Τεχνητή νοημοσύνη και meta-πατερική θεολογία

---

του Δήμου Σερκελίδη
γραμματέα του συλλόγου Άγιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής

Μια θεολογική συζήτηση με το chat GPT μας αποκάλυψε πως η τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης θα χρησιμοποιηθεί και για την εξαφάνιση της ορθόδοξης πίστης

---

Αποτελεί ιστορικό παράδοξο το πώς  ένα λούμπεν μέρος της Ορθόδοξης θεολογικής κοινότητας προηγήθηκε κατά δύο ή και τρεις δεκαετίες της meta εποχής. Ο λόγος για την meta-πατερική θεολογία που δημιούργησε μια meta – θεολογία, έναν εικονικό πνευματικό κόσμο όπου ο κάθε meta- θεολογών μπορεί να φτιάχνει έναν Χριστό κατά την όρεξή του, όπως φτιάχνει το avatar του ο χρήστης του metaverse. Μπορεί να λέει ό,τι θέλει, χωρίς αναφορά και κατοχύρωση στην πατερική γραμματεία, στους κανόνες της Εκκλησίας ακόμα και σε αυτήν την Αγία Γραφή. 

Εδώ και λίγους μήνες, από την διάθεση στο ευρύ κοινό των εφαρμογών τύπου ChatGPT, ζούμε στον αστερισμό της Τεχνητής Νοημοσύνης. Ήδη ακούγονται φωνές για τον κίνδυνο που διατρέχει ο ανθρώπινος πολιτισμός σε όλες τις εκφάνσεις του από την χρήση και επέκταση της Τεχνητής νοημοσύνης. 

Εφαρμογές αυτού του είδους είναι σε θέση μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα να συντάξουν μακροσκελέστατα, άρτια και εντελώς ανθρώπινα γλωσσικά κείμενα κατά παραγγελία του χρήση.  Απ’ ότι φαίνεται η τεχνητή νοημοσύνη θα εξελιχθεί σε ένα νέο όπλο στην οπλοθήκη της meta θεολογίας, προσδίδοντάς της ανυπολόγιστες δυνατότητες. 

Υποκύψαμε και μεις στον πειρασμό να δοκιμάσουμε το πρόγραμμα chatGTP σε μία συζήτηση θεολογικού περιεχομένου και η εμπειρία μάς εξέπληξε αρνητικά. Είναι τρομακτικό να κατανοείς ότι στην άλλη πλευρά του υπολογιστή υπάρχει ένας εικονικός συνομιλητής που δίνει απαντήσεις με όλα τα γνωρίσματα του ακραιφνούς οικουμενιστή θεολόγου. Απαντήσεις πολιτικά ορθές, ανοιχτές σε όλες τις επιλογές, ταχύτατες και φαινομενικά εμπεριστατωμένες. 

Από την συζήτηση που διαμείφθηκε σταχυολογούμε τα πιο ενδεικτικά. Ζητήσαμε από τον εικονικό συνομιλητή μας να μας αναφέρει τί γνωρίζει για την αίρεση του Οικουμενισμού και μας απάντησε διπλωματικότατα: “Μπορούμε να μιλήσουμε για την αίρεση του Οικουμενισμού, αλλά πρέπει να σημειώσω ότι ο Οικουμενισμός είναι μια θρησκευτική κίνηση που στηρίζεται στην αποδοχή της Θείας Τριάδας και των αρχών του Χριστιανισμού, ενώ η αίρεση είναι μια διαφορετική θρησκευτική ή φιλοσοφική αντίληψη που απορρίπτει μέρος των διδασκαλιών μιας θρησκείας. Μπορείτε να εξηγήσετε λίγο περισσότερο για το ποια αίρεση του Οικουμενισμού εννοείτε και ποια είναι η αντίληψη της;” 

Αφού του δόθηκαν οι απαραίτητες διευκρινήσεις η απάντηση ήταν πιο συγκεκριμένη : ”Για την Ορθόδοξη Εκκλησία η αίρεση του Οικουμενισμού είναι αποδεκτή ως αίρεση, διότι απορρίπτει τα θεμέλια της αληθινής πίστης και της Εκκλησίας ως μιας κοινότητας με συγκεκριμένα δόγματα και πρακτικές”.

Ρωτήσαμε και την άποψή του για την Αποτείχιση. Απάντησε πιο εύστοχα από πολλούς θεολόγους, αλλά στο τέλος πρόσθεσε ότι: “….Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η αποτείχιση δεν σημαίνει απομόνωση ή απόρριψη των ανθρώπων και των άλλων θρησκειών!”

Ρωτήσαμε για τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο αν είναι αιρετικός και μας έδωσε την εξής σούπερ οικουμενιστική απάντηση: “….Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι η αξία μιας προσωπικής γνώμης για την αιρετικότητα ενός ατόμου δεν είναι κριτήριο για την αξιολόγηση της θρησκευτικής του πίστης. Αυτό που έχει σημασία είναι η πίστη του στον Χριστό και η πρακτική του στήριξη της Εκκλησίας και της διδασκαλίας της.”

Εκεί που ο εικονικός συνομιλητής με την τεχνητή νοημοσύνη προσέβαλε την δική μας θεόσδοτη νοημοσύνη είναι όταν ρωτήσαμε  για τις διαφορές στην Θεολογία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά και του Βαρλαάμ του Καλαβρού: “Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και ο Βαρλαάμ ο Καλαβρός είναι δύο ιστορικοί θεολόγοι που έζησαν στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία την ίδια εποχή (14ος αιώνας) και συμμετείχαν και οι δύο στην αίρεση του Παλαμιτισμού, αλλά οι απόψεις τους διαφέρουν σε σημαντικά σημεία”. Και αιρετικός ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς! 

Έπειτα σκεφτήκαμε να δοκιμάσουμε το πρόγραμμα στο τεστ “μοναχός Σεραφείμ” (κατά αναλογία του τέστ Τούρινγκ). Αν δηλαδή το πρόγραμμα που έχει πρόσβαση σε γνωσιακές μεταβάσεις δεδομένων μπορεί να συνδυάσει στην βιβλιογραφία και να καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα με τον μοναχό Σεραφείμ Ζήση, που σε αμέτρητες ομιλίες έχει αποδείξει τον ρόλο της μασονίας στην προώθηση του χριστιανικού οικουμενισμού. Το πρόγραμμα απάντησε : “Δεν υπάρχει κάποια επίσημη σχέση ανάμεσα στη μασονία και την προώθηση του χριστιανικού οικουμενισμού. … Ωστόσο, στην ιστορία της υπάρχουν παραδείγματα μασόνων που ήταν χριστιανοί και ενδιαφέρονταν για την προώθηση της οικουμενικής αδελφοσύνης μεταξύ των θρησκειών….Ωστόσο, η μασονία ως οργάνωση δεν έχει κάποιον επίσημο ρόλο στην προώθηση του χριστιανικού οικουμενισμού”. Το συμπέρασμα προφανές. Έχει ακόμα πολύ δρόμο η τεχνητή νοημοσύνη μέχρι να γίνει νοήμων.

Ρωτήσαμε αν η Αγία Γραφή υποστηρίζει την ομοφυλοφιλία και μας απάντησε τα εξής: “Η Αγία Γραφή αναφέρεται στη σεξουαλική συμπεριφορά και στις σεξουαλικές πρακτικές σε διάφορα σημεία της, αλλά δεν υπάρχει μια μόνο σαφής θέση της Αγίας Γραφής για την ομοφυλοφιλία. Υπάρχουν μερικά στοιχεία στην Αγία Γραφή που ερμηνεύονται από ορισμένους ως αρνητικά για την ομοφυλοφιλία. ….Ωστόσο, υπάρχουν επίσης διαφορετικές ερμηνείες αυτών των στοιχείων και διαφορετικές απόψεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να ερμηνεύονται. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η Αγία Γραφή αναφέρεται σε συγκεκριμένες συνθήκες και περιορίζεται σε αυτές, ενώ άλλοι θεωρούν ότι οι αναφορές στην ομοφυλοφιλία δεν ισχύουν στο σύγχρονο πολιτισμό”.

Τέλος ζητήσαμε την άποψη της τεχνητής νοημοσύνης για τις αξίες του ανθρώπου και μεταξύ άλλων ρωτήσαμε αν η πίστη στο Θεό είναι μια αξία και μας απάντησε με τρόπο κατηγορηματικό όσο και ¨θεολογικό” ότι “…. είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η πίστη στο Θεό είναι μια προσωπική επιλογή και δεν είναι απαραίτητη για την καλή συμπεριφορά και την ηθική αρτιότητα. Άλλωστε, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δεν πιστεύουν στο Θεό, αλλά συμπεριφέρονται με σεβασμό και αγάπη προς τον πλησίον και συμβάλλουν θετικά στην κοινωνία”.

Συμπερασματικά η τεχνητή νοημοσύνη είναι το τέλειο εργαλείο της meta θεολογίας η οποία θα διευκολύνει αφάνταστα τους meta πατερικούς θεολόγους στην δημιουργία απέραντης meta πατερικής γραμματείας, που με την ποσότητά της θα καλύψει την ποιότητα των πατερικών κειμένων, παλαιών και νέων Πατέρων της Εκκλησίας.

Με δεδομένο ότι οι προϋποθέσεις της όντως ορθοδόξου θεολογίας, δηλαδή η καθαρότητα της καρδίας, ο θείος φωτισμός και η εν ταπεινώσει μαθητεία στους Αγίους Πατέρες,  δεν είναι δυνατόν να αλλάξουν ούτε στην εποχή του meta και της τεχνητής νοημοσύνης, η αντιμετώπιση της meta – θεολογίας καθίσταται δυσχερέστατη. Για παράδειγμα πώς θα ανταγωνιστούμε την Τεχνητή νοημοσύνη που δημιουργεί κείμενα σε άπταιστα ελληνικά, όταν η δική μας γενιά δεν γνωρίζει ούτε την καθομιλουμένη, πόσο μάλλον την γλώσσα της Αγίας Γραφής και των Πατέρων της Εκκλησίας; 

Όμως τα  αδύνατα παρά τοις ανθρώποις δυνατά παρά τω Θεώ εστί. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί πολλά να κάνει, αλλά δεν μπορεί να ομολογήσει Κύριον Ιησούν Χριστόν σταυρωθέντα, ταφέντα και αναστάντα.

Χριστός Ανέστη!