Όταν η Ράντα Μακχούλ, μία καθηγήτρια τέχνης σε σχολείο της Βηρυτού, κάνει στους μαθητές της μια ερώτηση στην αραβική γλώσσα, η απάντηση που συχνά θα πάρει θα είναι στα αγγλικά ή στα γαλλικά.«Είναι απογοητευτικό να βλέπει κανείς τους νέους να θέλουν να μιλήσουν τη μητρική τους γλώσσα με καθαρή άρθρωση, αλλά να μην μπορούν να συνθέσουν μια πρόταση σωστά», δήλωσε στο σχολείο Notre Dame de Jamhour της λιβανικής πρωτεύουσας.
Η κ. Μακχούλ είναι μια από τους πολλούς Λιβάνιους εκπαιδευτικούς και γονείς που ανησυχούν ότι ένας αυξημένος αριθμός νέων δεν μπορούν πλέον να μιλήσουν αραβικά, παρά το γεγονός ότι γεννήθηκαν και μεγάλωσαν σ΄αυτή τη χώρα της Μέσης Ανατολής.
Χαιρετίζει μια εκστρατεία που ξεκίνησε η Φεΐλ Άμερ (Πράξτε Τώρα) η οργάνωση για τη διατήρηση της αραβικής γλώσσας στο Λίβανο, που ονομάζεται «Μιλάς από την Ανατολή, και αυτός απαντά από τη Δύση».
«Στόχος μας είναι να συνδέσουμε την αραβική γλώσσα με την μοντέρνα τέχνη και τον πολιτισμό ... να βάλουμε ένα τέλος στην αντίληψη ανάμεσα στους νέους ότι η αραβική γλώσσα είναι ξεπερασμένη και βαρετή», λέει η Σούζεν Ταλχούκ, η πρόεδρος της Φεΐλ Άμερ.
Η κ. Ταλχούκ δηλώνει ότι οι Λιβάνιοι πάντα θα αγκαλιάζουν και θα μαθαίνουν πολλές γλώσσες, αλλά ελπίζει να ενθαρρύνει την παραγωγή μυθιστορημάτων, καθώς και θεατρικών και άλλων καλλιτεχνικών έργων στην αραβική γλώσσα.
«Δεν είμαστε ενάντια σε άλλες γλώσσες, αλλά στην προώθηση της χρήσης της αραβικής για να συμβαδίσει με όλες τις αλλαγές στον κόσμο».
Πολύγλωσσος χώρα
Η αραβική είναι η επίσημη γλώσσα του Λιβάνου, αλλά χρησιμοποιούνται ευρέως και τ' αγγλικά και τα γαλλικά.
Οι περισσότεροι Λιβάνιοι μιλούν γαλλικά - μια κληρονομιά της γαλλικής αποικιοκρατίας - με τη νεότερη γενιά να κλίνει προς τα αγγλικά.
Ένας αυξανόμενος αριθμός γονέων στέλνουν τα παιδιά τους σε γαλλικά λύκεια ή σε σχολεία με βρετανικά και αμερικανικά πρόγραμμα σπουδών, ελπίζοντας ότι αυτό μία μέρα θα βοηθήσει να βρουν εργασία και να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο μέλλον.
Ορισμένοι μάλιστα μιλούν στα παιδιά τους μόνο στη γαλλική ή την αγγλική γλώσσα στο σπίτι.
«Είναι λυπηρό, κανείς από τη γενιά μας δεν μιλάει σωστά αραβικά πια», λέει η Λάρα Τραντ, μία δεκαεξάχρονη μαθήτρια στο Notre Dame de Jamhour, ένα από τα πολλά σχολεία του Λιβάνου με γαλλικό πρόγραμμα σπουδών.
«Ειλικρινά λυπάμαι που οι γονείς μου δεν επικεντρώθηκαν περισσότερο στην ανάπτυξη των αραβικών μου. Είναι πολύ αργά για μένα τώρα, αλλά ίσως κάτι μπορεί να γίνει για τους νεότερους μαθητές στη χώρα».
Ακόμη και με τα αραβικά, υπάρχει μια μεγάλη διαφορά μεταξύ της κλασικής, της γραπτής μορφής της γλώσσας και της καθομιλουμένης Λιβανικής διαλέκτου.
Η κλασική γλώσσα δεν χρησιμοποιείται σχεδόν ποτέ για συνομιλία - ακούγεται μόνο στις ειδήσεις, σε επίσημες ομιλίες, και σε μερικά τηλεοπτικά προγράμματα.
Ως αποτέλεσμα, πολλοί Λιβάνιοι νέοι αγωνίζονται με τη δεξιότητά τους στην ανάγνωση και τη γραφή στα βασικά αραβικά, και δεν είναι ασυνήθιστο για μαθητές των 16 ή 17 ετών να μιλούν μόνο σπαστά αραβικά.
Ευρύτητα του προβλήματος
Το πρόβλημα παρατηρείται σε πολλά μέρη του αραβικού κόσμου όπου οι ξένες σχολές είναι κάτι το κοινό - στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ιορδανία, την Αίγυπτο και στα πιο πολλά κράτη της Βορείου Αφρικής.
Επικαλούμενος το ευρύ χάσμα μεταξύ της επίσημης γλώσσας και τις διάφορες μορφές της καθομιλουμένης στον αραβικό κόσμο, ο Αιγύπτιος φιλόσοφος Μουσταφά Σαφουάν έγραψε κάποτε ότι η κλασσική αραβική είναι θεωρητικά μια νεκρή γλώσσα, όπως ακριβώς τα λατινικά και τ' αρχαία ελληνικά.
Όμως, ο γλωσσολόγος καθηγητής Μοχάμεντ Σαΐντ δηλώνει ότι η κλασική αραβική είναι μια ενοποιητική δύναμη στον αραβικό κόσμο.
«Η κλασική αραβική είναι η γλώσσα της επικοινωνίας, της λογοτεχνίας, της επιστήμης, της φιλοσοφίας, των τεχνών - είναι κάτι που ενώνει τον αραβικό κόσμο», λέει ο καθηγητής ο οποίος είναι λέκτορας της αραβικής γλώσσας στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών του Λονδίνου.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Σαΐντ, οι καθομιλούμενες διαλέκτοι στον αραβικό κόσμο δεν πρέπει να θεωρούνται ως χωριστές γλωσσικές οντότητες, αλλά ως συνέχιση των αραβικών της κλασικής μορφής.
Η γλωσσική εκστρατεία στο Λίβανο ξεκίνησε από το Φεΐλ Άμερ ως μέρος των συνεχιζόμενων προσπαθειών της για την προώθηση της αραβικής γλώσσας και πολιτισμού μεταξύ της νεολαίας του Λιβάνου.
Η ομάδα διοργανώνει εργαστήρια σε σχολεία και πανεπιστήμια για την ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με τη σημασία της προστασίας της μητρικής τους γλώσσας.
Διοργανώνει επίσης ένα φεστιβάλ αραβικής γλώσσας για να προωθήσει τη δουλειά 150 καλλιτεχνών στους τομείς του χορού και του θεάτρου.
Η προσδοκία είναι ότι, με την προστασία της αραβικής γλώσσας στο Λίβανο, θα προστατευθεί με τη σειρά, η ταυτότητα και κληρονομιά της χώρας.
Αν η πρωτοβουλία αυτή θα είναι αρκετή για να αλλάξει τη νοοτροπία με την οποία η νεολαία του Λιβάνου επικοινωνεί και εκφράζεται, αυτό είναι ένα άλλο θέμα.
Του Εσιάμ Σιάρουις
BBC News, Βηρυτός
Μετάφραση - NOCTOC
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου