ά γ γ ε λ ο ς ~

✦ Η ΛΕΞΗ είναι πανάρχαια, πιθανότατα ήδη της μυκηναϊκής Ελληνικής (απαντά ως a-ke-ro στις πινακίδες της Γραμμικής Β΄). Aν και θεωρήθηκε παλαιότερα συγγενής προς το σανσκριτικό (αρχ, ινδικό) "ángiras" «αγγελιαφόρος, όνομα μυθικών όντων» και προς την ινδουιστική αντίληψη περί αγγέλων, όμως η απουσία αγγέλων στην αρχ. ελληνική θρησκεία αποκλείει πλέον αυτή την εκδοχή.

✦ Η αρχική της σημασία είναι «αγγελιαφόρος». Όταν ο αγγελιαφόρος αναγγέλλει στον βασιλιά Κρέοντα ότι κάποιος έθαψε τον Πολυνείκη λέει για τον εαυτό του:

დ ❝ στέργει γὰρ οὐδεὶς ἄ γ γ ε λ ο ν κακῶν ἐπῶν❞

(«Κανείς δεν αγαπάει αυτόν που φέρνει κακά μαντάτα»).

Με την ίδια σημασία απαντά και στο παρακάτω απόσπασμα του Γ. Σεφέρη (Μυθιστόρημα).

დ ❝Τον ά γ γ ε λ ο

τον περιμέναμε προσηλωμένοι τρία χρόνια

κοιτάζοντας πολύ κοντά τα πεύκα το γιαλό και τ' άστρα ❞.

H ειδικότερη θρησκευτική σημασία «αγγελιαφόρος τού Θεού» είναι ήδη αρχαία, ωστόσο η χρήση αυτή γενικεύθηκε κατά τη χριστιανική εποχή, ειδικά στην Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Έτσι η λέξη δήλωσε τους γνωστούς μας αγγέλους , τα πνευματικά όντα που υπηρετούν τον Θεό (πβ. Γένεσ. 28,12):

დ ❝καὶ ἰδοὺ κλίμαξ ἐστηριγμένη ἐν τῇ γῇ (…) καὶ οἱ ἄ γ γ ε λ ο ι

τοῦ Θεοῦ ἀνέβαινον καὶ κατέβαινον ἐπ’ αὐτῆς❞

Έκτοτε, η χρήση αυτή σχεδόν υπερκέρασε τη σημ. «αγγελιαφόρος» και μέσω της λατινικής λ. “angelus” πέρασε και σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες (πβ. γαλλ. "ange", αγγλ. "angel", γερμ. "Engel").

✦ Η φρἀση «φύλακας άγγελος», προέρχεται από εκκλησιαστική ευχή της Θ. Λειτουργίας τού Ιωάννου τού Χρυσοστόμου:

დ ❝ἄ γ γ ε λ ο ν εἰρήνης, πιστὸν ὁδηγόν, φύλακα τῶν ψυχῶν

καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν παρὰ τοῦ Κυρίου αἰτησώμεθα❞

~ ~ ~

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ σε όσες και όσους εορτάζουν!

_________

[Η ετυμολογία και εξέλιξη της σημασίας από Γ. #Μπαμπινιώτη, Ετυμολογικό #Λεξικό της ΝΕ http://bit.ly/2JrnABZ, λ. άγγελος]

εικόνα: O Αρχάγγελος Γαβριήλ. Ψηφιδωτό από την αψίδα της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως (9ος αι).