Ὁ Ἅγιος Θεμιστοκλῆς

π.Διονύσιος Ψαριανός (Μητροπολίτης Σερβίων καί Κοζάνης )

Σήμερα ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει καὶ τιμᾶ τὴν ἱερὴ μνήμη τοῦ ἁγίου μάρτυρα Θεμιστοκλῆ. Ὁ ἅγιος Θεμιστοκλῆς πατρίδα εἶχε τὰ Μύρα τῆς Λυκίας, κι ἔζησε καὶ μαρτύρησε στὸ διωγμὸ τοῦ Δεκίου, δηλαδὴ στὰ 250 μετὰ Χριστόν. Ὁ ἡγεμόνας τοῦ τόπου ζητοῦσε τότε νὰ βρῆ ἕναν Διοσκορίδη τὸ ὄνομα, ποὺ τὸν εἶχαν καταγγείλει γιὰ χριστιανό. Ὁ Διοσκορίδης αὐτὸς εἶναι ὁ ὕστερα μάρτυρας Διοσκορίδης, τοῦ ὁποίου ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει τὴ μνήμη στὶς 11 Μαΐου. Οἱ στρατιῶτες λοιπὸν τοῦ ἡγεμόνα ἔψαξαν παντοῦ στὴν πόλη κι ὕστερα βγῆκαν καὶ στὸ βουνὸ γιὰ νὰ βροῦν τὸν Διοσκορίδη. Ὅπως γράφει ὁ Ἀπόστολος, φεύγοντας οἱ Ἅγιοι τοὺς διῶκτες των κρύβονταν «ἐν ἐρημίαις καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς», στὶς ἐρημιὲς καὶ στὰ βουνὰ καὶ στὶς σπηλιὲς καὶ στὶς τρύπες τῆς γῆς.

Τὸ μαρτύριο τοῦ διωγμοῦ δὲν εἶναι μόνο ἡ ταπείνωση, οἱ ξυλοδαρμοί, ἡ φωτιὰ καὶ τελευταία τὸ μαχαίρι τοῦ δημίου. Εἶναι πρὶν ἀπ’ αὐτὰ καὶ ὅλη ἡ ἄλλη ἀγωνία καὶ ἡ ἀνασφάλεια, ἡ περιπλάνηση στὰ βουνὰ καὶ ἡ ταλαιπωρία, γιὰ νὰ προστατέψουν οἱ ἄνθρωποι τὴ ζωή τους, οἱ γονεῖς τὰ νήπια παιδιά τους καὶ τὰ παιδιὰ τοὺς γέροντες γονεῖς των. Γιατί δὲν εἶναι θέλημα Θεοῦ στὸ διωγμὸ οἱ πιστοὶ νὰ μὴ φυλάγουν τὸν ἑαυτό τους οὔτε αὐτόκλητοι νὰ παρουσιάζωνται καὶ νὰ πηγαίνουν μόνοι τους ζητώντας τὸ μαρτύριο. Στὸ μαρτύριο οἱ Ἅγιοι δὲν πηγαίνουν, ἀλλὰ τὸ περιμένουν καὶ τὸ δέχονται, γιατί μαρτύριο εἶναι χάρη καὶ δωρεὰ τοῦ Θεοῦ· καὶ τὴ χάρι| δὲν τὴν ἁρπάζει ὁ πιστὸς ἀλλὰ ἑτοιμάζει τὸν ἑαυτό του γιὰ νὰ τὴν δεχθῆ.

Οἱ ἄνθρωποι λοιπὸν τοῦ ἡγεμόνα βγῆκαν στὸ βουνὸ καὶ ζητοῦσαν τὸν Διοσκορίδη. Τότε βρῆκαν τὸ Θεμιστοκλῆ νὰ βόσκη τὰ πρόβατά του· γιατί βοσκὸς ἦταν ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ. Τὸν ρώτησαν λοιπὸν καὶ τὸν ἀνέκριναν, ἂν εἶδε πουθενὰ ἤ ἂν ἤξερε ποῦ κρύβεται ὁ Διοσκορίδης. Νὰ μιὰ πολὺ δύσκολη θέση, στὴν ὁποία μπορεῖ νὰ βρεθῆ κανεὶς ἐκεῖ ποὺ δὲν τὸ περιμένει, ἀκόμα κι ἕνας βοσκὸς ἐπάνω στὸ βουνό. Ὁ Θεμιστοκλῆς καὶ τὸν Διοσκορίδη καὶ τὸν τόπο ποὺ κρυβόταν ἤξερε. Μὰ πῶς νὰ τὸ φανέρωση; Αὐτὸ θὰ ἤτανε νὰ παραδώσει τὸν ἀθῶο σὲ θάνατο καὶ νὰ γίνη ὁ ἴδιος διώκτης τῆς πίστεως. Ἡ καθαρὴ ψυχὴ κι ἡ ἀγαθὴ συνείδηση τοῦ Θεμιστοκλῆ ἔκρινε πὼς δὲν μποροῦσε νὰ κάμη τέτοιο πράγμα.

Σὲ τέτοιες δύσκολες ὧρες δὲν χρειάζονται πολλὲς σκέψεις καὶ διαλογισμοί. Οὔτε καὶ ἤξερε ὁ Θεμιστοκλῆς, ἐπάνω στὸ βουνὸ μὲ τὰ πρόβατά του, νὰ χάνεται σὲ τέτοια. Εἶπε λοιπὸν στοὺς στρατιῶτες πὼς οὔτε τὸν Διοσκορίδη εἶδε οὔτε καὶ ποῦ κρύβεται ξέρει. Ἀλλ’ ἀμέσως, σὰν γιὰ νὰ ἀντιστάθμιση τὸ ψέμα ποὺ εἶπε, ὡμολόγησε πὼς κι αὐτὸς ἦταν χριστιανός. Αὐτὸ ποὺ ἔκαμε ὁ ἅγιος Θεμιστοκλῆς μᾶς θυμίζει τὴν πράξη τοῦ ἁγίου Διονυσίου στὰ νεώτερα χρόνια· ὅταν οἱ στρατιῶτες ἔφτασαν στὸ κελλί του καὶ ζητοῦσαν τὸν φονιὰ τοῦ ἀδελφοῦ του, ὁ ἅγιος Διονύσιος εἶπε πὼς δὲν τὸν εἶδε, κι ἂς ἦταν αὐτὸς ποὺ τὸν βοήθησε νὰ φύγη γιὰ νὰ μὴ τὸν συλλάβουν. Ἀλλὰ ὁ ἅγιος Θεμιστοκλῆς ἔκαμε καὶ κάτι παραπάνω, ἀντὶ γιὰ τὸν Διοσκορίδη πρόδωσε τὸν ἑαυτό του.

Τὸ δεύτερο αὐτό, ποὺ ἔκαμε ὁ ἅγιος Θεμιστοκλῆς, εἶναι μίμηση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ συμμόρφωση πρὸς τὰ λόγια, ποὺ εἶπ’ ἐκεῖνος· «Μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐδεὶς ἔχει, ἵνα τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῇ ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ»· πιὸ μεγάλη ἀγάπη ἀπ’ αὐτὴ δὲν ὑπάρχει παρὰ νὰ βάλη κανεὶς τὴ ζωή του γιὰ τοὺς φίλους του. Ὁ ἅγιος Θεμιστοκλῆς ἔβαλε τὴ ζωή του γιὰ τὸν Διοσκορίδη, γιατί βέβαια, ὅταν ὡμολόγησε πὼς ἦταν χριστιανός, ἤξερε τί τὸν περίμενε. Οἱ στρατιῶτες, ἀντὶ νὰ ψάχνουν στὸ βουνὸ νὰ βροῦν τὸ Διοσκορίδη, ἔπιασαν τὸ Θεμιστοκλῆ καὶ τὸν ἔφεραν στὸν ἡγεμόνα. Ἐκεῖ ὁ ταπεινὸς βοσκὸς συμπλήρωσε καὶ ὡλοκλήρωσε τὴν ὁμολογία του. Ὑπεράσπισε μὲ θάρρος καὶ δὲν ἀρνήθηκε τὴν πίστη του, κι ὅταν τὸ ἔδειραν τοῦ πεθαμοῦ κι ὅταν τὸν κρέμασαν κι ὅταν τὸν ἔσυραν γυμνὸ ἐπάνω σὲ σιδερένια τριβόλια, ὥσπου παρέδωσε τὸ πνεῦμα του στὸ Θεό.

Κι ἄλλη φορὰ τὸ εἴπαμε, ὅτι τῶν Ἁγίων τὰ κατορθώματα εἶναι ὅλα ἀξιοθαύμαστα, ἀλλὰ δὲν εἶναι ὅλα ἀξιομίμητα. Δὲν μποροῦμε ὅλοι μας νὰ κατορθώσουμε κάποια ξεχωριστά, ποὺ ἔκαμαν κάποιοι ἀπὸ τοὺς Ἁγίους. Τὸ μαρτύριο καὶ ἡ ἄσκηση δὲν εἶναι ἀνθρώπινα κατορθώματα, ἀλλὰ τῆς θείας χάρης, ποὺ δίνεται στὸν καθένα κατὰ τὴν προαίρεσή του. Καὶ μιὰ ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες δωρεὲς τῆς θείας χάρης στοὺς Ἁγίους εἶναι ἡ διάκριση. «Μείζων τῶν ἀρετῶν ἡ διάκρισις», λένε οἱ πατέρες καὶ διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ πραγματικὰ πνευματικὸς ἄνθρωπος εἶναι ὁ «ἀνὴρ διακρίσεως», ὅπως διδάσκει ὁ ἀδελφός τοῦ Μεγάλου Βασιλείου ἅγιος Γρηγόριος ὁ ἐπίσκοπος Νύσσης. Οἱ Ἅγιοι ἔχουν τὴ διάκριση, ποὺ πρῶτ’ ἀπ’ ὅλα εἶναι ἀγάπη, νὰ ξέρουν πότε ἀκόμα καὶ ψέμα μποροῦνε νὰ ποῦν. Αὐτὸ ποὺ ἔκαμε ὁ ταπεινὸς βοσκὸς ἅγιος μάρτυρας Θεμιστοκλῆς. Ἀμήν.

πηγή