Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ο Σαντάμ Χουσεΐν κατέστρεψε έναν μοναδικής σημασίας υδροβιότοπο, όπου ζούσαν εκατοντάδες χιλιάδες Άραβες, γνωστοί ως Άραβες των βάλτων. Σήμερα ο 52χρονος Αλουάς έχει κάνει σκοπό ζωής την επαναφορά στον παράδεισο, παρότι γνωρίζει πως ο στόχος είναι δύσκολος. Μία από τις πιο αρχαίες κοινότητες της Μεσοποταμίας, εκεί όπου συναντιόνταν οι παραπόταμοι του Τίγρη και του Ευφράτη, συνέχιζε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’90 να ζει με τον ίδιο και απαράλλαχτο τρόπο για περισσότερα από 5.000 χρόνια.
Οι Άραβες των βάλτων, όπως μοναδικά παρουσιάστηκαν από το βρετανό ταξιδευτή Γουίλφρεντ Θέσιγκερ στη δεκαετία του ’50, έσβησαν από το χάρτη, όταν μετά τη στήριξη που παρείχαν στους σιίτες, οι οποίοι είχαν εναντιωθεί στον Σαντάμ Χουσεΐν το 1991, ο τότε ιρακινός ηγέτης, για να τους τιμωρήσει, αποφάσισε να αποξηράνει τους βάλτους. Ένα από τα μεγαλύτερα οικολογικά και εθνοτικά εγκλήματα του καθεστώτος του Σαντάμ. Οι εκατοντάδες χιλιάδες Άραβες των βάλτων, που ζούσαν στις καλαμένιες καλύβες τους και συνέχιζαν για χιλιάδες χρόνια να καλλιεργούν με τον ίδιο τρόπο τη γη, να ψαρεύουν στους βάλτους με τα μονόξυλα, να τρέφουν βουβάλια και να μοιράζονται τη δική τους αξιακή κλίμακα και κοινωνικούς κανόνες, όπως πρόλαβε να τους καταγράψει ο Θέσιγκερ, αναγκάστηκαν σε εκπατρισμό. Με τα φράγματα που όρθωσε ο Σαντάμ, δήθεν για να προσφέρει στην καλύτερη άρδευση, η γη τους στέγνωσε, τα ψάρια και τα πουλιά εξαφανίστηκαν, σε μία περιοχή που εκτός από τα βουβάλια ήταν γνωστή για την πλούσια πανίδα της, από αγριόχοιρους μέχρι νεροχελώνες και νερόφιδα, ακόμη και λιοντάρια. Έφυγαν και οι Άραβες των βάλτων για Βαγδάτη και Βασόρα ή οι περισσότεροι για το Ιράν. Μη γνωρίζοντας άλλον τρόπο ζωής αναγκάστηκαν να γίνουν επαίτες ή στην καλύτερη περίπτωση εργάτες γης. Τα μονόξυλα σάπισαν και οι εκπληκτικές πρωτόγονης αρχιτεκτονικής καλύβες τους η μία μετά την άλλη έπεσαν, θύματα του χρόνου και του καιρού. Σε μία έκθεση του ΟΗΕ το 2001 η καταστροφή των βάλτων είχε χαρακτηριστεί ως μία από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές καταστροφές του κόσμου.
Το όνειρο του Αζάμ Αλουάς
Περίπου δέκα χρόνια μετά, τον Ιούνιο του 2003, εν μέσω των βομβιστικών επιθέσεων που ακολούθησαν την κατάληψη του Ιράκ από τους Αμερικανούς, ο Αζάμ Αλουάς, ένας ιρακινός υδραυλικός μηχανικός, επισκέπτεται το Ιράκ και τον τόπο των βάλτων, που σημάδεψε τα παιδικά του χρόνια. Η καταστροφή ήταν ολοσχερής. Οι βάλτοι είχαν συρρικνωθεί σε λιγότερο από το 10% του αρχικού μεγέθους τους. Ο ίδιος αποφάσισε να μην καταθέσει τα όπλα και μαζί με την αμερικανίδα σύζυγό του, γεωλόγο, ίδρυσε το 2004 τη μοναδική μέχρι και σήμερα περιβαλλοντική οργάνωση στο Ιράκ με στόχο την αναβίωση του… χαμένου παραδείσου.
Με χρηματοδοτήσεις από Καναδά, Ιαπωνία, Ιταλία, αρχικώς και από τις ΗΠΑ, άρχισε την υλοποίηση του σχεδίου του, που για τον ίδιο, όπως δηλώνει στο «Der Spiegel», αποτελεί σκοπό ζωής. Στην πορεία συμπαρατάχθηκαν μαζί του και άλλοι, όπως ο καθηγητής οικολογίας στο πανεπιστήμιο Ντούρχαμ της Βόρειας Καρολίνας Κούρτις Ρίτσαρντσον. «Έχω σπουδάσει τους υδροβιότοπους όλη μου τη ζωή, αλλά αυτό το έλος είναι το Άγιο Δισκοπότηρο, ο Κήπος της Εδέμ», λέει.
Έπειτα από μόλις λίγα χρόνια η ζημιά βεβαίως παραμένει τεράστια, αλλά τα πρώτα δείγματα ζωής ήδη καταγράφονται μαζί με την επιστροφή κάποιων πρώτων οικογενειών από τους Μαντάν. Παρότι, όπως σημειώνει ο Ρίτσαρντσον, το όλο εγχείρημα παραμένει δύσκολο και στην καλύτερη των περιπτώσεων δεν μπορούμε να μιλάμε παρά για αποκατάσταση όχι μεγαλύτερη του 40% του πρώην έλους.
Παρ’ όλες τις δυσκολίες ο Αλουάς και οι συνεργάτες του εργάζονται με πίστη ότι θα καταφέρουν να δημιουργήσουν το πρώτο εθνικό πάρκο του Ιράκ, μία προστατευόμενη ζώνη περίπου 1.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων… Ένα σχέδιο όμως που εκτός από την εν γένει δυσκολία της αναγέννησης βρίσκεται αντιμέτωπο με τα πλάνα για πετρελαϊκές εξορύξεις από τα έλη αλλά και την εκφρασμένη πρόθεση της Τουρκίας για έλεγχο στη ροή των υδάτων του Τίγρη και του Ευφράτη.
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου