ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΡΟΣΙΝΑΣ

Περπατώντας για δέκα λεπτά λίγο έξω από την Βροσίνα και πάνω στ’ απότομα βράχια της αριστερής μεριάς του Ζαλογγίτικου παραποτάμου του Καλαμά, σφηνωμένη στα ραϊδιά βρίσκεται η Παναγία η Ραϊδιώτισσα.
Αφιερωμένη στην κοίμηση της Θεοτόκου σ’ ένα πραγματικά άγριο τοπίο όπου κατά τον ιστοριοδίφη Σπύρο Μουσελίμη «χρόνια απ’ εκεί ψηλά με το σκυμμένο κεφάλι και χαμηλωμένα φρύδια κοιτάει κάτω το ποτάμι που τα’ αγριεμένα νερά του διαβαίνουν θυμωμένα, γλύφοντας τα βράχια, βιάζονται «α και α» να ροβολήσουν και να αδελφωθούν με τον Καλαμά.

Τ’ απεδαπεκεί ραϊδιά και τ’ από πάνω βουνά κρύβουν τον παραπέρα κόσμο κι από το μεγάλο θόλο τ’ ουρανού φαίνεται μι’ απαλάμη και ένα τρίμμα ήλιου. Από τα πουλιά της μέρας δε δίνει φανό κανένα, εξόν από ένα ζευγάρι γεράκια που γυροφέρνουν τους γκρεμούς. Μονάχα ο αντίλαλος από τη φωνή κοριτσιών που σαλαγούν γίδια ή γυρίζουν από το λόγγο, ζαλικωμένες καψόξυλα φτάνει εδώ πάνου πληροφορώντας τους ξεκομμένους από τη ζωή χωμένους στην αποσκιά πως υπάρχει γύρω ανθρώπινη κοινωνία. Αν ήμουνα στα χρόνια τ’ ασκητεμού εδώ θα ήθελα να περάσω τη ζωή μου».
Το μοναστήρι που χτίστηκε το 1628, ήταν σε μεγάλη ακμή επί της τουρκοκρατίας, με πολλά κελιά χτισμένα στο χείλος του απόκρημνου φαραγγιού. Είχε λείψανα Αγίων, τα οποία σήμερα φυλάσσονται στην κεντρική εκκλησία του χωριού, τον Αη Γιώργη, απ’ τις παλιότερες εκκλησίες της Δημοτικής Ενότητας (1607).

Πηγή δήμος Ζίτσας. Μονή Παναγίας Ραιδιωτισσας