Α’ ΜΕΡΟΣ
Στο μόνο πράγμα που συμφωνούν τα συριακά και διεθνή μέσα ενημέρωσης είναι ότι τα γεγονότα πρέπει να καλύπτονται με “ακρίβεια”. Αυτό όμως από μόνο του φαίνεται ότι δεν είναι αρκετό.
Την ώρα που οι κυβερνητικές δυνάμεις καταστολής του Bashar al-Assad έπνιγαν τις εξεγέρσεις στο αίμα, ένας άλλος πόλεμος ξεσπούσε μεταξύ ντόπιων δημοσιογράφων και ξένων ανταποκριτών. Η μία πλευρά κατηγορούσε την άλλη για έλλειψη αντικειμενικότητας και αλλοίωση των πραγματικών περιστατικών. Είναι γεγονός ότι ελάχιστοι ήταν οι δημοσιογράφοι που βρέθηκαν εξαρχής στην καρδιά των γεγονότων, εκεί δηλαδή που γεννιόνταν και γιγαντώνονταν οι μαζικές διαμαρτυρίες του πληθυσμού.
Η διαφορά μεταξύ των τοπικών και διεθνών μέσων ενημέρωσης, γίνεται εμφανής από την έναρξη κιόλας των διαδηλώσεων, περί τα μέσα Μαρτίου του 2011. Διεθνή δορυφορικά κανάλια, όπως το France 24, το BBC και το Al Jazeera αρκούνταν στη μετάδοση ερασιτεχνικών βίντεο από την πόλη Ντέρα. Τα βίντεο αυτά τα τραβούσαν διαδηλωτές με κινητά τηλέφωνα και ερασιτεχνικές κάμερες και είτε τα ανέβαζαν στην πλατφόρμα του You Tube είτε τα διοχέτευαν στα ξένα δίκτυα. Την ίδια στιγμή τα συριακά μέσα ενημέρωσης αγνοούσαν επιδεικτικά τα γεγονότα και συνέχιζαν κανονικά το πρόγραμμά τους.
Κάτω από την πίεση των ίδιων των γεγονότων αλλά και της διεθνούς κοινότητας, τα τοπικά μέσα ενημέρωσης διαφοροποίησαν κάπως τη ρότα τους και αρχίζουν να μιλούν για “δικαιωματικές απαιτήσεις” κάποιων διαδηλωτών που ζητούν υψηλότερους μισθούς, λιγότερη διαφθορά και χαμηλότερες τιμές στα τρόφιμα. Ο τοπικός τύπος απέδωσε τα κρούσματα βίας σε “ένοπλες συμμορίες” την ίδια στιγμή που οι διεθνείς εκθέσεις, που βασίζονταν σε αφηγήσεις αυτοπτών μαρτύρων και ακτιβιστών, μιλούσαν για ωμή βία από την πλευρά των κυβερνητικών δυνάμεων ασφαλείας.
Σε συνέντευξη τύπου στις 24 Μαρτίου 2011, ο Bouthaina Shaaban, σύμβουλος επικοινωνίας και ενημέρωσης του προέδρου Bashar al-Assad, εκφράζει την άποψη ότι τα κρατικά μέσα ενημέρωσης είναι αξιόπιστα και μόνο αυτά λένε την αλήθεια, ενώ αποκαλεί τον διεθνή τύπο και τα διεθνή τηλεοπτικά δίκτυα ηθικούς αυτουργούς των γεγονότων.
“Είναι ένα “καλό” επιχείρημα της κυβέρνησης για να δικαιολογήσει την ωμή και τυφλή βία”, σχολιάζουν οι ξένοι ανταποκριτές.
“Η συριακή τηλεόραση και γενικότερα τα μέσα ενημέρωσης της χώρας μου της έχουν αξιοπιστία», ισχυρίζεται ο Shaaban και προσθέτει:
“Μιλούσα με κάποιους σύριους δημοσιογράφους σήμερα το πρωί για το πώς μας αντιμετωπίζουν οι ξένοι και μου εξέφρασαν το παράπονο ότι η διεθνής κοινότητα δεν πιστεύει αυτούς, που ζούνε στη χώρα και έχουνε αντίληψη των γεγονότων, αλλά πιστεύει κάποιους άλλους δημοσιογράφους που ζούνε στο Λονδίνο, το Παρίσι ή την Ουάσιγκτον. Το κάνει μόνο και μόνο, επειδή θέλει να πιστεύει αυτούς.”
Ο ισχυρός σύμβουλος παρά τω προέδρω κατηγορεί ανοιχτά το BBC και το CNN, υπεραμύνεται της άποψης ότι τα δίκτυα αυτά υποκίνησαν τις διαδηλώσεις και καταλήγει σε έναν ύμνο για την κρατική τηλεόραση:
“Η συριακή κρατική τηλεόραση είναι η μόνη διέξοδος και η μόνη που λέει την αλήθεια . την αλήθεια που ούτε ξέρει ούτε λέει κανένας άλλος.”
Ο Mazen Darwish είναι δημοσιογράφος, διευθυντής του Κέντρου για τα Μίντια και την Ελευθερία του Τύπου στη Δαμασκό και αντιπρόεδρος της Πρωτοβουλίας για την Ειρήνη. Του έχει απαγορευθεί η έξοδος από τη χώρα και ανακρίνεται σε τακτική βάση από τις μυστικές υπηρεσίες ασφαλείας.
“Τα συριακά μέσα ενημέρωσης έχουν χωρίσει τη χώρα σε δύο στρατόπεδα: από τη μια οι συνωμότες και οι προδότες και από την άλλη οι πατριώτες και οι αξιότιμοι πολίτες”, λέει ο Darwish και συμπληρώνει:
“Αυτό που μας οδήγησε σε αυτή την κατάσταση είναι η έλλειψη ελευθερίας έκφρασης στη Συρία. Δεν υπάρχουν θεσμικά όργανα στη χώρα που να επιτρέπουν αντίθετες απόψεις ή απλώς απόψεις. Η έλλειψη πολιτικών κομμάτων ή άλλου είδους φορέων και οργάνων, δημιουργεί και έλλειμμα απόψεων. Οι δημοσιογράφοι κατηγοριοποιούνται από την κυβέρνηση σε φίλους και σε εχθρούς της. Αυτό όμως καταργεί αυτόματα τη δημοσιογραφική αντικειμενικότητα και αμεροληψία. Ασκείται τεράστια ψυχολογική πίεση στους δημοσιογράφους και αυτό τους επηρεάζει αρνητικά στο έργο τους. Ένας σύριος δημοσιογράφος, ο, σύρεται στα δικαστήρια επειδή κατέγραψε τα γεγονότα με τρόπο που δεν άρεσε σε κάποιους. Αν όμως δικάζεις το κριτικό πνεύμα, τότε δε μπορείς να μιλάς για αξιοπιστία των μέσων ενημέρωσης.”
Σχολιάζοντας τον ισχυρισμό του καθεστώτος Assad ότι οι δορυφορικοί τηλεοπτικοί σταθμοί από χώρες του εξωτερικού και ο διεθνής τύπος κρατούν μεροληπτική στάση στην κάλυψη των γεγονότων στη Συρία, ο Darwish επισημαίνει ότι δεν μπορεί να υπάρχουν δύο μετά και δύο σταθμά.
“Από τη μια απαγορεύει στους ξένους δημοσιογράφους να εισέλθουν στη χώρα, ενώ την ίδια στιγμή τούς κατηγορεί για την κάλυψη των γεγονότων από το εξωτερικό ”, επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Η οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Human Rights Watch, αλλά και το λιβανικό Κέντρο για τα Μίντια και την Ελευθερία της Κουλτούρας (Skeyes) καταγγέλλουν συλλήψεις μπλόγκερ και ακτιβιστών-δημοσιογράφων, καθώς επίσης και τις σαφείς προειδοποιήσεις των αρχών προς τους τηλεοπτικούς σταθμούς Al Jazeera και Al Arabiya, ότι οφείλουν να συμμορφωθούν στους κανόνες ασφαλείας της χώρας. Υπολογίζεται ότι έχουν συλληφθεί γύρω στους τριακόσιους δημοσιογράφους, μπλόγκερ και συγγραφείς.
Το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα για τους δημοσιογράφους στη Συρία είναι σύμφωνα με τον Darwish η συλλογή πληροφοριών, διότι στη Συρία δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο που να εγγυάται στα μίντια το δικαίωμα συλλογής πληροφοριών. Αντίθετα όλες οι υπηρεσίες διακατέχονται από μία ιδιαίτερη εχθρότητα έναντι των δημοσιογράφων.
Ταυτόχρονα, ουδείς γνωρίζει ποια θέματα δε συνιστούν ταμπού για το καθεστώς γιατί όλα εξαρτώνται κάθε φορά από την πολιτική του καθεστώτος στο πεδίο της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ο Darwish ζητά την άρση του περιοριστικού νομικού πλαισίου που βάζει τροχοπέδη στα μέσα ενημέρωσης και στη δουλειά των δημοσιογράφων και υποστηρίζει ότι στην ουσία αυτό το νομικό πλαίσιο ισοδυναμεί με επιβολή κατάστασης εκτάκτου ανάγκης στα ΜΜΕ. Και αυτό γιατί στη Συρία μόνον η κυβέρνηση αποφασίζει για την χορήγηση αδειών έκδοσης εφημερίδων ή λειτουργίας ραδιοτηλεοπτικών σταθμών. Δεν υφίσταται καμία προθεσμία. Εάν δε απορριφθεί η αίτηση, η κυβέρνηση δεν είναι υποχρεωμένη να εξηγήσει τους λόγους απόρριψης της αίτησης.
“Αφού η κυβέρνηση δίνει τις άδειες ακόμα και σε ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης, είναι προφανές ότι το περιεχόμενό τους, ανεξάρτητα από το αν αυτοχρηματοδοτούνται ή όχι, δε διαφέρει σχεδόν καθόλου από την επίσημη κυβερνητική γραμμή. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν νόμοι που να προστατεύουν τα μέσα ενημέρωσης. Μιλάμε για νόμους που να κατοχυρώνουν το δικαίωμα να λήψης πληροφοριών και δημοσίευσης ειδήσεων. Οι σχέσεις μεταξύ των μέσων ενημέρωσης και της κυβέρνησης δεν μπορεί να είναι σχέσεις πολιτικής υποταγής ”, υποστηρίζει ο Darwish.
Όσον αφορά στον ρόλο των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης στην κάλυψη των συριακών διαδηλώσεων, ο Darwish τονίζει ότι οι εν λόγω ιστοσελίδες έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ως εναλλακτικό μέσο μαζικής ενημέρωσης για τον συριακό λαό.
“Η “δημοσιογραφία των πολιτών” είναι ένα φως στη συσκότιση που έχει επιβληθεί στα μέσα ενημέρωσης. Ιδιαίτερα, η πλατφόρμα YouTube έχει διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στα γεγονότα, παρόμοιο με εκείνον που έπαιξαν το Twitter και το Facebook στις επαναστάσεις της Αιγύπτου και της Τυνησίας”, λέει χαρακτηριστικά ο Darwish.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου