Ο Ρωτόκριτος

 

[...τους στίχους ερμηνεύει ο Μάνος Κατράκης και είναι φανερό πως εντός του κρατεί το νήμα του θεάτρου του λαϊκού που διέσωσε τις αφηγήσεις και στερέωσε τη μεταφυσική ζωή μας....]

Ο ζωγράφος σχεδιάζει από έρωτα. Και ο άνθρωπος του λόγου, από τον καημό του που δεν βρήκε άλλον τρόπο για να ομολογήσει το άρρητο, πέφτει επάνω στις λέξεις και τους ζητάει να τον συντρέξουν στον αγώνα που δίνει. Να συλλαβίσει ολοκληρωτικά την έκφραση, να αισθανθεί τις πτυχές του έργου, τις ψυχολογικές του διακυμάνσεις.

Θα’θελα αν βρισκόμουν σε εκείνη την αποφασιστική στιγμή, να μπορούσε μα το τραγούδι, με τη ζωγραφιά με το σμιγλί και με το μαργαριτάρι, να μεταδώσω το αίσθημα. Εκείνον τον λεπτό κυματισμό που ξυπνάει εντός μας δυνάμεις πρωτόγνωρες και φαντασίες ανυπέρβλητες, να βρω τις λέξεις για να τον περιγράψω.

Και δοκιμάζω και ενσταλάζομαι μες στους κόλπους της γλώσσας και την ανακινώ μέσα από τα δυο χιλιάδες και βάλε χρόνια της εξοικείωσής μας. Εκείνη σθεναρά τ’αρνείται, μα κάποτε υποκύπτει και με την αύρα του ξαφνικού ανέμου, συντάσσεται στο πλευρό της μαγείας που καταδυναστεύει μυστικά και ανομολόγητα αυτόν εδώ τον κόσμο.

Και έπειτα είναι το μέτρο, εκείνη η αφαίρεση που με το ταλέντο της εκλεκτικότητας προικισμένη, διατηρεί μια υποψία μεγαλείου, μια δόξα που δεν υποψιάστηκες. Και ευθύς η νεκρή εκείνη νύφη παίρνει ζωή σαν τα παιδικά θεατρικά έργα που αυθαιρετούν μες στο σενάριο και τη σκηνογραφία τους, κατορθώνοντας κάτι τόσο κοντινό προς την ομορφιά, όσο και η δικαιοσύνη.

Τα ζητήματα της τέχνης φωτίζονται και αυτά πλάι στα ανθρώπινα. Και έτσι προχωρεί η έκφραση μελετώντας το αποτύπωμα της εποχής της. Και αναγγέλλεται στους αιώνες με την παπαδιαμαντική, την χελιδονώδη της λαλιά, αυτήν που ομιλεί στις ευαίσθητε μορφές, σε όσες παραμένουν ικανές να αντλήσουν το καίριο από το δευτερεύον και το ανούσιο.

 

Και τώρα, ανακυκλώνοντας από την αρχή τα της τέχνης, όπως τα καθόρισαν οι μεγάλοι δάσκαλοι, τι κατάφερες Απόστολε; Μήπως πρωτοτύπησες; Μήπως άγγιξες καμιά καινούρια χορδή από αυτές που γεννούν αδοκίμαστους ήχους; Τϊποτε δεν έκανες να ξέρεις, μόνο κατεύθυνες τη σκέψη μιας χούφτας ανθρώπων - ίσως και κανενός - μήπως και βρει τον δρόμο για να φτάσει από τ’ανθρώπινο στο πανανθρώπινο που λέει ο Τσαρούχης και το συλλογικό.

Ε λοιπόν, όλα τα παραπάνω σας τα ‘πα, έτσι γιατί κάπως έπρεπε να θίξω το θέμα. Και να μην τεθεί κανένα θέμα για εκείνη την υπεραιμία της μοντέρνας τέχνης που αναζητά λύσεις πρωτότυπες, την ώρα που ο έρωτας, λένε, στάθηκε τροφός των μορφών και των αγαλμάτων. Όλα σας τα’πα γιατί είχα στο νου μου τον Γκρέκο ή πάλι τη σκηνή που πέφτει να πνιγεί ο ήλιος στης Αμοργού τα ύφαλα ή τον Ερωτόκριτο που έρχεται και πίνει αιώνες τώρα το καραφάκι του σ’αρχαίους καφενέδες. Το ίδιο πράμα είναι, για το ίδιο πράγμα σας μιλώ. Που είναι τέχνη παλαιά και αντέχει θαυμαστά δίχως διακοσμήσεις βιοτεχνικές.