Μεγάλο Σάββατο

Την ημέρα αυτή εορτάζουμε «την θεόσωμον ταφήν και την εις άδου κάθοδον» του Κυρίου. Η ταφή βέβαια έγινε τα απόγευμα της Μ. Παρασκευής. Όμως η Εκκλησία έκρινε ορθό να αφιερώσει ιδιαίτερη μέρα προς τιμήν και μελέτη του μυστηριώδους αυτού γεγονότος.
Ο Χριστός αναπαύεται μέσα στον τάφο, όπως «αναπαύθηκε» όταν πρωτοδημιούργησε τον κόσμο την έβδομη μέρα. Όμως αναπαύεται ως θεάνθρωπος. Το πανάχραντο σώμα Του θάβεται στον τάφο, αλλά πνευματικά ο ίδιος μεταβαίνει στον Άδη και συνεχίζει το σωτηριώδες έργο του. Καλεί κοντά Του όλους τους δικαίους της Παλαιάς Διαθήκης, από τον Αδάμ και την Εύα μέχρι τους έσχατους ανθρώπους του Θεού, ώστε να μην λείψει κανείς από το παγκόσμιο προσκλητήριο της σωτηρίας, που είναι τελικά μια αναδημιουργία του κόσμου και ολοκλήρωσης της ανθρωπότητας. Η κάθοδος αυτή ήταν το τελειωτικό χτύπημα κατά του θανάτου. Γι’ αυτό ψέλνουμε χαρακτηριστικά: «Ότε κατήλθες πρός τον θάνατον, η ζωή η αθάνατος, τότε τόν άδην ενέκρωσας τη αστραπή της θεότητος”.

Το πρωΐ του Μεγ. Σαββάτου τελείται η Θ. Λειτουργία του Μεγ. Βασιλείου. Ύστερα διαβάζονται οι Προφητείες για την Ανάσταση και ψέλνεται ο Ύμνος των Τριών Παίδων («Τον Κύριον υμνείτε και υπερυψούτε εις πάντας τους αιώνας»).

Μετά τον Απόστολο, γίνεται η «πρώτη Ανάσταση» ψέλνοντας: «Ανάστα ο Θεός κρίνων την γην, ότι συ κατακληρονομήσεις εν πάσι τοις έθνεσι».
Παράλληλα, σκορπίζει δαφνόφυλλα σ’ όλο το ναό, σύμβολα της νίκης του Χριστού επί του θανάτου και της φθοράς. Αφού λιτανεύσει την εικόνα σε όλο το ναό, την τοποθετεί σε προσκυνητάρι στο κέντρο του.

Το βράδυ στις 11 αρχίζει η ακολουθία της Παννυχίδος. Ψέλνεται ο κανόνας «Κύματι θαλάσσης». Ύστερα σβήνουν τα φώτα. Την ώρα αυτή έλεγαν το Ζ΄εωθινό «Ιδού σκοτία και πρωί». Αμέσως μετά βγαίνει ο παπάς με το τρικέρι και ψέλνει το «Δεύτε λάβετε φως». Ανάβουν τότε όλοι τις λαμπάδες τους.
Κατόπιν βγαίνουν στην πλατεία της εκκλησίας.
Ο παπάς ανεβαίνει σε ειδικό βάθρο. Διαβάζει το Ευαγγέλιο «Διαγενομένου του Σαββάτου» (Β΄εωθινό) και στις 12 τη νύχτα ακριβώς ψέλνουν όλοι μαζί το «Χριστός ανέστη».

Οι καμπάνες χτυπούν χαρμόσυνα. Τα πυροτεχνήματα πέφτουν το ένα μετά το άλλο (επικίνδυνα πολλές φορές). Πιο μετά μπαίνουν στην εκκλησία, ψέλνοντας τον κανόνα της Αναστάσεως, για να συνεχιστεί ο αναστάσιμος Όρθρος και η πανηγυρική Θ. Λειτουργία.

Στο τέλος διαβάζεται ο κατηχητικός λόγος του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου: «Ει τις ευσεβής και φιλόθεος…» Σε κάποιες ενορίες, στο τέλος, μοιράζουν κόκκινα αυγά. Οι ευχές δίνουν και παίρνουν: «Χριστός ανέστη!» - «Αληθώς ανέστη!» ή «Αληθώς ο Κύριος!»
Αρκετοί, βέβαια, με τα πρώτα λόγια του παπά μετά το «Χριστός ανέστη…» («Αναστήτω ο Θεός και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί αυτού…») αναχωρούν για να απολαύασουν το οικογενειακό τραπέζι. (Σημείωση : Χωρίς το αληθινό Τραπέζι, το Πασχάλιο Δείπνο, που μόνη η Εκκλησία παραθέτει, πώς μπορεί κανείς να γιορτάζει Ανάσταση;)

Η επιστροφή στο σπίτι γίνεται με αναμμένες τις αναστάσιμες λαμπάδες. «Πάμε τ’ Άγιο Φως στο σπίτι». Με την κάπνα της αναμμένης λαμπάδας, μπαίνοντας στο σπίτι, κάνουμε έναν σταυρό στο ανώφλι της πόρτας.