Μακαριστός π. Ἰωάννης Ρωμανίδης
Στὴν
Ὀρθόδοξη Παράδοσι ὅμως οἱ Πατέρες πῶς θεολογοῦν; Οἱ Πατέρες πρῶτον
ἐπικαλοῦνται τὴν Ἁγία Γραφὴ γιὰ νὰ ὑποστηρίξουν τὴν διδασκαλία τῆς
Ἐκκλησίας. Ἐπὶ πλέον ὅμως ἐπικαλοῦνται καὶ τὴν ἐμπειρία τῶν ζώντων
θεουμένων, ὅταν ἐμφανισθῇ μία αἵρεσις. Ὅταν ἐμφανίσθηκε ἡ
αἵρεσις τοῦ Ἀρείου, οἱ Πατέρες ἐπεκαλέσθησαν καὶ τὴν ἐμπειρία τῶν
θεουμένων ποὺ ζοῦσαν κατὰ τὴν ἐποχὴ τῆς Ἀρειανικῆς διαμάχης.
Ἔτσι ἔχομε δύο εἰδῶν ἐπιχειρήματα. Γιὰ νὰ εἶναι ὅμως κάτι Ὀρθόδοξο,
πρέπει αὐτὸ τὰ δύο νὰ εἶναι συμβατὰ μεταξύ τους εἴτε νὰ ταυτίζωνται εἴτε
νὰ εἶναι ἀλληλοσυμπληρούμενα. Ὄχι ἀλληλοσυγκρουόμενα. Ἡ
βασικὴ ἐπιχειρηματολογία πηγάζει ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφή. Ἡ ἐπισφράγισις
ὅμως τῆς ἐπιχειρηματολογίας αὐτῆς καθὼς καὶ ἡ ἐπιβεβαίωσις τῆς
γνησιότητός Της γίνονται πάντοτε βάσει τῆς κατατεθειμένης ἐμπειρίας τῶν
Πατέρων καὶ τῶν κεκοιμημένων Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας, καθὼς καὶ τῆς ἐμπειρίας των ζώντων Ἁγίων τῆς ἐποχῆς κατὰ τὴν ὁποία ἐμφανίζεται μία αἵρεσις.
Τὸ
ἴδιο ὅμως συμβαίνει σὲ κάθε ἐπιστήμη. Π.χ. στὴν Ἀστρονομία, ἂν
διαβάσωμε τὰ Κινεζικὰ χειρόγραφα, θὰ δοῦμε ὅτι τὴν 12η Ἰουλίου 1054
ἔγινε μία μεγάλη ἔκρηξις στὸ σύμπαν, τὴν ὁποία οἱ Κινέζοι ἀστρονόμοι
μπόρεσαν καὶ κατέγραψαν. Ἐπὶ δύο ἑβδομάδες ἔβλεπαν τὸ φῶς ἀπὸ τὴν ἔκρηξι
αὐτή. Ἐδῶ δηλαδὴ ἔχομε ἕνα Κινέζικο σύγγραμμα, τὸ ὁποῖο ἀναφέρει αὐτὸ
τὸ γεγονός. Ἐμεῖς σήμερα τὸ διαβάζομε καὶ μποροῦμε νὰ ποῦμε
«κουραφέξαλα…»!117 Ὅμως οἱ σημερινοὶ ἀστρονόμοι πιστοποίησαν ὅτι
πράγματι συνέβῃ τότε αὐτὴ ἡ ἔκρηξις (μία σουπερνόβα), τὸ δὲ ἀποτέλεσμά
της ἦταν ἕνα νεφέλωμα ποὺ τοῦ ἔδωσαν τὸ ὄνομα Crab Nebula. Ἐδῶ δηλαδὴ
βλέπομε ὅτι ἔχομε μία κατατεθειμένη γραπτὴ μαρτυρία γιὰ ἕνα φαινόμενο,
τὸ ὁποῖο ἐπιβεβαιώνεται ἀπὸ τὴν ἐμπειρία τῶν σημερινῶν ἀστρονόμων.
Κατὰ παρόμοιο τρόπο ἔχομε κατατεθειμένη
στὴν Ἁγία Γραφὴ τὴν ἐμπειρία τῶν Προφητῶν καὶ τῶν Ἀποστόλων. Πῶς ὅμως θὰ
γίνῃ ἡ πιστοποίησις αὐτῆς τῆς ἐμπειρίας τους σήμερα; Πῶς θὰ βεβαιωθοῦμε
ὅτι τὰ πράγματα εἶναι ἔτσι ὅπως περιγράφονται στὴν Ἁγία Γραφὴ
προκειμένου περὶ τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ Χριστοῦ; Ἀπὸ Πατερικῆς ἀπόψεως αὐτὸ
γίνεται βάσει τῆς προσωπικῆς ἐμπειρίας ἐκείνων τῶν ζώντων Ἁγίων σὲ κάθε
ἐποχή, οἱ ὁποῖοι ἔφθασαν νὰ δοῦν τὸν Χριστὸν ἐν δόξῃ καὶ οἱ ὁποῖοι
μποροῦν νὰ διαβεβαιώσουν τοὺς ἀνθρώπους τῆς ἐποχῆς τους γιὰ τὴν ἀλήθεια
τῶν ἀναφερομένων στὴν Ἁγία Γραφή. Ἐκτὸς δηλαδὴ ἀπὸ τὴν προσωπικὴ
ἐμπειρία τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι εἶχαν τὴν ἴδια ἐμπειρία μὲ
τοὺς Προφῆτες καὶ τοὺς Ἀποστόλους, ἔχομε ἐπὶ πλέον καὶ τὴν ἐμπειρία των
ζώντων Ἁγίων σὲ κάθε ἐποχή. Ἡ παράδοσις τῆς ἐμπειρίας τῆς θεώσεως
βλέπομε νὰ συνεχίζεται ὁλοζώντανη μέχρι τὸ τέλος τῆς Τουρκοκρατίας καὶ
νὰ δεσπόζῃ στὴν συνείδησι τῶν Ὀρθοδόξων118.
Ἔτσι
ὑπάρχουν Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι στὸν ἀγῶνα τους ἐναντίον τῶν
αἱρετικῶν ἐπικαλοῦνται καὶ τὴν προσωπική τους ἐμπειρία, τῆς θεώσεως.
Π.χ. ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἐπικαλεῖται καὶ τὴν προσωπική του
ἐμπειρία στὸν ἀγῶνα του ἐναντίον τῶν Εὐνομιανῶν.
….Ἡ ζῶσα ἐμπειρία εἶναι ἐκείνη ποὺ ἐλέγχει τὴν γνησιότητα ἢ μὴ τῆς κατατεθειμένης γραπτῆς ἢ προφορικῆς παραδόσεως….
118. Αὐτὴ ἡ παράδοσις συνεχίζεται μέχρι σήμερα στὰ πρόσωπα τῶν σημερινῶν ζώντων Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας.