του Πρωτ. π. Θωμά Βαμβίνη
Η εισοδος του Τριωδίου είναι μια πρόσκληση να δούμε λίγο καλύτερα τον εαυτό μας. Όχι να κλεισθούμε στο άτομό μας, αλλά να δούμε καθαρά τις ρίζες του ατομισμού μας, μπαίνοντας στη διαδικασία μιας παιδείας που συνδέει εσωτερικότητα και κοινωνικότητα, της παιδείας που προβάλλεται από το βιβλίο του Τριωδίου.
Η σύνθεση του Τριωδίου, σύμφωνα με τον φιλόλογο Βασίλειο Λαούρδα “έχει μια θαυμαστή ενότητα και είναι ατύχημα που δεν αποτελεί ένα σταθερό και μόνιμο βίωμα της ζωής μας, είτε μέσα από την εκκλησιαστική προβολή της, είτε μέσα από μελέτες για τη σύνθεση και την αποστολή του”. Παρακάτω ο ίδιος μελετητής σημειώνει: “Όχι ως θεολόγος, ούτε καν ως μέλος της ελληνικής ορθοδόξου Εκκλησίας, αλλά απλώς ως φιλομαθής αναγνώστης αισθάνομαι ότι πρέπει να πω πόσο χάνουμε όλοι μας, που δεν έχουμε γευθή κάτι από το βαθύ και συγκλονιστικό πνευματικό περιεχόμενό του. Σκέπτομαι πόσες πολλές μελέτες γράφονται κάθε χρόνο για τα μεγάλα έργα του πνεύματος, για τον Όμηρο, για την αρχαία τραγωδία, για την Θεία Κωμωδία, για τον Φάουστ, και πόσο έχουν αδικηθή τα ορθόδοξα ελληνικά εκκλησιαστικά κείμενα που δεν έχουνε ως τώρα ξεφύγει από τα χέρια των ειδικών, των θεολόγων ή των βυζαντινολόγων. Το Τριώδιο, για να αναφέρω μόνο ένα παράδειγμα, ως σύνθεσις αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα πνευματικά δημιουργήματα”.
Το κείμενο στο οποίο αναφέρομαι δημοσιεύθηκε το 1969, αλλά δεν έχει χάσει μέχρι σήμερα την επικαιρότητά του, γιατί το αίτημα για μια βαθύτερη γνωριμία με τα λειτουργικά κείμενα της Εκκλησίας μας, που θα μας βοηθήση, συν τοις άλλοις, να γνωρίσουμε καλύτερα την πολιτιστική μας κληρονομιά, παραμένει επιτακτικό.
Έχει επισημανθή ότι στις μέρες μας υπάρχει πολύ ενημέρωση, αλλά λίγη γνώση. Κι αυτό λόγω του ότι η ενημέρωσή μας είναι περισσότερο δημοσιογραφική και λιγότερο επιστημονική. Ενημερωνόμαστε, μάλιστα, όχι μόνο για όσα έχουν άμεση σχέση με τη ζωή και την πολιτεία μας, αλλά και για όσα δεν μας αφορούν καθόλου. Βέβαια, είναι θέμα πνευματικής ωριμότητας το να διακρίνη κανείς κάθε φορά τις πραγματικές του ανάγκες, να καταλαβαίνη τί πραγματικά τον αφορά. Συνήθως μένουμε στην επιφάνεια των γεγονότων. Δε σκεφτόμαστε βαθύτερα. Μπερδεύουμε κοσμοϊστορικά ή τραγικά γεγονότα με τις διαφημίσεις της τηλεόρασης και αποκτούμε έτσι μια ψευδαίσθηση ενημέρωσης. Γι’ αυτό, ενώ αισθανόμαστε ενημερωμένοι, γινόμαστε όλο και πιο αδιάφοροι για τα κοινά. Η ενημέρωση, δηλαδή, δεν συντελεί στη δραστηριοποίηση, γιατί δε μας κάνει ευαίσθητους στο κακό που υπάρχει στον κόσμο, ούτε επίσης μας βοηθά να αποκτήσουμε αίσθηση του κακού που υπάρχει μέσα μας.
Ενώ γνωρίζουμε πολλά, μάλλον περιττά, δε γνωρίζουμε τα λίγα που είναι αναγκαία. Ζούμε σ’ ένα διαρκή θόρυβο, που δεν μας αφήνει να ελέγχουμε τις πληροφορίες μας και να καταλαβαίνουμε τις αιτίες και το νόημα των γεγονότων. Γι’ αυτό έχουμε ανάγκη από την άσκηση της ησυχίας. Ο Παύλος Ευδοκίμωφ με το δικό του τρόπο έγραφε: “Άσκησις θα ήταν μάλλον η επιβαλλόμενη ανάπαυσις, η πειθαρχία της ηρεμίας και της σιωπής, όπου ο άνθρωπος βρίσκει την ικανότητα να σταθή για την προσευχή και τον στοχασμό, στην καρδιά του θορύβου του κόσμου να ακούη την παρουσία των άλλων”. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς έλεγε ότι η ησυχία είναι νού και κόσμου στάση. Δεν είναι δηλαδή αρκετή η “στάση” του εξωτερικού θορύβου. Χρειάζεται επιπλέον να κωφεύη ο νούς στους θορύβους των άκαρπων λογισμών, που δεν τον αφήνουν να προσηλωθή στο “έν ου εστί χρεία”, στη γνώση δηλαδή του Θεού που είναι ταυτόχρονα ένωση μαζί Του.
Είναι απαραίτητο τουλάχιστον τώρα που μπήκε το Τριώδιο να προσπαθήσουμε να ζήσουμε σύμφωνα με το πνεύμα του. Να ζήσουμε τη σύνθεση της διαλεκτικής του Τριωδίου. Κατά τον Β. Λαούρδα στο βιβλίο του Τριωδίου “θέσις είναι ο Παράδεισος, αντίθεσις είναι ο Αδάμ και η Εύα και σύνθεσις είναι ο μετανοών και υποστηριζόμενος από τη Θεία Χάρι χριστιανός”.
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου