Ο σύμβουλος επιχειρήσεων Alejandro Macarrón Larumbe, λέει ξεκάθαρα πως για την παρακμή φταίει η «αλλαγή των αξιών».
Πριν από μια γενιά, η Ισπανία έβγαινε από την εποχή του Φράνκο, και ήταν μια ισχυρή καθολική χώρα, με υψηλή γεννητικότητα (από τις πιο υψηλές της Ευρώπης), αφού το 1960 η κάθε γυναίκα έκανε 4 παιδιά, και μέχρι το 1976, έκανε 3. Δεν υπήρχαν, αφού δεν επιτρέπονταν, ούτε διαζύγια, ούτε αντισύλληψη.
Από το 1980 και μετά πολλά άλλαξαν, προς το καλύτερο, με περισσότερες δυνατότητες μόρφωσης, εργασίας, πολιτικής ελευθερίας και οικονομικής ευμάρειας για τις Ισπανίδες.
Ο εκσυγχρονισμός όμως αυτός ήρθε με ένα τίμημα. Η οικογένεια, που ως θεσμός ήταν κυρίαρχος στην ισπανική κοινωνία, έχασε τον πρωτεύοντα ρόλο της. Η προτεραιότητα των νέων γυναικών έγινε η καριέρα, ο πλούτος, η αγορά σπιτιού, η διασκέδαση, τα ταξίδια και όχι η δημιουργία οικογένειας και τα πολλά παιδιά. Πολλές Ισπανίδες, όπως οι γυναίκες της Β. Ευρώπης, άρχισαν να απορρίπτουν τον γάμο. Αν και ο πληθυσμός της Ισπανίας είναι μεγαλύτερος από αυτόν του 1976, ο ετήσιος αριθμός των γάμων έπεσε από τις 270.000 στις 170.000.
Σήμερα, η Ισπανία, όπως και η υπόλοιπη ΕΕ αντιμετωπίζει δυσμενείς δημογραφικές συνέπειες. Το αποτέλεσμα είναι μια μεγάλη πληθυσμιακή μετάλλαξη. Μέσα σε 50 χρόνια, ο ρυθμός γεννήσεων έπεσε κατά 50%, με μια αντιστοιχία του 1.4 παιδιού ανά γυναίκα, που αποτελεί έναν από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη. Μικρότερος από αυτόν (2.1) που χρειάζεται μια χώρα για να ανανεώνεται ο πληθυσμός της. Πρόσφατα, ο ρυθμός αυτός μειώθηκε ακόμα 5% στην Ισπανία.
Στην ουσία, η Ισπανία και οι άλλες μεσογειακές χώρες, υιοθέτησαν τις φιλελεύθερες αξίες και νόρμες της Βόρειας Ευρώπης, μαζί με τους αντίστοιχους ρυθμούς γεννήσεων, χωρίς όμως να έχουν το οικονομικό υπόβαθρο να αντέξουν τις συνέπειες.
Μια σκανδιναβική χώρα, μπορεί να διαθέτει κοινωνικό κράτος, εφόσον διαθέτει εξειδικευμένο και παραγωγικό εργατικό δυναμικό. Στις χώρες όμως του Νότου, δεν υπάρχει μια αντίστοιχη βιομηχανική παραγωγή. Η όποια ανάπτυξη οφείλονταν στα ακίνητα και στον τουρισμό. Τα κράτη αυτά εξαρτώνται από τους ξένους επενδυτές.
Σε αντίθεση με την Γερμανία ή την Σουηδία, η Ισπανία δεν μπορεί να βασιστεί στους μετανάστες, για να αντιστρέψει την χαμηλή γεννητικότητα ή να παράγει οικονομική ενέργεια. Αν και κάθε χρόνο εισέρχονται περίπου 450.000 Μουσουλμάνοι στη χώρα, άλλοι 580.000 Ισπανοί φεύγουν, κατευθυνόμενοι κυρίως προς την Β. Ευρώπη ή την Λατινική Αμερική. Η Γερμανία, που χρειάζεται ετησίως περίπου 200.000 μετανάστες για να συνεχίσει να λειτουργεί τα εργοστάσιά της, αποτελεί τον συνηθέστερο προορισμό.
Το αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι η Ισπανία να είναι η πρώτη μεγάλη χώρα της ΕΕ, με πληθυσμιακή πτώση. Η στατιστική υπηρεσία της χώρας προβλέπει πως στην επόμενη δεκαετία θα χαθούν 1 εκατομμύριο κάτοικοι, μια τάση που θα μεγεθυνθεί στο εγγύς μέλλον, καθώς η σημερινή γενιά των baby boomers θα αρχίσει να πεθαίνει. Ο σημερινός πληθυσμός των 47 εκατομμυρίων θα πέσει κατά 2 εκατομμύρια ως το 2021. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, ο πληθυσμός της Ισπανίας το 2060 θα είναι μόλις 35 εκατομμύρια.
Η πληθυσμιακή μείωση, και η αυξανόμενη μετανάστευση των νέων στο εξωτερικό, θα οδηγήσει την χώρα σε μια δυσμενή αναλογία συνταξιούχων προς εργαζόμενους. Το 2021 προβλέπεται πως θα υπάρχουν 6 συνταξιούχοι ή μαθητές, για κάθε έναν εργαζόμενο.
Αν η Ισπανία (και οι άλλες μεσογειακές χώρες) δεν μπορούν να πληρώνουν τους λογαριασμούς τους σήμερα, φανταστείτε τι έχει να γίνει στο μέλλον. Όπως λέει ο Macarron, ένα γερασμένο εκλογικό σώμα δεν θα επιτρέψει τους πολιτικούς του μέλλοντος να πειράξουν τις συντάξεις, τις φορολογικές ελαφρύνσεις, ούτε να τονώσουν την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα. Ήδη σήμερα, το ισπανικό εκλογικό σώμα αποτελείται κατά 30% από άτομα άνω των 60 χρόνων, ενώ το 1977 το ποσοστό αυτό ήταν 22%. Οι εκτιμήσεις λένε πως το 2050, οι άνω των 60 ψηφοφόροι, θα είναι η συντριπτική πλειοψηφία.
Χωρίς μια αλλαγή στις πολιτικές που θα είναι υπέρ της οικογένειας, της στέγης, και χωρίς φορολογικές μεταρρυθμίσεις, και τέλος χωρίς μια επαναφορά του ενδιαφέροντος για τον γάμο, η Ισπανία, και οι άλλες Νότιες χώρες, θα αντιμετωπίσουν μια άμεση παρακμή, όπως συνέβη κατά τον 17ο και 18ο αιώνα, όταν οι χώρες αυτές έχασαν το παγκόσμιο κύρος τους, και τον ρόλο τους ως παγκόσμιες δυνάμεις, μετατρεπόμενες σε τουριστικούς προορισμούς για εργαζόμενους του Βορρά, για ρομαντικούς ποιητές και για διάφορους τρελαμένους με την ιστορία.
Πριν όμως συμβεί κάτι τέτοιο, η σημερινή μεσογειακή τρέλα μπορεί κάλλιστα να οδηγήσει την υπόλοιπη Ευρώπη, ίσως και ολόκληρο τον κόσμο, σε μια ακόμη βαθιά και καταστροφική οικονομική παρακμή.
S.A.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου