ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΕΙΝΑΙ Η ΣΠΟΡΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

 

Τὸν τρίτο αἰῶνα ὁ «ἐθνικὸς» (παγανιστὴς) ποιητὴς Παλλαδὰς ἔγραψε τὸ ἀκόλουθο ἐπίγραμμα, ποὺ τότε ἔγινε γνωστό, ἐπειδὴ ἐξέφραζε τὸ πνεῦμα τῆς ἐποχῆς:

«σκηνὴ πᾶς ὁ βίος καὶ παίγνιον· ἤ μάθε παίζειν

τὴν σπουδὴν μεταθείς, ἤ φέρε τὰς ὀδύνας.

ὁλόκληρος ὁ κόσμος εἶναι σκηνὴ καὶ παιχνίδι:

ἤ μάθε νὰ παίζεις τὸ ρόλο σου

ἀφοῦ ἀφήσεις κάθε σοβαρὴ σκέψη

ἤ ἀλλιῶς ἄς ὑποφέρεις τὶς ὀδύνες

Ὁ Παλλαδὰς ἔζησε τὸν τέταρτο αἰῶνα: ὅμως ἤδη στὸν τρίτο αἰώνα πρέπει νὰ ὑπῆρχαν πολλοὶ ποὺ μοιράζονταν τὰ αἰσθήματά του. Κοιτᾶξτε τὰ λόγια τοῦ Κυπριανοῦ, ποὺ ἦταν σύγχρονος τοῦ Πλωτίνου. «Ὁ κόσμος σήμερα», λέει, «μιλάει ἀπὸ μόνος του: μὲ τὴ μαρτυρία τῆς παρακμῆς του ἀναγγέλλει τὴ διάλυσή του.

[...] Τὸν τέταρτο αἰῶνα ὁ παγανισμὸς μοιάζει μὲ ζωντανὸ πτῶμα ποὺ ἀρχίζει νὰ διαλύεται μόλις τὸ κράτος παύει νὰ τὸν ὑποστηρίζει. Καὶ εἶναι δύσκολο νὰ πιστέψουμε ὅτι ἡ προσπάθεια τοῦ Ἰουλιανοῦ νὰ τὸν ἀναστήσει μὲ ἕνα μεῖγμα ἀποκρυφισμοῦ καὶ ἠθικολογίας μποροῦσε νὰ ἔχει κάποια μόνιμη ἐπιτυχία, ἀκόμη κι ἄν ἐκεῖνος εἶχε ζήσει γιὰ νὰ ἐπιβάλλει τὸ πρόγραμμά του. Ἡ ζωτικότητα εἶχε χαθεῖ· ὅπως λέει ὁ Παλλαδὰς μιλώντας γιὰ τὴν τελευταῖα γενιὰ τῶν μορφωμένων παγανιστῶν: «Ἄν ἐμεῖς εἴμαστε ζωντανοί, τότε ἡ ἴδια ἡ ζωὴ εἶναι νεκρή». Ἕνας λόγος γιὰ τὴν ἐπιτυχία τοῦ χριστιανισμοῦ ἦταν ἁπλῶς ἡ ἀδυναμία καὶ ἡ κόπωση τοῦ ἀντιπάλου· ὁ παγανισμὸς εἶχε χάσει τὴν πίστη του τόσο στὴν ἐπιστήμη ὅσο καὶ στὸν ἑαυτό του.

Ὁ χριστιανισμός, ἀπὸ τὴν ἄλλη, κρίθηκε ἄξιος νὰ ζήσει ἐπειδὴ θεωρήθηκε ἄξιος νὰ πεθάνει κανεὶς γι' αὐτόν. Εἶναι προφανὲς ὅτι ὁ Λουκιανός, ὁ Μάρκος Αὐρήλιος, ὁ Γαληνὸς καὶ ὁ Κέλσος ἦταν, παρὰ τὶς ἀπόψεις τους, ἐντυπωσιασμένοι ἀπὸ τὸ θάρρος τῶν χριστιανῶν ἀπέναντι στὸ θάνατο καὶ στὸ μαρτύριο. Καὶ αὐτὸ τὸ θάρρος πρέπει νὰ ἀποτέλεσε τὴν πρωταρχὴ πολλῶν προσηλυτισμῶν (ὁ Ἰουστῖνος εἶναι ἕνα παράδειγμα). Γνωρίζουμε ἀπὸ τὴ σύγχρονη πεῖρα τῶν πολιτικῶν μαρτυρίων ὅτι τὸ αἷμα τῶν μαρτύρων εἶναι ἡ σπορὰ τῆς Ἐκκλησίας, ἀρκεῖ βεβαίως νὰ πέφτει ἡ σπορὰ σὲ πρόσφορο ἔδαφος καὶ νὰ μὴν εἶναι πολὺ πυκνή. Ἀπὸ τὴν ἄλλη λίγοι ἦταν οἱ παγανιστὲς μάρτυρες ὑπὸ χριστιανικὴ κυριαρχία -ὄχι γιατὶ ὁ χριστιανισμὸς ἦταν πιὸ ἀνεκτικός, ἀλλὰ γιατὶ ὁ παγανισμὸς ἦταν τότε πολὺ φτωχὸς γιὰ νὰ ἀξίζει μιὰ ζωή».

Dodds R. Eric, «Ἐθνικοὶ καὶ Χριστιανοὶ σὲ μία ἐποχὴ ἀγωνίας», σ. 33-34, 203, μτφ. Κώστας Ἀντύπας, ἐκδόσεις «Ἀλεξάνδρεια», 1995

Ἡ ἱστορικὴ σκηνὴ δείχνει ὅτι ὁ θρησκευτικὸς "ζηλωτισμὸς" στὸ τέλος θριαμβεύει ἔναντι τοῦ σκεπτικισμοῦ καὶ τοῦ μηδενισμοῦ, ποὺ θάλλουν πάντοτε σὲ ἐποχὲς βαθειᾶς παρακμῆς. Ὅσοι ἐξιδανικεύουν τὴν ἐκκοσμίκευση, διακηρύττουν ἁπλῶς μία νέα θρησκεία: τὴν θρησκεία τοῦ κόσμου.

Στὶς δυτικὲς κοινωνίες ἡ θρησκεία τοῦ κόσμου προσλαμβάνει τὴν μορφὴ τῆς φιλελεύθερης δημοκρατίας, τῆς παγκοσμιοποίησης τῶν ἀγορῶν, τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων, τῆς πολιτικῆς ὀρθότητας, τοῦ ἐπιστημονισμοῦ. Εἶναι ὁ ὕστερος φιλελευθερισμός, ποὺ ἔχει ἐνσωματώσει τὴν πάλαι ποτὲ ἀριστερά.

Ἡ παναίρεση τοῦ «οἰκουμενισμοῦ» εἶναι ἡ θρησκευτικὴ πτυχὴ τῆς φιλελεύθερης δημοκρατίας. Εἶναι ἡ ἐφαρμογὴ τῶν ἀρχῶν τοῦ φιλελευθερισμοῦ στὸν χῶρο τῆς θρησκείας. Καὶ γι' αὐτὸ εἶναι μία ὑπόθεση καθαρὰ δυτική, καὶ ἄρα καταδικασμένη στὸν αἰώνιο θάνατο, ἀφοῦ πρῶτα ἐπιτελέσει τὴν μέγιστη ἀσέβεια.

Τρεῖς θρησκεῖες διεκδικοῦν τὸν ταχέως παρακμάζοντα δυτικό κόσμο. Τὸ ἀνερχόμενο ἰσλάμ διαθέτει ἤδη ἕναν μεγάλο ἀριθμὸ πιστῶν στὴν Δύση, τὴν ὁποία σιχαίνονται καὶ εἶναι ἕτοιμοι νὰ πεθάνουν γιὰ τὴν «ἀλήθεια» τους, τὴν στιγμὴ κατὰ τὴν ὁποία οἱ φιλελεύθεροι μποροῦν νὰ αὐτοκτονήσουν γιὰ ὁτιδήποτε ἄλλο παρὰ νὰ πεθάνουν γιὰ τὸν φιλελευθερισμό. Μόνο μία τρίτη δύναμη, μὲ ζηλωτὲς ποὺ ἐμφοροῦνται ἀπὸ τὴν δύναμη τῆς Μίας, Καθολικῆς καὶ Ἀπόλυτης Ἀλήθειας μπορεῖ νὰ θριαμβεύσει πάνω του.