Καλό σου ταξίδι, Νίκο. Σε όσους ζούμε με τις αρχές που εκπροσωπούσες, θα λείψεις.

Αγαπήθηκε γιατί εξέφραζε μια γενιά που ακόμα είχε αξίες και φιλότιμο. Τα παιδιά του λαού τότε πρόκοβαν με τη δουλειά και την αξιοσύνη τους. Δεν είχαν ανακαλυφθεί ο διορισμός στο Δημόσιο, οι κομματικοί διάδρομοι, οι κρατικοδίαιτες λαμογιές, η λούφα και παραλλαγή, οι φραπεδοφιλοσοφίες με τη σύνταξη της γιαγιάς, οι μολότωφ που θα κάψουν τα σύστημα. Ο Ξανθόπουλος, ο γιος του τσαγκάρη, έπαιζε τον εαυτό του. Ακόμα και το ότι φρόντισε σε όλη του τη ζωή να περιβάλλεται από βιβλία ήταν η απόδειξη του πώς αντιλαμβανόταν "το παιδί του λαού" την πρόοδο: μέσα από τη μόρφωση. Την "αυτοβελτίωση", που σήμερα την έχουμε κάνει καραμέλα, όλοι οι Ξανθόπουλοι εκείνης της εποχής την έχουν εφαρμόσει στη ζωή τους, σαν το πιο φυσικό και λογικό πράγμα στον κόσμο. Έτυχε να γεννηθείς στη "φτωχολογιά". Τι κάνεις για να ξεφύγεις από μια σκληρή μοίρα; Διαβάζεις, μορφώνεσαι, εκπαιδεύεσαι, γίνεσαι χρήσιμος στους άλλους.

Ποιος ενσαρκώνει σήμερα αυτό το πρότυπο; Ποιος είναι "το παιδί του λαού" του 2023; Η Μποφίλιου; Τα παιδιά του Τσίπρα ή του Παπαδημούλη; Ο γιος του Κουφοντίνα; Ο Λαζόπουλος; Εγώ δεν μπορώ να σκεφτώ κανέναν, από όσους απασχολούν τη δημοσιότητα. Μπορώ να σκεφτώ πολλούς που συναντώ στην καθημερινή ζωή: αυτούς που βγάζουν χρήματα με ιδρώτα, σωματικό και διανοητικό, και ξέρουν πως προκόβεις όταν αυτό που κάνεις βοηθάει και τους άλλους στο να καλυτερέψουν τη ζωή τους. Αυτός είναι ο πυρήνας της ελεύθερης αγοράς. Αγοράζεις κάτι αν σου χρειάζεται. Κερδίζει ο πωλητής, κερδίζεις κι εσύ. Κι ο Ξανθόπουλος παρήγε ένα πολύτιμο προϊόν. Έδινε στους θεατές των ταινιών του μια υγιή ελπίδα: το καλό θα αναγνωριστεί, η ηθική θα επικρατήσει, ο τίμιος θα ανταμειφθεί. Τι συνέβη και στη μεταπολίτευση ήρθαν όλα τούμπα;

Θάνος Τζήμερος