Η δαιμονική τελεσιουργία ως «λειτουργία προσώπου»

Ιωάννης Κορναράκης, Ομότιμος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών (+)

Απ’ ότι μέχρι τώρα σημειώσαμε, προκύπτει ότι στα «κρύφια και άδηλα» της υπαρξιακής λειτουργίας του ανθρώπου ανήκει και το μεθοδικά ωργανωμένο και συγκροτημένο κέντρο δαιμονικής παρουσίας και δράσεως. Ο δαιμονισμός, που έχει τελέσει κρυφό γάμο με την «πεπτωκυΐαν» ανθρώπινη φύση, αναπαύεται μυστικά και λαθραία στην κλίνη της ανθρώπινης συνειδήσεως για να συνεργεί άνετα, κάτω από τους προστατευτικούς πέπλους της κλίνης αυτής, στη σύλληψη, κυοφορία και τον τοκετό της αμαρτίας, ως τοκετό εγκλήματος και θανάτου!

«Encounter». Έργο του Maurits Cornelis Escher.

Ο απ. Ιάκωβος μάς δίνει μια αφάνταστα εκφραστική αλλά και δυναμική εικόνα του τοκετού του εγκλήματος που χαρακτηρίζεται ως αμαρτία και τελικά ως θάνατος! «Η επιθυμία συλλαβούσα τίκτει αμαρτίαν, η δε αμαρτία αποτελεσθείσα αποκύει θάνατον» (I, 15).

Κάθε αμαρτία είναι ένας τοκετός! Όσο απλή και «μικρή» κι αν είναι η αμαρτία, είναι, κατά την πατερική λογική, ένας τοκετός. Γιατί η αμαρτία είναι προϊόν «συνδυασμού» δαιμονικού (ή «εμπαθούς») λογισμού και διαθέσεως καρδιακής που καταλήγει στην «συγκατάθεση» της ψυχής στην εκτέλεση της αμαρτίας. Χωρίς τη συγκατάθεση αυτή η αμαρτία δεν σαρκώνεται. Όταν δηλ. ο συνδυασμός αυτός είναι συνομιλία «κατά πάθος» («νεύσις ενήδονος της ψυχής προς το οφθέν γινομένη»), τότε η αμαρτία είναι προϊόν συλλήψεως και κυήσεως, αυθεντικός τοκετός!

Ο τοκετός αυτός είναι πάντοτε ένα δαιμονικό μυστήριο! Μια μείξη που έχει τη νοηματική μορφή μιας «τελεσιουργίας»! Μιας «τελεσιουργίας» που πραγματώνεται στη λειτουργικότητα του δαιμονικού προσώπου!

Αυτό σημαίνει ότι ο ανθρώπινος δαιμονισμός δεν είναι, πολλές φορές, μόνο μια ροπή προς την αμαρτία ή απλώς μια πονηρή διάθεση, αλλά ένα οργανωμένο και συγκροτημένο κέντρο λειτουργίας, δηλ, ένα «πρόσωπο»! Ο γάμος του δαιμονικού λογισμού με την ανθρώπινη συνείδηση τελεσιουργείται σαν ένα μυστήριο στο οποίο μετέχουν όλες οι δυνάμεις και αδυναμίες του ανθρώπινου προσώπου. Μ’ αυτό τον τρόπο, όπως γράφει και ο π. Ιουστίνος Πόποβιτς, ο άνθρωπος «ασυναισθήτως εξισούται με τον διάβολον» και «βαθμιαίως διαβο-λοποιείται, μεταβάλλεται βαθμιαίως εις διαβολάνθρωπον».

Η εμπειρική αυτή γνώση ενός αγίου ανθρώπου είναι μια σύγχρονη επανάληψη των ομοίων εμπειριών των νηπτικών γενικώς πατέρων της Εκκλησίας. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μας δίνουν, όχι μόνο προ της πτώσεως «οι δαίμονες εις τα βάθη της καρδίας εμφωλεύουσι» αλλά και μετά το Βάπτισμα «διά των της καρδίας μερών διατρέχουσιν εις τα πάθη της αμαρτίας». Αυτό σημαίνει ότι πράγματι οι επί μέρους λειτουργίες του ανθρώπινου προσώπου δαιμονοποιούνται ή δαιμονοκρατούνται με τέτοιο τρόπο ώστε το ανθρώπινο πρόσωπο να δρα, κατά την εκτέλεση της αμαρτίας, σαν ένα «δαιμονικό πρόσωπο»!

Ο Μάξιμος ο ομολογητής θέλει να είναι λεπτομερέστερος στην περιγραφή αυτής της δαιμονοποιήσεως του ανθρώπινου προσώπου και επιχειρεί μια διαγραμματική παρουσίαση της διεισδύσεως και πορείας της δαιμονικής δυναμικής μέσα στους λειτουργικούς χώρους του προσώπου αυτού. «Εκ των υποκειμένων τη ψυχή παθών, λαμβάνουσι οι δαίμονες τας αφορμάς του κινείν εν ημίν τους εμπαθείς λογισμούς· είτα διά τούτων πολεμούντες τον νουν εκβιάζονται αυτόν εις συγκατάθεσιν ελθείν της
Αμαρτίας· ηττηθέντος δε αυτού, άγουσιν εις την κατά διάνοιαν αμαρτίαν και, ταύτης αποτελεσθείσης, φέρουσιν αυτόν λοιπόν αιχμάλωτον εις την πραξιν μετά δε ταύτης λοίπον οι την ψυχήν διά των λογισμών ερημώσαντες, συν αυτοίς υποχωρούσιν, μένει δε μόνον εν τω νω το είδωλον της αμαρτίας».

Στην περιγραφή αυτή της δαιμονικής επιδράσεως στο ανθρώπινο πρόσωπο βεβαιώνεται η δαιμονοποίηση όλων των λειτουργιών του προσώπου αυτού. Ο νους, οι αισθήσεις, η βούληση και όλα τα άλλα ψυχοδυναμικά στοιχεία του ανθρώπινου προσώπου υποτάσσονται σ’ ένα κέντρο «εντολής» (;) που ενοποιεί τη λειτουργικότητά τους σε μια «προσωπική» έκφραση. Έτσι πράγματι, σε πολλές περιπτώσεις, ο άνθρωπος ενεργεί σαν διάβολος. Η υπαρξιακή του λειτουργικότητα γίνεται δαιμονική μαρτυρία ακόμη (αν θέλετε) και στην περίπτωση που ενδέχεται, κατά τα άλλα, να είναι ταγμένος στο χώρο μιας προσπάθειας πνευματικής.

Αλήθεια! Η γοητεία του δαιμονισμού πάνω στο ανθρώπινο πρόσωπο είναι περισσότερο πραγματική, απ’ ότι νομίζουμε και αφάνταστα υποβλητική, απ’ ότι μπορούμε να καταλάβουμε και να παραδεχθούμε! Μπορεί λ.χ. να είσαι μαθητής του Ιησού και να διαλέγεσαι μαζί Του, με λόγια θερμής και δυναμικής αφοσιώσεως σ’ Αυτόν και Εκείνος να βλέπει στο πρόσωπό σου το πρόσωπο του σατανά…! Δεν το πιστεύετε;

Ας προχωρήσουμε για να… βεβαιωθείτε…!

πηγή: Ι. Κορναράκη, «Η Θεία Λειτουργία της υπάρξεως», εκδ. Αφών Κυριακίδη, σ. 35-38

πηγή