Η κατά Χριστόν σαλότης

Λαμβάνοντας αφορμή από τον λόγο του Αποστόλου Παύλου "ημείς μωροί δια Χριστόν" (Α' Κορ. δ', 10) που αντιδιαστέλλει την ζωή των γνησίων μαθητών του Χριστού με την ζωή των κιβδήλων Χριστιανών που παρουσιάζονται ως "φρόνιμοι" κατά κόσμο, θα διατυπώσουμε μερικές σκέψεις γύρω από την κατά Χριστόν σαλότητα.

Θα δούμε ποιοί είναι οι κατά Χριστόν σαλοί, με την γενική και την ειδική σημασία της λέξεως και ποιά είναι η ουσία και το περιεχόμενο της κατά Χριστόν σαλότητος.


Πρέπει να αρχίσουμε από την απάντηση στο ερώτημα ποιός είναι ο φυσικός άνθρωπος, και πώς ο σημερινός άνθρωπος εκλαμβάνει την φυσικότητα. Στην ζωή της ανθρωπότητος υπάρχει ένα βαθύ, συγκλονιστικό τραύμα, που αλλοίωσε ολόκληρη την ζωή της.

Είναι η πτώση του Αδάμ. Κατ’ αυτήν διεστράφησαν όλες οι εσωτερικές ψυχικές δυνάμεις, αλλοιώθηκε όλη η κτίση. Ο άνθρωπος φόρεσε τους δερματίνους χιτώνες, που είναι η φθορά και η θνητότητα και περιέπεσε στην παρά φύση ζωή.


Έχασε το ενοποιητικό κέντρο που ήταν ο Θεός και προσπάθησε να γίνη ο ίδιος κέντρο της κτίσεως και της ιστορίας. Έτσι από τον Θεάνθρωπο φθάσαμε στον "ανθρωποθεό".. Το φοβερό είναι ότι αυτήν την παρά φύση ζωή θεωρούν πολλοί ως φυσική ζωή. Αυτό είναι τρομερό σφάλμα που δείχνει την πτώση μας.

Το να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα σύμφωνα με τον νόμο των αισθήσεων (ζωώδης τρόπος) το θεωρούμε φυσικό, αφύσικη δε την ζωή της εγκρατείας, ενώ συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Ο Μ. Αθανάσιος λέγει ότι οι άνθρωποι εκείνους που γνωρίζουν "δούναι και λαβείν και αγοράζειν και πωλείν, πραγματεύεσθαι και αφυστερείν τα του πλησίον και πλεονεκτείν... τούτους φρονίμους αποκαλούσιν, ο δε Θεός μωρούς και ασυνέτους και αμαρτωλούς τους τοιούτους καλεί"..


Από το σημείο αυτό ξεκινά και η άποψη ότι ο κόσμος αυτούς που πολιτεύονται σύμφωνα με το θέλημα του Θεού και αυτούς που προσπαθούν να προσαρμόσουν την ζωή τους σύμφωνα με την εντολή του Θεού τους θεωρεί τρελλούς, σαλούς, μωρούς, ανοήτους, οπισθοδρομικούς και καθυστερημένους.

Έτσι, η κατά Χριστόν σαλότης είναι αληθινό στοιχείο φανερώσεως φυσικότητος και αληθινότητος. .
Φθάνουμε έτσι στο σημείο να υποστηρίξουμε ότι όλη η πνευματική ζωή, ως ξένη προς τα ανθρώπινα κριτήρια, είναι σαλότης, μωρία.

Οι άνθρωποι των αισθήσεων του αιώνος τούτου του "απατεώνος" έδωσαν αυτόν τον χαρακτηρισμό (τού τρελλού) σε όλους τους αγίους, αρχής γενομένης από τον Χριστό.

Για τον Χριστό "έλεγον ότι εξέστη και οι γραμματείς οι από Ιεροσολύμων καταβάντες έλεγον ότι Βεελζεβούλ έχει και ότι εν τω άρχοντι των δαιμονίων εκβάλλει τα δαιμόνια" (Μάρκ. γ', 21-22). Σε άλλη περίπτωση είπαν ότι "δαιμόνιον έχει και μαίνεται" (Ιω. ι', 20). .


Επίσης, τους Μαθητάς, όταν αναγεννήθηκαν την ημέρα της Πεντηκοστής και έγιναν άνθρωποι του μέλλοντος αιώνος, οι άνθρωποι του αιώνος τούτου αδυνατούσαν να καταλάβουν, αλλά "χλευάζοντες έλεγον ότι γλεύκους μεμεστωμένοι εισί" (Πράξ. β', 13).

Το ίδιο έλεγε και για τον Απόστολο Παύλο ο Φήστος, όταν αναφώνησε "μεγάλη τη φωνή μαίνη Παύλε", αλλά τότε ο Απόστολος αποκρίθηκε "ου μαίνομαι, κράτιστε Φήστε, αλλά αληθείας και σωφροσύνης ρήματα αποφθέγγομαι". (Πράξ. κστ', 24-25). .


Πράγματι, τα ρήματα της σωφροσύνης είναι τρέλλα για τους ζώντας στον κόσμο των αισθήσεων. Όλη η πνευματική ζωή είναι μια υγιής σαλότης.

Η πίστη στον Θεό και όχι στην ανθρώπινη λογική και στα εξωτερικά βέβαια γεγονότα, η ασκητική ζωή μέσα στον γάμο ή την παρθενία, όπως διδάσκει η Εκκλησία μας, η αυτομεμψία και η κένωση-ταπείνωση θεωρούνται από τον κόσμο μωρία.

Αλλά, όπως λέγει ο Μ. Αθανάσιος, "εκείνος που θέλει να σωθή κάνει τον εαυτό του μωρό στον κόσμο τούτο για να θεωρηθή σοφός... γιατί ο Θεός θέλει να είμαστε μωροί στα γήινα και φρόνιμοι στα επουράνια". .

Πέρα όμως από αυτήν την αλήθεια υπάρχει και ιδιαίτερο χάρισμα που αξιώθηκαν μερικοί να αποκτήσουν, να φθάσουν δηλαδή στην έσχατη σαλότητα, να κάνουν τον τρελλό, τον σαλό για πολλούς λόγους. Άλλοτε για να φθάσουν οι ίδιοι στην έσχατη εξουθένωση και ταπείνωση, λόγω των πολλών χαρισμάτων που έλαβαν από τον Θεό και μπροστά στον κίνδυνο να υπερηφανευθούν, άλλοτε για να εμπαίξουν την αξιοπρέπεια και τον καθωσπρεπισμό του κόσμου, τα εκκοσμικευμένα θρησκευτικά κριτήρια και την υποκρισία, άλλοτε για να αναλάβουν επάνω τους την ενοχή των άλλων ανθρώπων και να σώσουν εκείνους που οι άλλοι περιφρονούσαν και άλλοτε για πολλά άλλα αίτια.

Υπάρχουν μέσα στα συναξάρια της Εκκλησίας πολλές μορφές σαλότητος. .

Ιδιαίτερα πρέπει να μνημονεύσουμε τον άγιο Ανδρέα ο οποίος είδε στον ύπνο του έναν ευκλεή νεανία που τον στεφάνωσε, τον φίλησε και του είπε: "από του νυν ημέτερος εί φίλος και αδελφός... γίνου σαλός δι’ εμέ...". Ακόμη πρέπει να μνημονευθή ο άγιος Συμεών Εμέσης που είπε: "εν τη δυνάμει του Χριστού υπάγω εμπαίζειν τον κόσμον".

Και πραγματικά τον ενέπαιξε. Ξεγύμνωσε όλη την υποκριτική θρησκευτική αγωγή. .


Βέβαια, πρέπει να τονίσουμε ότι οι περιπτώσεις αυτού του είδους σαλών είναι ακραίες, αλλά αυτοί οι άγιοι δεν διάλεξαν από μόνοι τους αυτόν τον τρόπο ζωής.


Έλαβαν το ειδικό χάρισμα από τον Θεό, που φυσικά συνδυάζεται με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους, γιατί δεν μπορούν όλοι να κάνουν τον σαλό. .

Πάντως, πρέπει ιδιαιτέρως να υπογραμμισθή αυτό που προαναφέραμε, ότι όλη η πνευματική ζωή έχει στοιχεία λογικής σαλότητος.

Τέτοιοι ήταν όλοι οι άγιοι Απόστολοι, όπως ο Απόστολος Παύλος, ο οποίος, κατά τον άγιο Γρηγόριο Νύσσης, "άστεγος ήν και ατράπεζος, πένης, αλήτης, γυμνός λιμώ και δίψη κατατρυχόμενος".

Τέτοιοι ήσαν οι μάρτυρες, οι όσιοι, οι ασκητές και όλοι οι ευαγγελικώς ζώντες. . Τέτοιοι είναι και σήμερα όσοι αγαπούν τον Χριστό και για την αγάπη Του αποφασίζουν να κάνουν τρελλά πράγματα.

Όταν κανείς αποφασίση να ζήση το Ευαγγέλιο, τότε οι άλλοι τον ειρωνεύονται ότι τρελλάθηκε.
Όσοι αποφασίζουν να ζήσουν μυστηριακή ζωή μέσα στην Εκκλησία αυτοί εκδιώκονται από την κοινωνία, αλλά προσλαμβάνονται από την κοινωνία των αγίων.
Γίνονται αποσυνάγωγοι από τον κόσμο. .

Κατά ένα παράδοξο και αληθινό τρόπο η Εκκλησία ομοιάζει με αυτούς τους κατά Χριστόν σαλούς.
Έχει μέσα της την ζωή και οι κοσμικώς ζώντες δεν μπορούν να την αντιληφθούν.

Βλέπουν μόνον μερικές εξωτερικά αποτυχίες στο ιστορικό επίπεδο από άρρωστα μέλη και την εμπαίζουν. Όμως αυτή έχει όλη την ζωή του πνεύματος.

Μακάρι να αυξηθούν αυτοί οι κατά Χριστόν σαλοί. Γιατί όσο αυτοί αυξάνονται τόσο μειώνεται η κοσμική λογική και η αισθησιακή ζωή που είναι θάνατος πρόσκαιρος και αιώνιος.

Επίσκοπος Ναυπάκτου π.Ιερόθεος
.