Ν' αγαπάς

 

Ρώμη το 8 π.χ.  συναντάμε τον κορυφαίο Ρωμαίο λυρικό ποιητή Οράτιο, ο Ρωμαίος ποιητής που αγάπησε τον Ελληνικό πολιτισμό και ταξίδεψε μέχρι την Αθήνα για να λάβει την εκπαίδευση στα Ελληνικά και την Φιλοσοφία. Για την κατάκτηση της Ελλάδας από τη Ρώμη είχε πει ότι τελικά "Η κατακτημένη Ελλάδα κατέκτησε τον απολίτιστο νικητή.." Δική του είναι η φράση "Carpe diem" δηλαδή "Άδραξε την μέρα" που οι περισσότεροι γνωρίσαμε μέσα από μια υπέροχη ταινία. Το 1989, στην (βραβευμένη με Οσκαρ) ταινία «Ο κύκλος των χαμένων ποιητών», ο πρωταγωνιστής, ο Ρόμπιν Γουίλιαμς, εξηγεί το στίχο του Οράτιου στους μαθητές του, υποδυόμενος τον καινούργιο δάσκαλο της Αγγλικής. Αδραξε, άρπαξε, ζήσε, απόλαυσε τη μέρα. Και προσπάθησε να κάνεις τη ζωή σου ασυνήθιστη. Στην αρχή, οι μαθητές του είναι διστακτικοί, ίσως αμέτοχοι. Κάποιοι ξέρουν τι σημαίνει η φράση, αλλά η ουσία του στίχου τούς διαφεύγει.
Ο Γουίλιαμς, ως καθηγητής Κίτινγκ για να τους ωθήσει να σπάσουν το κέλυφος των λέξεων ώστε να γευτούν την ψίχα του νοήματος, τους προτρέπει να κοιτάξουν τις παλιές φωτογραφίες συμμαθητών τους, που είναι αναρτημένες στον τοίχο εμπρός τους. Οι νεαροί σκύβουν και παρατηρούν τις ασπρόμαυρες εικόνες. Ο Γουίλιαμς ψιθυρίζει υποβλητικά πως αυτοί που βλέπουν, όλα αυτά τα αγόρια με κούρεμα σαν τους ίδιους, γεμάτοι από ορμόνες σαν τους ίδιους, με φιλοδοξίες και όνειρα σαν τους ίδιους, αυτή τη στιγμή είναι τροφή για τα σκουλήκια. Είναι νεκροί. Τα παιδιά σκιάζονται, ειδικά όταν ο δάσκαλος λέει πως οι νεκροί παλιοί συμμαθητές τους έχουν ένα μήνυμα γι' αυτούς - αν σκύψουν θα το ακούσουν: Κάρπε ντίεμ. Αδράξτε τη μέρα. Κάντε την κάθε μέρα σας ξεχωριστή, ζήστε την σε όλη της την έκταση, γιατί η ζωή είναι μικρή και ανεπανάληπτη, κάντε την λοιπόν να αξίζει.

Ο Οράτιος έγραψε αυτή την φράση στις "Ωδές" του. Έλεγε περίπου τα εξής:
"Μην ρωτάς τι τέλος έχουν ορίσει σε μένα ή σε σένα οι θεοί. Μην ακούς αυτούς που λένε ότι γνωρίζουν τη μοίρα σου. Πίστεψε ότι τελικά είναι καλύτερο να υπομείνεις ό,τι κι αν έρθει, ό,τι κι αν γίνει! Είτε ο θεός σου έχει παραχωρήσει πολλούς ακόμα χειμώνες είτε αυτός είναι ο τελευταίος. Η μόνη αλήθεια είναι η θάλασσα που τρώει τους βράχους στο πέλαγος που βρίσκεται μπροστά μας. Λούσου με σοφία και λιγόστεψε τις μακρινές σου προσδοκίες σε μια πιο σύντομη διαδρομή. Ενώ μιλάμε ο ζηλιάρης χρόνος έχει ήδη πετάξει.. Άδραξε την ημέρα, δείξε όσο το δυνατόν λιγότερη εμπιστοσύνη στο μέλλον..."

Ο Οράτιος έγραψε κι άλλες πολλές συμβουλές στα κείμενά του. Πίστευε ότι χρειάζεται "Να ξέρεις να εξουσιάζεις τη διάθεσή σου, γιατί αν δεν υπακούει, τότε διατάζει..." Θεωρούσε ότι "Όταν υπόσχεσαι πολλά τότε όλες αυτές οι υποσχέσεις μειώνουν την εμπιστοσύνη που σου δείχνουν οι άλλοι..." Και για το χρήμα έλεγε πως "Αν ξέρεις να το μεταχειριστείς, είναι ο δούλος σου, αλλά αν δεν ξέρεις, είναι ο αφέντης σου..." Σε όλη του τη ζωή προσπαθούσε να "υποτάξει τις περιστάσεις στον εαυτό του και όχι τον εαυτό του στις περιστάσεις..." και η συμβουλή του ήταν: "Μετράς τα γενέθλιά σου με ευγνωμοσύνη; Έτσι μόνο αξίζει η ζωή.."

Ο Οράτιος δεν είναι ο μόνος φυσικά που πίστευε στην φράση "Άδραξε τη μέρα". 500 χρόνια πριν τον Οράτιο, ένας από τους 7 σοφούς της Αρχαίας Ελλάδας, ο Πιττακός ο Μυτιληναίος έχει πει την φράση "Το παρόν ευ ποιείν", δηλαδή να ζεις και να αξιοποιείς το παρόν. Δική του είναι η φράση "Καιρόν γνώθι" που μπορεί να έχει πολλές ερμηνείες αλλά μια από αυτές είναι και: "Επωφελήσου τον χρόνο που έχεις μπροστά σου.." Ο Πιττακός πίστευε ότι αυτή τη σύντομη ζωή μας θα ήταν καλύτερο να προσπαθούμε να την γεμίζουμε με πράγματα που δεν φθείρονται από τον χρόνο: ευσέβεια, παιδεία, σωφροσύνη, ευγνωμοσύνη, αλήθεια, πίστη, συνεργασία, τέχνη.."
Ο φιλόσοφος Πιττακός μάλιστα δεν μορφώθηκε κοντά σε ονομαστούς δασκάλους αλλά ήταν αυτοδίδακτος (τα οικονομικά της οικογένειά του δεν επέτρεπαν την μόρφωσή από διάσημους δασκάλους). H ευφυΐα του ωστόσο τον βοήθησε να αποκτήσει τόσο πολλές και βαθιές γνώσεις ώστε συγκαταλέγεται στους Επτά Σοφούς της Αρχαίας Ελλάδας. Ταξίδεψε σε πολλά μέρη του κόσμου, μορφώθηκε με τα ταξίδια και διακρίθηκε για τη μεγάλη εντιμότητα και σωφροσύνη του. Έδινε μεγάλη σημασία στου ανθρώπους που δίνουν, χωρίς να περιμένουν αντάλλαγμα. Έλεγε μάλιστα πως "Ο τρόπος που δίνεις έχει μεγαλύτερη αξία από το ίδιο το δώρο.."
Η φράση του "Καιρόν γνώθι" είναι και το τελευταίο κεφάλαιο στο υπέροχο μυθιστόρημα που είχε γράψει η συγγραφέας παιδικών κυρίως βιβλίων Μαρία Παπαγιάννη (κι εδώ και 20 χρόνια σύζυγος του Θάνου Μικρούτσικου).
Μια ηρωίδα του μυθιστορήματος είχε ένα γείτονα που κάθε μέρα αντί για καλημέρα της έλεγε "Καιρόν Γνώθι". Δηλαδή της υπενθύμιζε να επωφεληθεί από τον λιγοστό χρόνο που έχουμε.
"Αν θέλεις να διαβάσεις όλα τα βιβλία του κόσμου, διάβασέ τα. Κι αν θέλεις να ακούσεις όλες τις μουσικές, να δοκιμάσεις όλα τα γλυκά, ξεκίνα, τι περιμένεις; Καιρόν γνώθι, κι ας κρατήσεις στο τέλος μόνο ένα φιλί, ένα φεγγάρι, ένα αιματοβαμμένο πρωινό. Πίστεψε ότι αξίζεις μια ευτυχία ολόκληρη. Δε φτάνει να ονειρεύεσαι τη ζωή, χρειάζεται να ζήσεις κάποτε το όνειρό σου. Καιρόν γνώθι..." γιατί όπως λέει και ο Γιάννης Ρίτσος "Κάποτε θ’ ανταμώσουμε στους λόφους του ήλιου. Μην ξεχνάς. Περπάτα. Γιατί εμείς δεν ξέρουμε τι είναι η ομίχλη. Εμείς που λες, όλα τα φτιάχνουμε στο φως..."