Άνω Χώρα: Ορεινή Ναυπακτία πάνω από τα σύννεφα

Ηρώ Κουνάδη

Το πρώτο πράγμα που προσέχεις είναι τα σύννεφα. Ως μη συνηθισμένος σε τέτοια υψόμετρα επισκέπτης, αποκλείεται να μην περάσεις τις πρώτες σου ώρες στην Ορεινή Ναυπακτία αναρωτώμενος αν σου έχει ξανατύχει να βλέπεις σύννεφα κάτω, κι όχι πάνω, από το χωριό που είναι χτισμένο στην απέναντι πλαγιά. Λες και κάποιος γύρισε τον πίνακα ανάποδα. Οι κόκκινες στέγες, όμως, κατάφεραν παραδόξως να μείνουν πάνω από τα σπίτια. Άρα ξέρεις πως δεν είναι η ιδέα σου. Αυτό που βλέπεις είναι –από κάτω προς τα πάνω– δάση, σύννεφα, χωριό, ξανά δάση. Όλο και πιο παράξενο.
Το χωριό
Η Άνω Χώρα Ναυπακτίας είναι κτισμένη σε υψόμετρο 1.050 μέτρων, γεγονός που την καθιστά ένα από τα πιο ορεινά χωριά της Ελλάδας. Πέτρινα σπιτάκια με κόκκινες κεραμιδοσκεπές, στα οποία διακρίνεις εμφανείς επιρροές της υπέροχης, ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής, ξεπροβάλλουν ανάμεσα σε έλατα, καστανιές και οξιές που μοιάζουν να φυτρώνουν επάνω στα λιθόκτιστα καλντερίμια. Αλλιώς δεν εξηγείται –τουλάχιστον όχι στο μυαλό του μέσου Αθηναίου– πώς είναι τόσο πυκνή η βλάστηση μέσα στο χωριό. Τα πετρόχτιστα σοκάκια που ανηφορίζουν και κατηφορίζουν απότομα ενώνουν τη μια αυλή με την άλλη, τις γειτονιές με την πλατεία, την εκκλησία με τη μικρή αγορά του χωριού.

Κτισμένη αμφιθεατρικά στην πλαγιά του Κόρακα, κάτω από τις τελευταίες κορυφές της Πίνδου, η Άνω Χώρα είναι από εκείνα τα χωριά που δεν χορταίνεις να τα περπατάς. Στην πλακόστρωτη πλατεία της δεσπόζει η πετρόχτιστη εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, και ακριβώς δίπλα της ο θρυλικός Καρνάβαλος, το λεωφορειάκι που έκανε μέχρι το 1983 το δρομολόγιο Ναύπακτος - Άνω Χώρα - Κάτω Χώρα, και σήμερα στέκει στο κέντρο του χωριού, ιδιαίτερα καλοσυντηρημένο δωρεά του οδηγού του «στους κατοίκους της Άνω Χώρας, σε αυτούς που έφυγαν και αυτούς που έρχονται, για να θυμούνται».

Πέτρινες βρύσες, ρυάκια που αντηχούν το κελάρυσμά τους σε όλο το χωριό τα ήσυχα βράδια, παρτέρια με χρωματιστά λουλούδια παντού, σε κάθε πλατειούλα και κάθε ελεύθερο τετραγωνικό μέτρο χώματος –λες και η φύση δεν είναι ποτέ αρκετή– πράσινο ως εκεί που φτάνει το μάτι και καμινάδες που αχνίζουν και μοσχοβολούν ξύλο που καίγεται συνθέτουν την απόλυτα χειμερινή εικόνα ενός παραμυθένιου ορεινού χωριού.

Δύο ταβερνάκια που σερβίρουν νοστιμότατες τοπικές σπεσιαλιτέ, ένα café - bar, ένα μαγαζάκι που πουλά παραδοσιακά προϊόντα –κι ολόφρεσκα, ντόπια κάστανα αυτήν την εποχή– και μερικοί ξενώνες συναποτελούν τη μικρή αγορά του μεγαλύτερου χωριού της Ορεινής Ναυπακτίας.

Το μέγεθος αυτό είναι ενδεικτικό της ευτυχούς συγκυρίας που θα περιγράφαμε ως περιορισμένη «ανάπτυξη» της περιοχής. Η Ορεινή Ναυπακτία γλίτωσε ως εκ θαύματος τον παροξυσμό του χειμερινού τουρισμού των 90s, και παρέμεινε εν πολλοίς αλώβητη από την επέλαση των resorts με spa, Jacuzzi κι ενσωματωμένα gourmet εστιατόρια. Αυτό βέβαια από την άλλη σημαίνει ότι το κοντινότερο ATM και το πλησιέστερο βενζινάδικο βρίσκονται στη Ναύπακτο, η οποία απέχει μιάμιση ώρα αν είσαι ο Σουμάχερ, δύο αν είσαι ένας φυσιολογικός και μη εκπαιδευμένος στις αλλεπάλληλες στροφές οδηγός. Δε γίνεται να τα έχεις όλα.

Οι διαδρομές

Ειδυλλιακά μονοπάτια που διασχίζουν καταπράσινα δάση οξιάς, ελάτου, κέδρου και καστανιάς, πλάι σε τρεχούμενα νερά και αναπάντεχα ξωκλήσια, διατρέχουν ολόκληρη την Ορεινή Ναυπακτία. Αν ο χρόνος και οι αντοχές σας είναι περιορισμένες, ένα από τα συντομότερα είναι αυτό που ενώνει την Άνω Χώρα με την Κάτω Χώρα, περνώντας από το ξύλινο γεφυράκι της δεύτερης και το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου. Η πεζοπορική διαδρομή δεν διαρκεί περισσότερο από μιάμιση ώρα.

Ακόμη συντομότερο είναι το λεγόμενο μονοπάτι του Ηρακλή, που συνδέει την Άνω Χώρα με την Αμπελακιώτισσα, περνώντας μέσα από το εντυπωσιακό φαράγγι του Κάκαβου, και πάνω από το πέτρινο, τοξωτό γεφυράκι που έχτισαν εδώ Ηπειρώτες μάστορες. Ζητήστε πληροφορίες από τους ντόπιους πριν ξεκινήσετε, καθώς το μονοπάτι μπορεί να είναι δύσβατο –λόγω καιρικών συνθηκών– για τους άπειρους πεζοπόρους.

Αν δεν είστε φαν της πεζοπορίας, θα οδηγήσετε στους φιδωτούς δρόμους της περιοχής, περνώντας δίπλα από εξίσου μαγευτικά φυσικά τοπία, και κάνοντας διαρκώς στάσεις για να θαυμάσετε από κοντά, ή από μακριά, άλλη μία καλυμμένη από πορτοκαλοκίτρινα δάση και κρυμμένη πίσω από λευκά σύννεφα πλαγιά, άλλο ένα πέτρινο χωριό ή άλλο ένα κρυστάλλινο ρυάκι. Πίσω από την επόμενη στροφή του δρόμου, θα βρίσκεται το καινούριο αγαπημένο σας χωριό.

Τα χωριά τριγύρω

Η Ελατού είναι ένα πανέμορφο χωριουδάκι με πέτρινα σπίτια, κόκκινες κεραμιδοσκεπές, λιθόκτιστα καλντερίμια, παλιές ξερολιθιές που έχουν σχεδόν καλυφθεί από πυκνή βλάστηση, και υπέροχη θέα στις κατάφυτες πλαγιές που την αγκαλιάζουν. Με την εξαίρεση του ομώνυμου Elatou Hotel, που βρίσκεται λίγο έξω από το κέντρο του χωριού, η Ελατού δεν διαθέτει καμία τουριστική υποδομή –ούτε ταβέρνες, ούτε café, ούτε ξενοδοχεία. Είναι, όμως, υπέροχη για να την περπατήσεις ένα χειμωνιάτικο απόγευμα, και να θυμηθείς πώς (πρέπει να) είναι τα αυθεντικά χωριά.

Λίγο πριν φτάσετε στο επόμενο χωριό, την Τερψιθέα, θα κάνετε μια στάση στην πέτρινη βρύση πλάι στο ρέμα, που σχηματίζει έναν μικρό καταρράκτη στην είσοδο του χωριού. Ένα πέτρινο γεφυράκι περνά πάνω από τα κρυστάλλινα νερά του, στα οποία επιπλέουν πορτοκαλοκίτρινα φύλλα από τα πλατάνια που το περιστοιχίζουν. Ένα γιγάντιο, χιλιόχρονο πλατάνι αποτελεί και την πλέον χαρακτηριστική εικόνα του χωριού: θα το συναντήσετε λίγο παρακάτω, να δεσπόζει σχεδόν στη μέση του κεντρικού δρόμου. Στο παλιό δημοτικό σχολείο του χωριού στεγάζεται το λαογραφικό μουσείο, που φιλοξενεί ενδιαφέρουσες συλλογές εκκλησιαστικών αντικειμένων, γεωργικών εργαλείων, αναμνηστικών από το σχολείο, το παντοπωλείο (!) και την κοινότητα του χωριού, και αντικειμένων καθημερινής χρήσης.

Πού θα φάτε
Κατεβαίνοντας προς την Ναύπακτο, θα κάνετε αδιαμφισβήτητα μια στάση στο τελευταίο από τα χωριά του Δήμου Αποδοτίας, τη Λιμνίτσα, για να δοκιμάσετε εξαίσια σπιτικά μαγειρευτά και ντόπιες σπεσιαλιτέ στο μπαλκονάκι του «Πέτρινου» που αγναντεύει από ψηλά τη ρεματιά. Δοκιμάστε οπωσδήποτε τον εξαιρετικό κοκκινιστό κόκορα, και το μαριναρισμένο σε μπαλσάμικο και μαγειρεμένο με καρότα και μυρωδικά μοσχαράκι.

Στην Άνω Χώρα, εξίσου λαχταριστά μαγειρευτά, αλλά και ζουμερή σχάρα, σερβίρουν τα δύο ταβερνάκια, «Το Πλατάνι» και «Το Στέκι της Άνω Χώρας». Η κολοκυθόπιτα και το χωριάτικο λουκάνικο είναι από τα δυνατά χαρτιά του δεύτερου.

Μία παράκαμψη που αξίζει οπωσδήποτε να κάνετε στον δρόμο της επιστροφής είναι η ταβέρνα του Παπαδόπουλου στο χωριό Χιλιαδού. Κατεβαίνοντας από την Ορεινή Ναυπακτία, θα στρίψετε προς Ιτέα και θα οδηγήσετε περίπου 20 λεπτά μέχρι τη Χιλιαδού. Τα σπιτικά μαγειρευτά, η εξαίσια σχάρα, και γενικώς οτιδήποτε δοκιμάσετε θα σας αποζημιώσει με το παραπάνω για την σύντομη αλλαγή πορείας.

Πού θα μείνετε
Στα παραδοσιακά πέτρινα σπιτάκια του Αλθαία, τα οποία προσφέρουν τζάκι, πρωινό στο δωμάτιο και ασύγκριτη θέα στις καταπράσινες πλαγιές της Πίνδου. Οι τιμές αυτήν την περίοδο κυμαίνονται στα 75 ευρώ για το δίκλινο δωμάτιο.

Στον ατμοσφαιρικό ξενώνα Κανναβέικο, που προσφέρει επίσης κουκλίστικα δωμάτια με τζάκι, σε τιμές που δεν ξεπερνούν τα 70 ευρώ.

Στα χρωματιστά δωμάτια του εντυπωσιακού Village Inn, τα μισά εκ των οποίων διαθέτουν επίσης τζάκι. Οι τιμές αυτήν την περίοδο για το δίκλινο δωμάτιο με πρωινό κυμαίνονται από 70€ έως 80€, αναλόγως αν θα επιλέξετε δωμάτιο με τζάκι ή χωρίς.

Στα cozy chalets του Ξένιου, στην Κάτω Χώρα, οι τιμές των οποίων ξεκινούν από 60€ τις καθημερινές και από 70€ τα Παρασκευοσάββατα για το δίκλινο δωμάτιο με πρωινό.