Ἥρωες τῆς ἁγίας σαλότητος

Εἰρήνης Γκοραΐνωφ: «Οἱ διὰ Χριστὸν Σαλοί»

(μετάφρ. ἐκ τοῦ γαλλικοῦ Μ. Λαγουροῦ-Κουμπέτσου, Ἀθ. Σ. Λαγουρός)
ἐκδ. «ΤΗΝΟΣ»,
β´ἔκδ., Ἀθῆναι 1995, σελ. 34-52

Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο

Ἔτσι λοιπὸν ὁ ἀνατολίτης σαλός, ἄφοβος ἀσκητής, ἀδυσώπητος πολέμιος τοῦ σατανᾶ μᾶς ὁδηγεῖ σὲ νέες ἀκτές, σὲ νέες καταφυγὲς προσευχῆς –ὅπως τὸ Ἅγιον Ὄρος, περιβόλι τῆς Παναγίας– ὅπου πραγματοποιήθηκε ἡ σύνδεση ἀνάμεσα στοὺς ἀνατολίτες σαλοὺς καὶ τοὺς Ρώσους «γιουροντίβγιε», τοὺς διαδόχους των, τοὺς ἰσοστασίους των καὶ τοὺς συνομίλους των ἐν Χριστῷ.

. Ἀλλὰ προτοῦ νὰ προχωρήσουμε, δὲν θὰ ἦταν προτιμότερο νὰ σταθοῦμε γιὰ λίγο, καὶ συμπαρατασσόμενοι μὲ τοὺς ἀπίστους, νὰ ἐξετάσουμε προσεκτικὰ μὲ τὴν φιλυποψία μας, ἡ ὁποία διακατέχει συχνὰ τοὺς θρησκευομένους, ὅλη αὐτὴ τὴν φανταστικὴ δαιμονολογία, ὅλες αὐτὲς τὶς ἱστορίες, προϊόντα τῆς ἀχαλίνωτης ἀνατολίτικης φαντασίας, ποὺ ἀνέφεραν οἱ ἐπισκέπτες τῆς ἐρήμου χωρὶς νὰ τὶς ἐλέγξουν, καθὼς ἦταν ἐνισχυμένοι ἀπὸ τὴν ἐπιτυχίαν ποὺ γνώριζαν αὐτὰ τὰ ἀναγνώσματα μὲ τὰ πρωτεῖα στὴν ἀναγνωσιμότητα τῆς ἐποχῆς παρόμοια μὲ τὰ ἀστυνομικὰ μυθιστορήματά μας;
. Ἕνας ἄνθρωπος, τελείως μόνος του, ἀρκοῦσε γιὰ νὰ κλονίσει αὐτὲς τὶς κριτικές. Ἔτσι γιὰ νὰ ὑπογραμμίσει τὴν εἰλικρίνεια μιᾶς ἀπὸ τὶς πιὸ ἀληθοφανεῖς προσωπικότητες ἔχει δυὸ σύγχρονους βιογράφους, τῶν ὁποίων τὰ γραφόμενα συμπίπτουν καὶ ἀλληλοσυμπληρώνονται, αὐτόπτες μάρτυρες τῆς ζωῆς του: ἕνα ἀνώνυμο Σύρο μὲ προσεκτικὴ γραφίδα, ἐκπρόσωπο τοῦ ἀνατολικοῦ κόσμου˙ καὶ μιλώντας γιὰ τοὺς Ἕλληνες, τὸν πολυμαθῆ Θεοδώρητο, ἐπίσκοπο Κύρου. Ὁ Εὐάγριος ἐπίσης, μέσα στὴν Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία του μιλᾶ γιὰ ἕνα ὀνομαστὸ Συμεών, ἀνεβασμένον σ’ ἕνα στύλο, «περιφρονημένον ἀπ’ τοὺς ἐραστὲς τῆς συκοφαντίας». Δὲν εἶναι ἕνας σαλὸς –μακριὰ ἀπ’ αὐτὰ– ἀλλά, ὅπως κάθε τί καινούργιο, τοῦτο, ποὺ αὐτὸς ἐγκαινιάζει, παρεκκλίνει σὲ τέτοιο βαθμό, ποὺ προκαλεῖ τὴν δύστροπη ἀποδοκιμασία ἐκείνων στοὺς ὁποίους ὁ ἡρωισμὸς προξενεῖ φόβο. Ἀκριβῶς γι’ αὐτὸ ἴσως ὁ Κύριος τὸν «ἀνέβασε» σ’ ἕνα στύλο. «Φάνηκε καλὸ στὸν Θεό, γράφει ὁ ἀνώνυμος Σύρος, βλέποντας πὼς στοὺς ἐσχάτους καιροὺς αὐτοὺς ἡ ἀνθρωπότητα θὰ ἦταν σὰν κοιμωμένη, νὰ τὴν ξυπνήσει διὰ τῆς θέας τῶν βασάνων τοῦ δούλου του».
. «Ὁ βοριὰς φέρνει τὸ χιόνι του, ἡ δύση τὸν πάγο, ἡ ἀνατολὴ τὶς κακοκαιρίες, ὁ νοτιὰς τὴν ζεστασιά. Ὁ ἥλιος μοιάζει μὲ ἕνα φοῦρνο, ὁ ἀσκητὴς ἔχει χρυσάφι». Πότε τρώει; Πότε κοιμᾶται; Κανεὶς δὲν τὸ ξέρει. Προσεύχεται. Προσευχόμενος κάνει μετάνοιες καὶ τὸ μέτωπό του φτάνει στὰ πόδια του. Πόσες μετάνοιες κάνει; Ἕνας συνοδὸς τοῦ ἐπισκόπου Θεοδωρήτου θέλησε νὰ λογαριάσει: φθάνοντας στὶς 1244 σταμάτησε. Βεδουίνοι τῆς ἐρήμου, Ἄραβες, Κόπτες, Ἕλληνες, Ρωμαῖοι, συνωθοῦνται στὸ πόδι τοῦ στύλου γιὰ νὰ δοῦν αὐτὸν τὸν ἄνθρωπο, ποὺ στέκεται ὄρθιος σὰν φλόγα ἀνάμεσα στὴν γῆ καὶ στὸν οὐρανό, πάνω σ’ ἕνα πύργο τριάντα πήχεις ὕψος, ἁλυσοδεμένος ὅπως ἕνας σκύλος, σὲ μιὰ ἐπιφάνεια τεσσάρων τετραγωνικῶν μέτρων περίπου. «Εἶσαι ἄνθρωπο ἢ ἀσώματος;», τὸν ρωτάει ἕνας ἀπὸ τὴν Ραβέννα. Τοῦ ἀπαντάει δείχνοντάς του τὶς ἀνοιχτὲς πληγὲς στὶς κνῆμες, ἐξ αἰτίας τῆς προστριβῆς μὲ τὶς ἁλυσίδες. Σὲ ἐμπόρους ποὺ ἦρθαν ἀπὸ τὴν Γαλλία, ζητάει νὰ μεταφέρουν τὰ σεβάσματά του στὴν Ἁγία Γενεβιέβη τῆς Λουτέσιας. Εἶναι γνωστὸς σ’ ὁλόκληρη τὴν ρωμαϊκὴ αὐτοκρατορία. Ὁ ἐπίσκοπος Θεοδώρητος μαθαίνει στοὺς ὑποτακτικούς του τοὺς κινδύνους τῆς δημοτικότητας: εἰδοποιημένος ἀπὸ τὸν Συμεὼν νὰ εὐλογήσει τὸ πλῆθος παραλίγο νὰ γίνει κομμάτια ἀπὸ τὴν βία τοῦ σπρωξίματος. Ἀλλὰ ὅλα τὰ βράδια ὁ στυλίτης κατεβαίνει ὁ ἴδιος γιὰ νὰ ἀνακατευτεῖ, ὅπως λέμε σήμερα, μὲ τὸ πλῆθος. Ἀκούει, ἐνδυναμώνει, θεραπεύει τὶς ψυχὲς καὶ τὰ σώματα.
. Ὅπως ὅλοι οἱ μεγάλοι ἀσκητές, ὑφίσταται ἀπὸ τοὺς δαίμονες πολυάριθμες ἑφόδους. Τοῦτοι παίρνουν τὴν μορφὴ τρομακτικῶν ζώων καθὼς καὶ ὄμορφων, κολακευτικῶν γυναικῶν. Ἀλλὰ οἱ ἄγγελοι τὸν στηρίζουν καὶ ἀνάμεσα στοὺς ἁγίους ἔχει φίλους. Ὁ προφήτης Ἠλίας ὁδηγώντας τὸ πύρινο ἅρμα του τὸν ἐπισκέπτεται θυμίζοντάς του τὸ γένος τῶν δυστυχῶν, μὲ τοὺς ὁποίους ὀφείλει ἰδιαιτέρως νὰ ἀσχοληθεῖ. Οἱ αὐτοκράτορες τοῦ γράφουν. Τὰ στοιχεῖα τὸν ὑπακούουν. Κύριος τοῦ χώρου, θεᾶται –χωρὶς νὰ ἐγκαταλείπει τὸν στύλο του– συγχρόνως τὸν Λίβανο ὅπου ἐκδιώκει τοὺς βρικόλακες καὶ τὰ ποντίκια˙ συγχρόνως στὴν Περσία μέσα σὲ μιὰ φυλακή, ὅπου ἔχουν ἐγκλειστεῖ χριστιανοί. Ἐνδιάμεσος τῶν ἀνθρώπων μὲ τὸν οὐρανό, μὲ ὅλο του τὸ εἶναι πρὸς τὰ ἄνω δείχνει τὴν ἀτραπὸ ἀπὸ τὴν κόλαση στὸν παράδεισο, ἢ μᾶλλον: τὴν Βασιλεία. «Ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου…». Οἱ διὰ Χριστὸν σαλοὶ ἄραγε δὲν ἔκαναν τὸ ἴδιο πράγμα;

Α´ Μέρος: http://christianvivliografia.wordpress.com/2011/07/21/ἥρωες-τῆς-ἁγίας-σαλότητος/
Β´ Μέρος: http://christianvivliografia.wordpress.com/2011/07/23/ἥρωες-τῆς-ἁγίας-σαλότητος-β´/
Γ´ Μέρος: http://christianvivliografia.wordpress.com/2011/07/25/ἥρωες-τῆς-ἁγίας-σαλότητος-γ´/
Δ´ Μέρος: http://christianvivliografia.wordpress.com/2011/07/27/ἥρωες-τῆς-ἁγίας-σαλότητος-δ´/
Ε´ Μέρος: http://christianvivliografia.wordpress.com/2011/07/29/ἥρωες-τῆς-ἁγίας-σαλότητος-ε´/

.