Χαλίλ Χάουι: ένας εξαίρετος Λιβάνιος ποιητής

Ο Χαλίλ Χάουι, ένας από τους πιο γνωστούς Λιβάνιους ποιητές του εικοστού αιώνα, γεννήθηκε το 1919 σε μια φτωχή ελληνορθόδοξη οικογένεια από το Όρος του Λιβάνου. Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχολείο στην ηλικία των δεκατριών για να κερδίσει τα προς το ζην ως λιθοξόος. Πέρασαν περισσότερα από δώδεκα χρόνια προτού να επιστρέψει στο σχολείο και το 1956 πήγε με υποτροφία στο Καίμπριτζ της Αγγλίας, όπου κατόρθωσε να πάρει το δοκτοράτο του στη λογοτεχνία το 1959. Στη συνέχεια, έγινε καθηγητής αραβικής λογοτεχνίας στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού. Μέσα σε λίγα χρόνια, είχε καθιερωθεί ως ένας από τους κορυφαίους αβάν- γκάρντ ποιητές στον αραβικό κόσμο.
Ως ένας πραγματικός πατριώτης που πονούσε για το αραβικό έθνος, έχει επανειλημμένα εκφράσει την αίσθηση της ντροπής και οργής για την απώλεια της Παλαιστίνης το 1948 καθώς και για τις επόμενες αραβικές ήττες στα χέρια του Ισραήλ. Ήταν ιδιαίτερα επικριτικός έναντι στα αραβικά καθεστώτα γιατί απέδειξαν την έλλειψη παναραβικής αλληλεγγύης, και κατήγγειλε τον ηδονισμό, τον υλισμό, και τη διαφθορά που επικρατούσε στη Βηρυτό πριν από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου. Γενικότερα, θρηνούσε γι αυτά που έβλεπε ως πολιτική και πολιτιστική παρακμή του αραβικού κόσμου, και εξέφραζε τη βαθιά του απαισιοδοξία για το ενδεχόμενο μιας πραγματικής πολιτιστικής και πολιτικής αραβικής αναγέννησης. Ένιωθε βαθιά αισθήματα απογοήτευσης και αδυναμίας βλέποντας την παρακμή της αραβικής κοινωνίας και του αραβικού πολιτισμού καθώς και στην αδυναμία του αραβικού κόσμου στην αρένα της διεθνής πολιτικής σκηνής.
Ο Χαλίλ Χάουι αφαίρεσε την ίδια του τη ζωή στις 6 Ιουνίου 1982, την ημέρα που το Ισραήλ εισέβαλε στον Λίβανο. «Πού είναι οι άραβες;» Ρώτησε τους συναδέλφους του στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού, πριν πάει στο σπίτι του και αυτοκτονήσει πυροβολώντας τον εαυτό του. «Ποιος θα αφαιρέσει το στίγμα της ντροπής από το μέτωπό μου;»
Στην ποίησή του, αντανακλούσε τα βάσανα και τις δοκιμασίες του σύγχρονου αραβικού κόσμου. Έχει χαράξει μια «περίεργη αυγή», έγραψε ο Χάουι σε μια συλλογή ποιημάτων του που δημοσίευσε το 1979 με τον τίτλο Πληγωμένη Βροντή. Ο ήλιος είχε αντιστέψει την τροχιά του, ανατέλλει από τη Δύση και δύει στην Ανατολή. Ο Χάουι έκλαψε για τον ίδιο και για το «αραβικό έθνος», του οποίου ήθελε τόσο πολύ να δει την αναγέννηση και την αναζωογόνηση:

Πόσο βαριά είναι η ντροπή,
μπορώ να την αντέξω μόνος;
Θα είμαι ο μόνος που θα καλύψει το πρόσωπό του με στάχτες;
Οι κηδείες που αναγγέλλει η αυγή
ηχούν τις κηδείες του σούρουπου.
Δεν υπάρχει τίποτα στον ορίζοντα,
εκτός από τον καπνό των μαύρων κάρβουνων.

Μετάφραση NOCTOC