Τετάρτη 3 Απριλίου 2024

Ίσα δικαιώματα και για τα ζώα;


του Marcello Veneziani

Μετά τον ρατσισμό και τον σεξισμό, ο σπετσιεσμός(species) φτάνει γρήγορα και μοιραία.

Είναι το τρίτο ιδεολογικό μυστήριο του νέου διορθωμένου (ή ανάποδου) κόσμου και καταγγέλλει τη δήθεν προτεραιότητα του ανθρώπου έναντι των ζώων, την ανθρώπινη υπεροχή έναντι των άλλων ειδών. Με τον εξανθρωπισμό των ζώων και την αντικατάσταση τής οικογενειακής στοργής με εκείνης για τα ζώα, ο αγώνας για την απελευθέρωση των ζώων σημειώνει πρόοδο και τα ίσα δικαιώματα επεκτείνονται και σε αυτά. Πράγματι, υπάρχει ευρέως διαδεδομένος ο ισχυρισμός ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στα δικαιώματα των ζώων, καθώς καταπιέζονται και απορρίπτονται για πάρα πολύ καιρό. Όπως κάθε ταξική πάλη και κάθε ισότιμη μάχη, πριν διακηρύξει την καθολική ισότητα, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στους πιο αδύναμους, στους πιο καταπιεσμένους και στους πιο ανυπεράσπιστους, δηλαδή στα ζώα. Γι' αυτό καί η ζωολογική-μαρξιστική βουλγκάτα(ευαγγέλιο) ότι πρέπει να απελευθερωθούμε από τις προκαταλήψεις που κληρονομήθηκαν από τον ανθρωπιστικό πολιτισμό και τον Χριστιανισμό που θεωρεί τον άνθρωπο κύριο της δημιουργίας, φτιαγμένο κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν του Θεού . Στήν σημερινή Κιβωτό τού Νώε η προτεραιότητα επιβίβασης προορίζεται για ζώα και όχι για ανθρώπους. Δεν ξέρω αν υπάρχει κάποια προτίμηση ανάμεσα στα ζώα -ένας σκύλος γιά ένα έντομο, ένα οικόσιτο ζώο έναντι ενός άγριου- αλλά για τους εξτρεμιστές των δικαιωμάτων των ζώων δεν επιδεικνύεται ευνοιοκρατία. Γιατί διαφορετικά, ευνοώντας τα οικόσιτα ζώα ή αυτά που βρίσκονται πιο κοντά στον άνθρωπο, θα εξακολουθούσαμε να υιοθετούμε έναν προνομιακό διάδρομο παρα-ανθρώπινο. Επομένως, ίσα δικαιώματα μεταξύ γατών και ποντικών, μεταξύ μυγών και αλόγων.

Στην Ιταλία υπάρχουν πολλοί μελετητές που ασχολούνται με την ηθική και τα δικαιώματα των ζώων: από τη Luisella Battaglia μέχρι τον Telmo Pievani, για να αναφέρουμε μόνο δύο διανοούμενους στον «ανθρωπιστικό» τομέα χωρίς να εμβαθύνουμε στην ηθολογία όπου η δέσμευση υπέρ των ζώων είναι "φυσιολογική". Είναι φυσιολογικό  μεταξύ των μαθητών του Konrad Lorenz ή του Danilo Mainardi νά υπάρχει μεγαλύτερη προσοχή στα ζώα. Είναι όμως πιό περίεργος ο ζωισμός μεταξύ φιλοσόφων, κοινωνιολόγων και μελετητών της ανθρώπινης επιστήμης. Ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα υπάρχουν διάσημοι ανθρωπολόγοι-ζωολόγοι όπως ο Desmond Morris και αρκετοί εξελικτικοί.

Όμως το παγκόσμιο αστέρι της ζωικής σκέψης είναι ο Αυστραλός Peter Singer που εφάρμοσε την ηθική στο ζωικό βασίλειο. Το μανιφέστο του είναι σχεδόν πενήντα ετών και τιτλοφορείται στο πνεύμα του 1968 εκείνης της εποχής, Animal Liberation του οποίου μια νέα ενημερωμένη έκδοση έχει πλέον κυκλοφορήσει από το Assayer.

Για αυτόν, όπως και για πολλούς απελευθερωτές ζώων, ο σπετσιεσμός είναι η συνέχιση του ρατσισμού σε άλλους τομείς. Και επομένως πρέπει να κατεδαφιστεί.

Σε επίπεδο τροφίμων, το ρεύμα είναι συνυφασμένο με τον βιγκανισμό και την αδύναμη (ή πιο λογική) εκδοχή της χορτοφαγίας. Η βασική αρχή είναι η καντιανή: να αντιμετωπίζετε τα ζώα ως σκοπό και όχι ως μέσο, ​​δηλαδή σεβαστείτε το δικαίωμα στη ζωή και την αξιοπρέπειά τους. Δεν μιλάμε (ακόμα) για την ψήφο, την επιλεξιμότητα ή το δικαίωμα γνώμης που επεκτείνεται στα ζώα. αλλά σε συμβολικό επίπεδο είμαστε ήδη εκεί. Ο Singer, τουλάχιστον, καθορίζει μια περίμετρο ευαισθησίας για να ορίσει το ζώο: τα δικαιώματα ισχύουν για ζώα που βιώνουν ευχαρίστηση ή ταλαιπωρία. Και αυτό αφορά τα θηλαστικά, αλλά δεν είναι σαφές ή αποδεδειγμένο πόσο μακριά εκτείνεται το ζωικό είδος. αν και θα μπορούσε να επεκταθεί και στο φυτικό βασίλειο, γνωρίζοντας την ευαισθησία των φυτών (λοιπόν, αγαπητοί χορτοφάγοι-βίγκαν, τι κάνουμε, συνεχίζουμε να σφαγιάζουμε τα λαχανικά, προκαλώντας τους κανιβαλικά δεινά;).

Ο Singer δεν αποκλείει καν το ενδεχόμενο να δοκιμαστούν ορισμένες ασθένειες και θεραπείες στο εργαστήριο, χρησιμοποιώντας ζώα ως ινδικά χοιρίδια, αλλά περιορίζοντας όσο το δυνατόν περισσότερο τις πρακτικές, την ταλαιπωρία και τους κινδύνους. και τέλος να εμπιστευτούμε την τεχνητή νοημοσύνη που θα εξαιρέσει τους μάρτυρες των ζώων από τους πειραματισμούς.

Οι ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων θέλουν να επεκτείνουν τον αλτρουισμό στα ζώα: μόνο τότε θα ήταν πραγματικά συνεκτικός και παγκόσμιος.

Στη βάση αυτής της νέας μάχης για τα δικαιώματα των ζώων βρίσκεται η θυματοποίηση ως γενική θεωρία. Οι διαφορές δεν έχουν σημασία, πόσο μάλλον τα πλεονεκτήματα ή τα λάθη, οι βαθμοί νοημοσύνης και τα επίπεδα πολιτισμού (ή εξέλιξης): σημασία έχει ποιος είναι το θύμα και ποιος ο θύτης, ποιος προκαλεί το κακό και ποιος το δέχεται. Το σύστημα των θυμάτων που εφαρμόστηκε αρχικά στην ιστορία και την κοινωνία, στη συνέχεια επεκτάθηκε στο ζωικό βασίλειο, είναι το ηθικό κριτήριο που σήμερα μας οδηγεί να είμαστε πάντα στο πλευρό του θύματος. Αλλά η θυματοποίηση των δικαιωμάτων των ζώων επιδεινώνεται εάν ένα ζώο επιτεθεί σε έναν άνθρωπο, είτε είναι θυμωμένος σκύλος, είτε μια αρκούδα, ένας λύκος, ένα άγριο ζώο. γιατί σε εκείνο το σημείο θεωρείται έγκλημα να το σκοτώσεις, αφού δεν είναι  συνειδητό καί λογικό, είναι αθώο, δεν σκότωσε επίτηδες. Μόνο τότε μπορεί να θυμώσει, όταν η ανωτερότητα του ανθρώπου διαπιστώνεται ακριβώς επειδή, σε αντίθεση με το θηρίο, είναι συνειδητοποιημένος και λογικός, προικισμένος με θέληση και ελεύθερη βούληση. Φτάνοντας στό σημείο να κατηγορείται ο Ντεκάρτ διότι δημιούργησε με τον δυϊσμό του ένα ανεπανόρθωτο χάσμα μεταξύ εκείνων που είναι προικισμένοι με λογική και εκείνων που έχουν μόνο ένστικτα και ευαισθησία.

Δεν υπάρχει καμμία αντίρρηση στην αγάπη για τα ζώα, τη φροντίδα και την προστασία τους από την κακομεταχείριση.Δέν έχω τίποτα να πω για τους στοργικούς δεσμούς μαζί τους. Έπειτα υπάρχει ο ιερός σεβασμός για τη φύση, για όλη τη δημιουργία, συμπεριλαμβανομένων των φυτών και των ζώων (ίσως όχι οι πέτρες, γιατί όπως λένε οι Battisti-Mogol είναι «απομεινάρια της κόλασης»). Μέσα από αυτά αναπνέει και η ψυχή του κόσμου. Ας σεβαστούμε όμως αυτό που ο Θωμάς Ακινάτης όρισε ως ιεραρχία τών όντων και αγαθών και ας υπερασπιστούμε τον άνθρωπο από την καλπάζουσα απανθρωποποίηση. Πρώτα οι άνθρωποι, μετά τα ζώα, τα φυτά και όλα τα άλλα. Ας σώσουμε τον άνθρωπο και τον πολιτισμό του από μηχανές και ζώα, τρελά θεωρήματα και κτηνώδεις προκαταλήψεις

1 σχόλιο: