Γιατί τὰ παιδιὰ καὶ οἱ ἐκπαιδευτικοὶ δὲν πρέπει νὰ φοροῦν μάσκες στὰ σχολεῖα

(Ἀπὸ τὴν ὀπτικὴ γωνία μίας λογοπαθολόγου) 

ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΠΑΦΙΤΗ* 

Μὲ πρόσφατή του ἀνακοίνωση, διὰ στόματος τοῦ ὑπουργοῦ του, τὸ ΥΠΠΑΝ πληροφόρησε ἐκπαιδευτικούς, παιδιὰ καὶ γονεῖς ὅτι ὅλοι ἀνεξαιρέτως (ἡλικίας 6 χρονῶν καὶ ἄνω) θὰ πρέπει νὰ φοροῦν μάσκες ἐντὸς τῶν σχολικῶν χώρων. Κατὰ τὴν ἄποψή μου, εἶναι πολλοὶ οἱ λόγοι ποὺ καθιστοῦν αὐτὴ τὴν ἀπόφαση πρόχειρη καὶ λανθασμένη. Ἤδη, ἐκπαιδευτικοί, δημοσιογράφοι καὶ ἄλλοι ἔχουν παραθέσει ἐμπεριστατωμένα τὰ ὅσα θὰ ἔπρεπε νὰ εἶχε πράξει τὸ ΥΠΠΑΝ σὲ θέματα ἐπιμόρφωσης τῶν ἐκπαιδευτικῶν, ἀναβάθμισης τῆς ὑλικοτεχνικῆς ὑποδομῆς τῶν σχολείων καὶ ἀγορᾶς ἀναγκαίων προϊόντων γιὰ τὸν περιορισμὸ τῆς ἐξάπλωσης τοῦ ἰοῦ στὸ μεσοδιάστημα ποὺ προέκυψε πρὶν τὴν ἔναρξη τῆς νέας σχολικῆς χρονιᾶς. 

Ἡ χρήση μάσκας ἀπὸ ὅλους (ἄνω τῶν 6 χρονῶν), θυμίζει τὴν ἀπόφαση τοῦ ΥΠΠΑΝ ποὺ πάρθηκε ὅταν ἐπαναλειτούργησαν τὰ σχολεῖα μετὰ τὴ λήξη τῆς καραντίνας, ἡ ὁποία ἄφηνε ἐκτὸς σχολείων τὰ παιδιὰ μὲ εἰδικὲς ἀνάγκες. Πιστεύω, ὁ κάθε ἕνας ἀπὸ ἐμᾶς ποὺ ἔχει περάσει ἔστω μία μέρα σὲ ἕνα δημόσιο σχολεῖο, ἀντιλαμβάνεται ὅτι ὅλα τὰ παιδιὰ εἶναι...
διαφορετικά. Τὸ ΥΠΠΑΝ θὰ ἔπρεπε νὰ γνωρίζει ὅτι ἕνα ἀρκετὰ σημαντικὸ ποσοστὸ παιδιῶν ἔχει τύχει ἔγκρισης ἀπὸ τὶς Ἐπαρχιακὲς Ἐπιτροπὲς Εἰδικῆς Ἀγωγῆς καὶ Ἐκπαίδευσης τῆς ἑκάστοτε πόλης καὶ θεωρεῖται «Παιδὶ μὲ Εἰδικὲς Ἀνάγκες». Κάποια ἀπὸ αὐτὰ τὰ παιδιὰ μπορεῖ νὰ φοιτοῦν σὲ εἰδικὸ σχολεῖο, σὲ εἰδικὴ μονάδα, ἢ σὲ τάξη τοῦ γενικοῦ σχολείου. Ἄρα καὶ στὰ τρία αὐτὰ πλαίσια, φοιτοῦν παιδιὰ τὰ ὁποία μπορεῖ νὰ φέρουν διάγνωση Διαταραχῆς Ἐλλειμματικῆς Προσοχῆς / Ὑπερκινητικότητα (ΔΕΠ/Υ), νὰ ἐμπίπτουν στὸ φάσμα τοῦ αὐτισμοῦ, νὰ παρουσιάζουν γενικευμένη ψυχοκινητικὴ καθυστέρηση, ἢ νὰ ἔχουν κώφωση ἢ βαρηκοΐα. Πολλὰ ἀπὸ αὐτὰ τὰ παιδιὰ μπορεῖ νὰ ἔχουν δυσκολίες σὲ θέματα αἰσθητηριακῆς ὁλοκλήρωσης, καθιστώντας ἔτσι ἀδύνατη τὴ ἀνοχὴ τῆς μάσκας πάνω στὸ πρόσωπό τους. Πέραν τοῦ ὅτι αὐτὰ τὰ παιδιά, ἀλλὰ καὶ ὅλα τὰ παιδιὰ καλοῦνται νὰ φοιτήσουν σὲ τάξεις-θερμοκήπια, σὲ τάξεις οἱ ὁποῖες δὲν ἔχουν ἠχομόνωση, τώρα καλοῦνται νὰ φορέσουν καὶ μάσκα. Ὅπως προαναφέρθηκε, στὰ σχολεῖα μᾶς φοιτοῦν καὶ παιδιὰ μὲ κώφωση ἢ βαρηκοΐα. Ἂν σὲ ἕνα σχολικὸ πλαίσιο οἱ πάντες γύρω τους ἔχουν σχεδὸν ὅλο τὸ πρόσωπο τοὺς καλυμμένο αὐτὸ εἶναι ξεκάθαρα ἀποκλεισμὸς καὶ στέρηση τοῦ δικαιώματος στὴ μάθηση καὶ στὴν ἐπικοινωνία. Στὰ σχολεῖα μας ἐπίσης φοιτοῦν παιδιὰ τὰ ὁποία τραυλίζουν. Ἡ χρήση μάσκας δυσχεραίνει ἀκόμη περισσότερο τὴν προσπάθειά τους νὰ ποῦν αὐτὰ ποὺ ἐπιθυμοῦν μὲ καλὴ ροή, διότι σὲ περίπτωση μπλὸκ ὁ συνομιλητὴς τοὺς μπορεῖ νὰ μὴν τὸ ἀντιληφθεῖ (ἀφοῦ τὸ στόμα τοὺς εἶναι καλυμμένο) καὶ νὰ τοὺς διακόψει, κάνοντας ἔτσι μία δύσκολη ἐπικοινωνιακὴ περίσταση ἀκόμη δυσκολοτερη. Ὅπως στὴν περίπτωση τῶν παιδιῶν μὲ κώφωση ἢ βαρηκοΐα, ἔτσι καὶ στὴν περίπτωση παιδιῶν ποὺ τραυλίζουν, ἡ χρήση μάσκας ἰσοδυναμεῖ μὲ ἐπικοινωνιακὸ ἀποκλεισμό. Ἴσως τὴν ἐρχόμενη ἑβδομάδα τὸ ΥΠΠΑΝ, ἐν τὴ σοφία του, ἀλλάξει τὴν ἀπόφασή του καὶ ἀπαλλάξει τὰ παιδιὰ μὲ ἰδιαιτερότητες ἀπὸ τὴν ὑποχρεωτικὴ χρήση μάσκας. Αὐτὸ ὅμως δὲ θὰ βελτιώσει τὸ λανθασμένο τῆς ἀπόφασης, ἀλλὰ θὰ τὸ κάνει χειρότερο. Θὰ τὸ κάνει χειρότερο διότι τὰ παιδιὰ ποὺ δὲ θὰ φοροῦν μάσκα θὰ εἶναι τὰ παιδιὰ ποὺ ἔχουν «πρόβλημα». 

Πέραν ὅμως ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι δὲν μποροῦν ὅλα τὰ παιδιὰ νὰ φορέσουν μάσκα ἐξαιτίας αἰσθητηριακῶν δυσκολιῶν, ἡ χρήση μάσκας βάζει φραγμοὺς στὴν ἐπικοινωνία. Ἡ μεταφορὰ τῆς γνώσης γίνεται μέσα ἀπὸ τὴν ἐπικοινωνία. Οἱ χάρτινες/ὑφασμάτινες μάσκες ποὺ θὰ πρέπει νὰ φοροῦν οἱ ἐκπαιδευτικοί, καλύπτουν τὸ στόμα τους καὶ ἕνα μεγάλο μέρος τοῦ προσώπου τους. Ἡ ἐπικοινωνία γίνεται μὲ πολλοὺς τρόπους. Ὁ πιὸ ἀποτελεσματικὸς/γρήγορος/ἄμεσος τρόπος ἐπικοινωνίας εἶναι ἡ ὁμιλία. Ἡ κάλυψη τοῦ στόματος μειώνει τὴν ἔνταση τοῦ ἤχου τῆς φωνῆς καὶ ἐπίσης παρεμποδίζει τὸν δέκτη νὰ κάνει χειλανάγνωση, νὰ δεῖ τὴν ἔκφραση τοῦ προσώπου καὶ ἀπὸ ἐκεῖ νὰ ἀντλήσει ὅλες τὶς πληροφορίες γιὰ νὰ κατανοήσει αὐτὸ ποὺ ἀκούει. Δηλαδή, ἡ χρήση μάσκας ὄχι μόνο μειώνει τὴν ἔνταση τοῦ ἀκουστικοῦ μηνύματος, ἀλλὰ περιορίζει στὸ ἐλάχιστο τὴν ὀπτικὴ βοήθεια ποὺ λαμβάνουμε γιὰ νὰ κατανοήσουμε αὐτὰ ποὺ ἀκοῦμε. Ἂν ὑποχρεώσουμε τοὺς ἐκπαιδευτικοὺς νὰ φορέσουν μάσκες, γιὰ νὰ μποροῦν οἱ μαθητὲς νὰ τοὺς ἀκούσουν (καὶ ἀφοῦ οἱ πόρτες τῶν τάξεων θὰ εἶναι ἀνοικτὲς καὶ θὰ ὑπάρχει θόρυβος) θὰ ἀναγκάζονται νὰ φωνάζουν, θέτοντας ἔτσι σὲ κίνδυνο τὴν ὑγεία τῆς φωνῆς τους. Οἱ ἐκπαιδευτικοὶ ἤδη συγκαταλέγονται ἀνάμεσα στὶς ὁμάδες ἀτόμων ὑψηλοῦ κινδύνου γιὰ κατάχρηση φωνητικῶν χορδῶν. 

Ὅσοι ἀπὸ ἐμᾶς ἔχουμε ἐργαστεῖ, εἴτε σὲ εἰδικὰ σχολεῖα εἴτε σὲ ἄλλα σχολικὰ πλαίσια, γνωρίζουμε ὅτι δὲν εἶναι σὲ θέση ὅλα τὰ παιδιὰ νὰ φορέσουν μάσκα στὸ πρόσωπό τους καὶ δὲ θὰ ἔπρεπε ποτὲ νὰ ἀνακοινωθεῖ κάτι τέτοιο ἀπὸ πλευρᾶς τοῦ ΥΠΠΑΝ. Ἐπίσης ὅσοι ἀπὸ ἐμᾶς ἔχουμε ἐργαστεῖ στὴ δημόσια ἐκπαίδευση γνωρίζουμε ὅτι ἡ ζέστη εἶναι ἀφόρητη μέσα στὰ σχολικὰ κτήρια τοὺς μῆνες Σεπτέμβριο καὶ Ὀκτώβριο καὶ εἶναι τουλάχιστον ἀπάνθρωπο τὸ ΥΠΠΑΝ νὰ ζητάει ἀπὸ παιδιὰ καὶ ἐκπαιδευτικοὺς νὰ φοροῦν μάσκες μέσα στὶς τάξεις-θερμοκήπια. 

Κλείνοντας, καλῶ τὸ ΥΠΠΑΝ νὰ ἀνακαλέσει αὐτὴ τοῦ τὴν ἀπόφαση καὶ νὰ λάβει τὰ μέτρα ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ εἶχε λάβει σύμφωνα μὲ τὶς ὑποδείξεις διαφόρων φορέων ποὺ ἔσπευσαν πρὸ καιροῦ νὰ τοῦ στείλουν. 

*PhD cand., CCC-SLP, EFS 

Ἐγγεγραμμένη Λογοπαθολόγος/Εὔρ. Κλ. Ἐξειδίκευση στὸν Τραυλισμὸ 

Ὑποψήφια Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Τούρκου Φινλανδίας

paideia-news