ΨΥΧΙΑΤΡΟΙ ΙΕΡΕΙΣ ΚΑΙ Η ΣΥΓΧΥΣΗ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ

Σωτήρης Αδαμίδης

Η ιδιαίτερη αφορμή⁹ για να καταγράψουμε αυτές τις σκέψεις είναι η σύγχρονη τάση, που τείνει να λάβει μορφή επιδημίας στο χώρο της εκκλησίας, να ιδεολογικοποιούνται σε απίστευτο βαθμό τα συνήθη προβλήματα των ζευγαριών και των νέων ανθρώπων, που ζουν μέσα στην ορθόδοξη ενορία, να υπάγονται ευθύς εξαρχής στη δικαιοδοσία των ψυχιάτρων και δη των ψυχαναλυτών χωρίς να αναγνωρίζονται ως πιθανό αντικείμενο της αρμοδιότητος του πνευματικού.

Υπάρχουν ακόμα και ιερείς – ψυχίατροι που προκαλούν σύγχυση στους χριστιανούς με τη διπλή ιδιότητά τους, αφού και μόνη αυτή η σημειολογία υποδηλώνει την αναγκαιότητα της παρουσίας και των δύο, στο ίδιο πρόσωπο, για την επιτέλεση του ποιμαντικού έργου.

Άμεση συνέπεια αυτής της λογικής είναι η κωδικοποίησή της σε επίσημη πρόταση, από ιερέα – ψυχίατρο, για τη θεσμοθέτηση «υποχρεωτικής γνωμοδότησης συμβουλίου από κληρικούς και ψυχολόγους – ψυχιάτρους για την καταλληλότητα υποψηφίου κληρικού. Η γνωμοδότηση θα εκδίδεται 2 ξεχωριστές φορές που θα απέχουν μεταξύ τους 3 χρόνια»!¹⁰

Ρωτάμε: μπας και καταργήθηκε η πρόνοια του Θεού και το Άγιο Πνεύμα που έλκει στην ιερωσύνη και δε μας το είπε ακόμα ο Freud; Σαφώς και υπάρχουν ανάξιοι ποιμένες, που διαφθείρουν τον αμπελώνα του Θεού, αλλά και γι’ αυτούς λειτουργεί η πρόνοιά Του, αιώνες πριν τη θεσμοθέτηση του προτεινόμενου συμβουλίου...

Αλλά κι από δεύτερο κληρικό της ιδίας «ειδικότητος», που αποπειράται να δικαιολογήσει τη διπλή τους ιδιότητα με ατέλειωτες παραπομπές στη δυτική ποιμαντική παράδοση – αφού φυσικά στην ορθόδοξη δεν υπάρχει προηγούμενο: η παράδοση των κληρικών ψυχιάτρων αρχίζει από τους ίδιους – τα ίδια περίπου ακούμε.

Και έτσι, αν δεχθούμε τη λογική τους, θα έχουμε τους business class ιερείς, που θα είναι και ψυχαναλυτές και θα μας κάνουν καλά από τα ψυχικά μας προβλήματα και εκείνους που στερούνται αυτών των γνώσεων, τους β’ κατηγορίας, που θα έρχονται δεύτεροι και καταϊδρωμένοι, μιας και δε θα γνωρίζουν από ψυχή και ψυχική ασθένεια κατά πως θέλει η ψυχολογία.

Ποιον θα ακούσουμε λοιπόν; Αυτούς ή τους γέροντες που συμβουλεύουν π.χ. να αποφεύγουμε ακόμα και την ανάμνηση των ονείρων, ενώ οι ψυχαναλυτές ιερείς επιμένουν να επιδίδονται σε ερμηνείες ονείρων – σε ατέλειωτες «συνεδρίες» ανάλυσης – τα πνευματικά τους παιδιά; Αυτούς η τον άγιο Ιωάννη τον Σιναΐτη, που λέει λ.χ. ότι πολλοί έφθασαν στην τρέλλα από τη συνεχή παραδοχή των ονείρων;¹¹

Οι πατέρες ήδη από την εποχή της σύγκρουσης του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά με τον Βαρλαάμ, είχαν απαντήσει αρνητικά στο ερώτημα της ανάλυσης. Αλλά για τα ερωτήματα αυτά θα χρειασθεί να επανέλθουμε.

Υποθέτω ότι κανένα από τα γεροντάκια με την «πρακτική θεολογία» που θα προσήρχετο σε ένα τέτοιο συμβούλιο δεν επρόκειτο να περάσει τις «εξετάσεις» και να κριθεί κατάλληλος για κληρικός! Θα πέρναγε ο διαταραγμένος κατά την ψυχολογία «δια Χριστόν σαλός»; Πως άλλωστε να περάσει αυτές τις εξετάσεις στερούμενος τις απαραίτητες κατά Freud γνώσεις «ποιμαντικής», τις οποίες ανακάλυψαν οι νέοι φωστήρες με τις σπουδές τους στην Αμερική και την Εσπερία; «Από την Ευρώπη γυρίσαμε πεινασμένοι», έλεγε ο Σεφέρης... Και δεν εννοούσε φυσικά το ευρώ...

Αφού δεν υπάρχει λοιπόν προηγούμενο στην παράδοσή μας, προσπαθούν να μας πουν ότι και ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, λόγου χάρη, λίγο πολύ έτσι λειτουργούσε, έχοντας διπλή ιδιότητα. Μόνο που εκεί δεν υπήρχε τίποτα «διπλό», παρά μόνον ο απλούς Παράκλητος, που φώτιζε τους πατέρες, για να βλέπουν και να ανατέμνουν την ανθρώπινη ψυχή, με τρόπο που δε λανθάνει, όπως έλεγε ο γέρων Πορφύριος.

Η ματιά και η πείρα των πατέρων μας, θείω πνεύματι κινουμένη, πάει πιο βαθειά απ’ ό,τι μπορεί να πάει η οποιαδήποτε ψυχολογία, έγραφαν οι Αγιορείτες το 1984.¹²

Γνώμη του γράφοντος είναι, πάντως, ότι αυτή την προσπάθειά τους θα την συνεχίσουν. Δηλαδή, θα επιμένουν στον ανάποδο τρόπο ανάγνωσης των πατέρων. Αντί να τους μιμηθούμε, προκειμένου, όπως λέει ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ, να επιτύχουμε το σκοπό της ζωής μας, που είναι η απόκτηση του αγίου πνεύματος και η δι’ αυτού του τρόπου ακριβής διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση στα ψυχολογικά και μη προβλήματα που μας ταλανίζουν, θα πρέπει κατ’ αυτούς να καταφεύγουμε a priori στα πορίσματα της επιστήμης της ψυχολογίας και να τα χρησιμοποιούμε ως εργαλεία θεραπευτικά. Μόνο που από αυτή τη διαδρομή δεν κόβεις δρόμο, όπως νομίζουν, αλλά χάνεις το δρόμο...

---

9. Τον τελευταίον καιρό έχουν επανειλημμένα γίνει συζητήσεις στο σταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος, αλλά και στο σταθμό της Μητροπόλεως Πειραιώς για το θέμα που διαπραγματευόμαστε, δηλαδή την αναζήτηση λύσεων – θεραπείας των ψυχολογικών προβλημάτων με αποκλειστική αναφορά στην κοσμική γνώση και όχι στους πατέρες και τη δική τους αγιοπνευματική εμπειρία στα ζητήματα της ψυχής, με ιδιαίτερη έμφαση στη μόδα των ιερέων που συγχρόνως εξασκούν και την ψυχιατρική επαγγελματικά, επηρεάζοντας έτσι τους ανθρώπους και δίνοντάς τους λανθασμένο κατά τη γνώμη των γερόντων μήνυμα. Στις σχετικές εκπομπές δε μου δόθηκε η ευκαιρία να καταθέσω τις απόψεις που έτυχε να γνωρίζω ότι είχαν οι σύγχρονοι άγιοι γέροντες πάνω στο θέμα.

Πολλά από αυτά που θα αναφέρω στο βιβλίο αυτό είναι από την σε ανύποπτο χρόνο – προ 22 ετών! – συζήτηση με τον γέροντα Πορφύριο, - που είχα την ευλογία να γνωρίσω και να συμβουλεύομαι από τότε και μέχρι την κοίμησή του – χωρίς να είμαι άξιος γι’ αυτή την τιμή, μιας και δεν κατάφερα να κάνω υπακοή, παρά σε ελάχιστα από όσα μας έλεγε – και όσα άκουσα από τον πατέρα Παΐσιο, όσες φορές ανέβηκα στο Όρος για να τον συμβουλευθώ στις δυσκολίες που είχα.

Έκανα επίσης κι άλλη φορά απόπειρα να μιλήσω σε εκπομπή που διηύθυνε ιερέας ψυχίατρος και επειδή γνώριζε τις απόψεις μου, προφανώς δε με «έβγαλαν στον αέρα», λέγοντας από ραδιοφώνου: «είναι και μερικοί ακροατές που διαφωνούν με μας... αυτοί είναι γνωστοί και δε θα ασχοληθούμε μαζί τους»...

10. 2000 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ, Εκδ. Ακρίτας, σελ. 296, κείμενο π. Β. Θερμού. Στον τόμο αυτό συμμετείχα κι εγώ με ένα κείμενο, κατόπιν πιεστικών παρακλήσεων αγαπητών σε μένα προσώπων. Δε γνώριζα βέβαια τότε την κατάθεση των απαράδεκτων απόψεων, όπως αυτές, αλλά και άλλες παρόμοιες.

11. Διαβάστε τώρα σχετικά με τα όνειρα την αναφορά στο τέλος του βιβλίου – ξένη βιβλιογραφία – με αρ. 18 και θα καταλάβατε τι εννοούσε ο άγιος...

12. «Το Άγιον Όρος και η παιδεία του γένους μας», σελ. 74.

πηγή