Αγ. Αναστασίου Σιναΐτου, Επισκόπου Αντιοχείας
Ερώτηση: Άραγε όλοι όσοι πέφτουν από ύψος ή καλύπτονται από χώματα ή πνίγονται, το παθαίνουν αυτό από θεία απειλή και παραχώρηση ή από ενέργεια του πονηρού;
Απόκριση: Ότι είναι «ανεξερεύνητα τα κρίματα του Θεού και ανεξιχνίαστοι αι οδοί αυτού». όπως λέει και ή Γραφή1, είναι φανερό. Παρά ταύτα όμως δεν είναι αλήθεια ότι όλοι όσοι πεθαίνουν με βίαιο θάνατο το παθαίνουν αυτό εξαιτίας των αμαρτιών τους. Διότι και οι γιοί του Ιώβ, παρ’ όλο που ήταν δίκαιοι, θάφτηκαν κάτω από τα ερείπια του σπιτιού τους. Αλλά και ο Χριστός μας το διδάσκει αυτό λέγοντας ότι δεν ήσαν αμαρτωλότεροι απ’ όσους κατοικούσαν την Ιερουσαλήμ εκείνοι οι δεκαοκτώ άνδρες, πάνω στους οποίους έπεσε ο πύργος του Σιλωάμ ούτε πάλι εκείνοι των οποίων το αίμα ο Πιλάτος ανέμιξε με τις θυσίες.
Από αυτά λοιπόν μαθαίνουμε ότι και οι δίκαιοι πολλές φορές πεθαίνουν με βίαιο θάνατο σύμφωνα με αφανείς και άγνωστες αποφάσεις του Θεού, οι οποίες οφείλονται σε τρεις λόγους:
Πολλές φορές ο Θεός επιτρέπει κάποιοι όσιοι άνδρες να θανατωθούν από θηρία ή από σεισμούς ή από πνιγμό ή από πτώση σε γκρεμούς, για να φοβηθούν οι υπόλοιποι και να πουν: «Αν αυτός που ήταν άνθρωπος του Θεού έπαθε κάτι τέτοιο, άραγε τί πρόκειται να πάθουμε εμείς οι αμαρτωλοί; Και εάν ο δίκαιος μόλις που σώζεται, ο ασεβής και αμαρτωλός πού θα βρεθεί:»
Άλλοι πάλι που είχαν ίσως κάποια μικρά ελαττώματα και επετράπη να υποστούν αυτόν τον βίαιο θάνατο θα ευρεθούν πλέον τέλειοι μπροστά στον Θεό.
Και κάποιοι άλλοι, που πολλές φορές σαν δυνατοί πήραν επάνω τους τις αμαρτίες του λαού, παραδίδονται γι’ αυτόν τον λόγο σε πειρασμούς και οδυνηρό θάνατο προκαλώντας έτσι μεγαλύτερη σωτηρία και στον εαυτό τους και στο λαό.
Διότι και ο Χριστός για τις αμαρτίες μας πληγώθηκε και για χάρη μας δέχθηκε τον θάνατο. Έχοντας λοιπόν αυτά υπ’ όψιν ας μην απορήσουμε, όταν βλέπουμε ότι ο Ησαΐας πριονίσθηκε, ο Ιωάννης αποκεφαλίσθηκε, ο Στέφανος λιθοβολήθηκε, ο Πέτρος σταυρώθηκε και πολλοί άλλοι άγιοι περιέπεσαν σε φοβερούς κινδύνους και θανάτους.
Κατά τον ίδιο τρόπο, σε τρείς λόγους μπορεί να αποδοθεί και ο βίαιος θάνατος των κακών ανθρώπων: ή για να σωφρονισθούν οι υπόλοιποι από το φοβερό περιστατικό που τους συνέβη ή για να βρουν και οι ίδιοι κάποια ανακούφιση στην άλλη ζωή (διότι πάρα πολλή ωφέλεια βρίσκουν εκεί όσοι χωρίζονται από το σώμα με πικρό θάνατο· κι αυτό εννοούσε ο Κύριος, όταν έλεγε αναφερόμενος σε κάποιες πόλεις που δεν δέχθηκαν το κήρυγμά Του: τα Σόδομα και τα Γόμορρα θα έχουν ανεκτότερη τιμωρία κατά την ημέρα της κρίσεως παρά η πόλις εκείνη· ή πάλι από θεία οργή και απειλή, όπως συνέβη στην περίπτωση του Φαραώ και του κατακλυσμού. Άλλοι δηλαδή υποφέρουν μόνον εδώ, όπως ο Λάζαρος, άλλοι εν μέρει εδώ και εν μέρει μετά θάνατον, όπως ακριβώς εκείνοι που κάηκαν στα Σόδομα, και άλλοι μόνον μετά θάνατον, όπως ο πλούσιος της παραβολής του Λαζάρου.
Λοιπόν όταν δεις ότι κάποιος έπεσε σε γκρεμό ή πνίγηκε, να μη λες ούτε να εξετάζεις: «Γιατί πέθανε μ’ αυτό τον τρόπο; Άραγε είχε φθάσει η ώρα του ή πέθανε πρόωρα; Ή μήπως αυτό συνέβη με συνεργία του διαβόλου:» Πρέπει να γνωρίζεις ότι πολλές φορές περιπίπτουμε σε πειρασμούς και συμφορές και θανάτους από δική μας αδιακρισία και αυθάδεια. Όπως παραδείγματος χάριν παθαίνουν οι ναυτικοί οι οποίοι, ενώ βλέπουν να προμηνύεται κακοκαιρία, βγάζουν το πλοίο από το λιμάνι και εκθέτουν τον εαυτό τους σε άλλους κινδύνους από μόνοι τους, χωρίς να το θέλει αυτό ούτε ο Θεός ούτε όμως και ο διάβολος· αλλά τα κάνουν αυτά και τα παρόμοια με δική τους πρωτοβουλία και αυτεξουσιότητα. Διότι από τα λόγια του Χριστού: σ’ εσάς ακόμη και οι τρίχες της κεφαλής σας είναι όλες αριθμημένες γίνεται φανερό ότι ο σατανάς δεν έχει καμία εξουσία όχι μόνον στους ανθρώπους, αλλ’ ούτε και στα άλογα ζώα και τους χοίρους, όπως μαρτυρεί και το Ευαγγέλιο.
Επομένως άλλοι μεν από αυτούς τους βίαιους θανάτους συμβαίνουν, όπως έχει λεχθεί, πολλές φορές σαν απειλή τού Θεού προς αυτούς που αμαρτάνουν αμετανόητα, όπως συνέβη στις περιπτώσεις του κατακλυσμού και των Σοδόμων. Διότι λέει η Γραφή ότι οι φαύλοι έχουν απαίσιο θάνατο’ και ο θάνατος των αμαρτωλών είναι κακόςκαι όταν ξεσπάσει καταιγίδα, αφανίζεται ο άσεβής και ο δίκαιος διαφεύγει την παγίδα, άντ’ αυτού δε παραδίδεται σ’ αυτήν ο ασεβής. Άλλοι πάλι κατά θεία παραχώρηση, όπως στην περίπτωση των παιδιών του Ιώβ. Άλλοι δε τέλος με απλή γνώση του Θεού, χωρίς Αυτός ούτε να ευαρεστείται, αλλά ούτε και να παρεμποδίζει. Διότι λέγει: Δεν πωλούνται δύο σπουργίτια για ένα μόνο ασσάριο; Και όμως ούτε ένα από αυτά δεν πέφτει στο χώμα χωρίς τον επουράνιο Πατέρα μου. Αυτά δε τα έλεγε θέλοντας να δείξει ότι τίποτε δεν γίνεται, χωρίς να το γνωρίζει ο Θεός· όχι όμως και ότι Αυτός είναι πού ενεργεί σε όλα.
Ίσως δε και με θέλημα Θεού να πεθαίνουν μερικοί πολλές φορές με πικρό θάνατο, προς σωτηρία τους, καθώς προανέφερα. Όταν για παράδειγμα ο βασιλεύς Μαυρίκιος παρεκάλεσε τον Θεό να πληρώσει στον κόσμο αυτό για τα αμαρτήματά του, είδε στο όνειρό του κάποιον υπέρλαμπρο βασιλέα, που του έδωσε διαταγή να παραδοθεί προς θάνατον στο στρατιώτη Φωκά, πράγμα το όποιο και έγινε. Επίσης υπήρχε και κάποιος αναχωρητής φημισμένος για τα σημεία και θαύματά του, που είχε μαζί του στην έρημο και έναν υποτακτικό. Συνέβη λοιπόν μια μέρα ο μαθητής να επισκεφθεί μια πόλη που είχε έναν κακό και άθεο άρχοντα. Αυτός είχε πεθάνει και κηδευόταν συνοδευόμενος από πλήθος ανθρώπων, με πολλές τιμές, κεριά και θυμιάματα. Όταν ο υποτακτικός επέστρεψε στην έρημο, βρήκε τον θεοφόρο γέροντά του κατασπαραγμένο από μια ύαινα. Άρχισε λοιπόν να αδημονεί και σχεδόν να αντιδικεί με τον Θεό λέγοντας: «Πού είναι η δίκαιη κρίση Σου, Κύριε; Πώς εκείνος ο κακός άρχοντας, που σε παρόργισε πολύ, πέθανε τόσο ένδοξα, ενώ αυτός ο άγιος, που σε υπηρέτησε πιστά, έγινε τροφή ενός θηρίου;» Και ενώ έλεγε αυτά και άλλα παρόμοια παραπονούμενος, παρουσιάσθηκε άγγελος Κυρίου και του είπε: «Εκείνος ο άρχοντας, που ήταν τελείως κακός, έκανε μια καλή πράξη. Με την τιμή που του έγινε στην κηδεία έλαβε τον μισθό για εκείνο το καλό του έργο και έτσι έφυγε για την άλλη ζωή τελείως καταδικασμένος. Ο δικός σου πάλι γέροντας, που έκανε όλες τις θεάρεστες πράξεις, είχε ως άνθρωπος και κάποιο μικρό ελάττωμα και με αυτόν τον πικρό θάνατο το ξεπλήρωσε και απήλθε εκεί τελείως καθαρός».
Δεν πρέπει λοιπόν να κατακρίνουμε αποφαντικά όσους πεθαίνουν με βίαιο θάνατο και να λέμε ότι αυτοί το παθαίνουν εξαιτίας των αμαρτιών τους. Διότι κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να γνωρίζει ξεκάθαρα με τι κριτήρια τα κανονίζει αυτά ο Θεός. Πολλές φορές τέτοιοι θάνατοι συνέβησαν και σε δίκαιους ανθρώπους από κάποιες άγνωστες αίτιες. Διότι ο Εκκλησιαστής λέγει: Είναι δυνατόν ο δίκαιος να απολεσθεί ενώ ευρίσκεται στο δρόμο του Θεού και ο άσεβης να παραμείνει στην κακία του είναι όμως επίσης δυνατόν ο δίκαιος να ανταμειφθεί σ’ αυτήν την ζωή από τον Θεό σύμφωνα με τις πράξεις τον. Και ο Δαβίδ λέγει: Θεέ μου, ήλθαν ειδωλολάτρες στην χώρα της κληρονομίας Σου, εμόλυναν τον άγιο ναό Σου, κατέστησαν την Ιερουσαλήμ σαν αποθήκη οπωρικών, άφησαν τα πτώματα των δούλων Σου φαγητό στα όρνεα του ουρανού και τις σάρκες των οσίων Σου στα θηρία της γης· έχυσαν το αίμα τους σαν νερό γύρω από την Ιερουσαλήμ και δεν υπήρχε άνθρωπος να τους θάψει. Ακόμη πολλοί δίκαιοι ζουν λίγα χρόνια προς το συμφέρον της ψυχής τους, όπως λέγει ο Σολομών: Επειδή ευαρέστησε τον Κύριο αγαπήθηκε από Αυτόν, και ενώ ζούσε μεταξύ των αμαρτωλών, μετετέθη στην αιωνιότητα. Πάρθηκε αιφνίδια, για να μη μεταβάλει η κακία την σύνεσή του και να μην απατήσει η δολιότητα την ψυχή του. Διότι ο φθόνος της ανηθικότητας αμαυρώνει τα καλά και ο ρεμβασμός των κοσμικών επιθυμιών διαστρέφει τον άκακο νου. Αν και έζησε λίγο, εντούτοις έγινε γέρων κατά την αρετή. Η ψυχή του ήταν αρεστή στον Κύριο, και γι’ αυτό ανηρπάγη από το περιβάλλον των αμαρτωλών.
Επίσης οι δίκαιοι περιπίπτουν πολλές φορές σε μακροχρόνιες σωματικές ασθένειες, με τις οποίες υποφέρουν συνήθως οι αμαρτωλοί, διότι το επιτρέπει ο Θεός, που θέλει να δείξει σε όλους εμάς την αξία της πίστεως και της υπομονής των δικαίων ακόμη και μέσα σε τέτοιες συμφορές και κακούς θανάτους· δηλαδή ότι δέχθηκαν ευχαρίστως όλα τα επίπονα και θλιβερά πράγματα και υπέμειναν πικρούς θανάτους, χωρίς να αλλοιωθούν καθόλου στην αγάπη τους προς τον Θεό· όπως και ο Ισαάκ, ο όποιος, όταν στα γεράματά του στερήθηκε το πρόσκαιρο τούτο φως, δεν κλονίστηκε από την αγάπη του προς τον Θεό. Και ο Ιώβ επίσης, παρ’ όλο που παραδόθηκε σε μεγάλους πειρασμούς, έμεινε ακλόνητος. Ακόμη δε και ο Απόστολος, ενώ είχε διά βίου μια ασθένεια στο σώμα του, δεν έπαυσε να αγαπά τον Θεό. Σ’ αυτήν την ασθένεια αναφέρεται, όταν λέγει: Και για τις υπερβολικές αποκαλύψεις μου δόθηκε αγκάθι στη σάρκα, άγγελος του Σατανά, για να με χαστουκίζει. ώστε να μην περηφανεύομαι. Τρεις φορές παρεκάλεσα τον Κύριο να με απαλλάξει από αυτήν την δοκιμασία, και μου απάντησε: «Σου είναι αρκετή η χάρις μου, διότι η δική μου δύναμις τελειοποιείται με την ασθένεια». Και πάλι απευθυνόμενος στους Γαλάτες ομιλεί για την ασθένεια του ως εξής: Και για την σωματική μου δοκιμασία δεν με περιφρονήσατε ούτε με αηδιάσατε, αλλά με δεχθήκατε σαν απεσταλμένο του Θεού, σαν τον ίδιο τον Ιησού Χριστό.
Επειδή λοιπόν, όπως αποδείχθηκε, και σε αγίους άνδρες ακόμη συμβαίνουν κάποια πράγματα δυσάρεστα και σωματικές ασθένειες και θάνατοι οδυνηροί, δεν μπορούμε βιαστικά και απόλυτα να κατακρίνουμε ως αμαρτωλούς όσους παθαίνουν κάτι τέτοιο, μην τυχόν βγάζοντας λανθασμένες αποφάσεις για τα παραπάνω, γίνουμε όμοιοι με τους φίλους του Ιώβ, που όταν είδαν την απαίσια πληγή και τον σωρό απ’ τα σκουλήκια, τον κατέκριναν σαν αμαρτωλό, επειδή αγνόησαν την θεία οικονομία, που επέτρεψε να πάθη αυτός τόσο μεγάλους πειρασμούς από τον διάβολο. Και επρόκειτο να κληρονομήσουν φοβερή απώλεια για την ψυχή τους, επειδή μίλησαν αντίθετα με την αλήθεια, αν η προσευχή του Ιώβ δεν προλάβαινε να τους εξιλεώσει ενώπιον του Θεού.
Ο φονιάς εξάλλου φονεύει μεν αυτόν που έπεσε στα χέρια του κατά θεία παραχώρηση, φονεύεται όμως στη συνέχεια και ο ίδιος από τους άρχοντες κατά τον Νόμο του Κυρίου, διότι επιθύμησε και επιτέλεσε μια κακοήθη πράξη.
(«Αγιορείτικη Μαρτυρία», τευχ. 8-9, σ. 155-159)
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου